April 24, 2012

Karayan Abra, mapangpanggep a makutkot


Ni CRIS M. ILUSTRE

Inlawlawag ni Gob. Luis “Chavit” Singson ti Ilocos Sur a dakkel ti maitedna a pagsayaatan iti Ilocos Sur ti mapangpanggep a “dredging” wenno pannakakutkot iti Karayan Abra ken ti baybay kadagiti ili a sumango iti China Sea.

Iti pananginterbiu kenkuana ni radio announcer Jessie Ancheta, kinuna ni Singson a ti agrinibun a tawen a panagay-ayus ti danum iti Karayan Abra a sumalput iti Ilocos Sur ti nangidalusonen kadagiti adu a bato, daga, kemikal ken ared-ad a patauden ti moderno nga agrikultura, pannakaminas dagiti kabambantayan ken dadduma pay a resulta ti polusion ti nangpaababawen iti nasao a karayan. Gapu iti daytoy, no aglayus wenno dumakkel ti danum gapu iti panagtutudo, kapilitan nga aglipias ti danum kadagiti madalananna nga ili.

Namunganay ti Karayan Abra, nga agatiddog iti 178 a kilometro, iti Mt. Data iti Benguet, lumasat iti Cervantes, Ilocos Sur, agrikus iti probinsia ti Abra sa rummuar iti Santa ken Bantay, Ilocos Sur nga agpatingga iti sungabanna iti Siudad ti Vigan. Maikanem daytoy kadagiti kadadakkelan a karayan iti sibubukel a Filipinas.

Kinuna pay ni Singson a ti makali a daga manipud iti Karayan Abra, maitambak met laeng a pangpatibker kadagiti teppang ken mabalin pay a pagtaudan ti graba a mausar iti konstruksion iti ania man nga inprastruktura.

Maipanggep met iti “magnetized sand” wenno ti kontrobersial a nangisit a darat a maaramid a landok ken umasping a material, bassit laeng a porsiento ti mabalin a maala dagiti mangkutkot iti karayan a kuna ti gobernador a saantayo metten a kasapulan no di ket agpaayen a pannakagunggona dagiti imbestor.

Kinuna ni gobernador a kadagiti met ili iti igid ti baybay wenno coastal towns, ti panagbaliw ti klima ti kangrunaan a gapuna nga adun a paset dagitoy ti kinurukor ken inyanud ti baybay, saan ket a gapu ti ibagbaga ti dadduma a gapu iti illegal mining ti black sand kadagitoy a lugar.

“Awan ti nangisit a darat a maala dagiti bapor a maipadpadamag nga agpakpakunnot iti kadaratantayo gapu ta awan met ti maalada a kasta nga elemento malaksid a nainget met ti pannakabantay ti igid ti baybay,” innayon ti gobernador.

Impalawag pay ketdi ti gobernador a palubosanna ti ania man a munisipio nga agkalikagum a mangpaadalem iti baybayda no kiddawenda kadagiti prospective miners nga umuna nga agaramid dagitoy iti eskuela, health center wenno ania pay nga impraestruktura ti munisipio sakbay nga agminasda.

Kasta met a masapul a gaburanda ti igid ti baybay iti dakkel a paset ti makutkotda tapno maliklikan met laeng ti panagreggaay ti paset a sakupen ti ania man nga ili nga agkalikagum a mangpaadalem ti kadandanumanda.

Imbaga ni Gobernador Singson nga agpannuray met laeng dayta a desision kadagiti agtuturay kadagiti maseknan nga ili idinto nga impaganetgetna a daytoy a panggep ket agturong met laeng iti pannakasalbar ti probinsia iti masasao nga “erosion,” pannakalayus gapu iti pannakagaburen dagiti pagnaan ti danum ken mangipasiguro pay iti pannakatulong dagiti munisipio babaen ti pannakabangon dagiti kasapulanda nga impraestruktura.

Kabayatanna, maysa nga Abra River Commission ti mapangpanggep a mabukel tapno adalenna a nalaing daytoy a singasing, agraman ti pannakikammayet ti probinsia ti Abra, nangruna iti maipanggep iti panagminas iti mismo a lugarda met laeng.

(Naipablaak iti Bannawag, Abril 30, 2012 a bilang.)

No comments:

Post a Comment