August 30, 2013

SEPTIEMBRE 9, 2013



SARITA
 6 Ti Kumaw iti Pammobo
     Jobert M. Pacnis

NOBELA
26 Kasera 101 (7)
    N.M.E. Valdez
32 Galiera Queen (27)
   Dionisio S. Bulong

DANIW
4 Dumanontayo Amin
   Lilia Quindoza Santiago
8 Imnas iti Siled ti Muging ti Lagip
     Amado I. Yoro
17 Ita Ta Natagikuak
     Rudy Ram. Rumbaoa
30 Padasek Ita ti Aglinubian
     Jobert M. Pacnis
48 Dandaniw a Para Ubbing
    Leonora R. Melchor/ Ethelwalda D. Daga

SALAYSAY
10 Kayatmo Met ti Ag-shopping iti Internet?
    Freddie Medrano ken Joel B. Manuel
12 Million People March: Naisangsangayan Daytoy a “Piknik” iti Luneta
    Neyo Mario E. Valdez
40 Itiempom ti Agmula iti Rabanos
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
19 Tres Muchos (121)
22 Aritosan (44)
24 Miks & Tiks

KOLUM
14 Okeyka, Apong!
16 Dear Doc
34 TIPS
37 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
38 Ading Kosinera
42 Padasem Daytoy, Kailian

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
46 Danger Soon, Kdp.
47 Sinniriban
47 Sapukas
47 Sudoku
47 Agkatawa ti Mayat

DADDUMA PAY
 2 Ti Makunami
9 Punggos ti Buok
15 Tao, Lugar, Pasamak
28 Siled ti Kararag
29 Arsagid Kadi ti Anakmo?
31 Kasano a Tenglen Dagiti Manangriribuk nga Agad-adal?
33 Txtm8
35 Ti Gasatmo Ita a Lawas
36 Ammuem Pay Dagitoy
39 Nasayaat Koma No Agbasa Manen Da Manong ken Manang!

August 27, 2013

Sala ti Ragsak



SALA TI RAGSAK. Agsalsala iti ragsakda dagiti kameng ti tribu a Bago iti Cervantes, Ilocos Sur sakbay ti pormal a pannakalukat itay Agosto 15 ti ag-180-a-metro nga Aluling Bridge kalpasan ti nasurok a 35 a tawen a pannakaur-uray ti pannakaileppas daytoy—pagyamananda ti tulong ni Presidente Benigno S. Aquino III a nangdakamatanna iti rangtay iti State-of-the-Nation Address daytoy idi Hulio 22. Daytoy a rangtay ti mamagkamang kadagiti probinsia ti Ilocos Sur ken Mt. Province (kadagiti ili ti Cervantes, I.S. ken Tadian, Mt. Province). Imbagian ni Viel Aquino-Dee ti kabsatna, ni Presidente Aquino, iti seremonia ti pannakalukat ti rangtay a dinar-ayan pay da  DPWH Sec. Rogelio Singson, Defense Sec. Voltaire Gazmin ken dagiti lokal nga opisial. (Rizaldy Comanda)


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 2, 2013 a bilang.)

Edukasion ken impraestruktura, ipangruna ti turay iti umay a tawen

Kas mainugot iti panggep ti gobierno nga ad-adda pay a mangparang-ay iti pagilian, inlatangna, babaen ti Dept. of Budget and Management, ti P339.6-bilion a badyet para iti Dept. of Education (DepEd) ken ti P213.5-bilion para iti Dept. of Public Works and Highways (DPWH) para iti umay a tawen.

Iti babaen ti singasing a badyet ti DepEd, nailatang ti P44.6-bilion para iti pannakaipaay ken pannakamantiner dagiti pasilidad dagiti pagadalan. Nangatngato daytoy iti 77 a porsiento no maidilig iti badyetna itay napan a tawen. Naikadakkel pay iti 106 a porsiento ti nailatang para kadagiti teksbuk ken dagiti ramit para iti siensia ken matematika.

Iti sabali a bangir, manamnama met ti dakdakkel a Transport Infrastructure Program ti turay iti 2014 babaen ti nailatang ditoy a P137.7-bilion. Sakupen daytoy a programa ti rehabilitasion, konstruksion ken pannakamantiner dagiti kalsada nasional.

