Ni CRIS M.
ILUSTRE
Inlawlawag ni
Gob. Luis “Chavit” Singson ti Ilocos Sur a dakkel ti maitedna a pagsayaatan iti
Ilocos Sur ti mapangpanggep a “dredging” wenno pannakakutkot iti Karayan Abra ken
ti baybay kadagiti ili a sumango iti China Sea.
Iti pananginterbiu
kenkuana ni radio announcer Jessie Ancheta, kinuna ni Singson a ti agrinibun a
tawen a panagay-ayus ti danum iti Karayan Abra a sumalput iti Ilocos Sur ti nangidalusonen
kadagiti adu a bato, daga, kemikal ken ared-ad a patauden ti moderno nga agrikultura,
pannakaminas dagiti kabambantayan ken dadduma pay a resulta ti polusion ti
nangpaababawen iti nasao a karayan. Gapu iti daytoy, no aglayus wenno dumakkel
ti danum gapu iti panagtutudo, kapilitan nga aglipias ti danum kadagiti
madalananna nga ili.
Namunganay ti
Karayan Abra, nga agatiddog iti 178 a kilometro, iti Mt. Data iti Benguet,
lumasat iti Cervantes, Ilocos Sur, agrikus iti probinsia ti Abra sa rummuar iti
Santa ken Bantay, Ilocos Sur nga agpatingga iti sungabanna iti Siudad ti Vigan.
Maikanem daytoy kadagiti kadadakkelan a karayan iti sibubukel a Filipinas.
Kinuna pay ni
Singson a ti makali a daga manipud iti Karayan Abra, maitambak met laeng a
pangpatibker kadagiti teppang ken mabalin pay a pagtaudan ti graba a mausar iti
konstruksion iti ania man nga inprastruktura.
Maipanggep met
iti “magnetized sand” wenno ti kontrobersial a nangisit a darat a maaramid a
landok ken umasping a material, bassit laeng a porsiento ti mabalin a maala
dagiti mangkutkot iti karayan a kuna ti gobernador a saantayo metten a
kasapulan no di ket agpaayen a pannakagunggona dagiti imbestor.
Kinuna ni
gobernador a kadagiti met ili iti igid ti baybay wenno coastal towns, ti
panagbaliw ti klima ti kangrunaan a gapuna nga adun a paset dagitoy ti kinurukor
ken inyanud ti baybay, saan ket a gapu ti ibagbaga ti dadduma a gapu iti
illegal mining ti black sand kadagitoy a lugar.
“Awan ti
nangisit a darat a maala dagiti bapor a maipadpadamag nga agpakpakunnot iti
kadaratantayo gapu ta awan met ti maalada a kasta nga elemento malaksid a
nainget met ti pannakabantay ti igid ti baybay,” innayon ti gobernador.
Impalawag pay
ketdi ti gobernador a palubosanna ti ania man a munisipio nga agkalikagum a
mangpaadalem iti baybayda no kiddawenda kadagiti prospective miners nga umuna
nga agaramid dagitoy iti eskuela, health center wenno ania pay nga impraestruktura
ti munisipio sakbay nga agminasda.
Kasta met a
masapul a gaburanda ti igid ti baybay iti dakkel a paset ti makutkotda tapno
maliklikan met laeng ti panagreggaay ti paset a sakupen ti ania man nga ili nga
agkalikagum a mangpaadalem ti kadandanumanda.
Imbaga ni
Gobernador Singson nga agpannuray met laeng dayta a desision kadagiti agtuturay
kadagiti maseknan nga ili idinto nga impaganetgetna a daytoy a panggep ket
agturong met laeng iti pannakasalbar ti probinsia iti masasao nga “erosion,”
pannakalayus gapu iti pannakagaburen dagiti pagnaan ti danum ken mangipasiguro
pay iti pannakatulong dagiti munisipio babaen ti pannakabangon dagiti
kasapulanda nga impraestruktura.
Kabayatanna,
maysa nga Abra River Commission ti mapangpanggep a mabukel tapno adalenna a
nalaing daytoy a singasing, agraman ti pannakikammayet ti probinsia ti Abra,
nangruna iti maipanggep iti panagminas iti mismo a lugarda met laeng.
(Naipablaak iti Bannawag, Abril 30, 2012 a bilang.)
No comments:
Post a Comment