Sabali laeng ti P33.4-bilion para iti flood control project iti sapasap a pagilian ken ti P14.2-bilion para iti pannakapapigsa ti Tourism Development Program ti pagilian.


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 2, 2013 a bilang.)

Pinespes ni Ubing a Nagaget



PINESPES NI UBING A NAGAGET. Tapno matulonganna ni nanangna a partidora, saan nga iginggina daytoy nga ubing ti sabali nga angot ti suksukatenna a pinespes ti naparti a baka a maipasurot kadagiti lako a para pinapaitan, imbaliktad (kinigtot) ken kappukan (ataata), iti municipal slaughterhouse ti Sanchez Mira, Cagayan. (Roy V. Aragon)


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 2, 2013 a bilang.)

OFW, maiparit pay laeng idiay Egypt

Ipatpatungpal ti Philippine Overseas Employment Administration (POEA) ti total deployment ban wenno awan a pulos mapalubosan a mapan agtrabaho idiay Egypt gapu iti kumarkaro a riribuk iti nasao a pagilian.

Iti naangay nga emerhensia a miting ti nasao nga ahensia itay nabiit, naanamongan ti resolusion iti pannakaipasardeng ti pannakaibaon dagiti overseas Filipino workers iti Egypt, kasaruno ti panangingato ti Department of Foreign Affairs (DFA) iti Alert Level 3 iti nasao a pagilian.

Malaksid kadagiti OFW, napagelan met a makasubli iti Egypt dagiti nagbakasion a mangmangged, asawa dagiti Egyptian, estudiante dagiti Islamic university, ken dependent dagitoy.

Ad-adalen metten ti autoridad ti pannakayakar dagiti Filipino nga adda iti Egypt tapno mailiklikda iti panagsusupangil ti kampo ti napatakias a presidente a ni Mohamed Morsi ken ti puersa ti gobierno.

Adda 7,000 a Filipino iti Egypt iti agdama.

Maipalagip nga itay laeng Hulio 12, temporario a napasardeng ti pannakaproseso ti pannakaideploy dagiti baro nga OFW a mapan iti Egypt.


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 2, 2013 a bilang.)

Pondo ti NGO, igetan ti Malakanyang

Kanaig ti kontrobersial nga isyu iti pork barrel, impakaammo ti Malakanyang nga igetandan ti panangipaay iti pondo kadagiti non-government organization (NGO).

Segun ken ni Deputy Presidential Spokesperson Abigail Valte, impakaammon ti Department of Social Welfare and Development (DSWD) ken ti Department of Agriculture (DA) ti panagigetda iti akreditasion ken pannakamonitor dagiti NGO.

Daytoy a pangngeddeng ti Malakanyang ket bunga ti isyu a napan kadagiti bogus nga organisasion ni Janet Lim-Napoles ti agarup P10-bilion a pork barrel ti sumagmamano a senador ken diputado.


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 2, 2013 a bilang.)

August 21, 2013

SEPTIEMBRE 2, 2013



SARITA
 6 Ti Puso ni Leonardo
     Arnold C. Baxa

NOBELA
26 Kasera 101 (6)
    N.M.E. Valdez
32 Galiera Queen (26)
   Dionisio S. Bulong

DANIW
4 Ditoy Sirok ti Bulan
  Corazon F. Quiamas
8 Dapo
   Pearl Lovedyn A. Dacuag
48 Dandaniw a Para Ubbing
    Jobert M. Pacnis/Rolando A. Seguro, Jr.

SALAYSAY
10 Ti Guyabano a Kas Pangontra iti Kanser
     Virginia A. Duldulao, Ph.D.
12 Ania, Adda Dagiti Apo Padi a Nairaman iti Pork Barrel Scam?
     Neyo Mario E. Valdez
24 Piloto Daytoy Babai a Kasinsinko
    Felix M. Eslava, Jr.
40 Agmulaka Man iti Sangayarda ti Bungana a Marunggay
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
17 Tres Muchos (120)
20 Aritosan (44)
22 Miks & Tiks

KOLUM
14 Okeyka, Apong!
16 Dear Doc
34 TIPS
37 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
38 Ading Kosinera
42 Padasem Daytoy, Kailian

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
46 Urinate Beef, Kdp.
47 Sinniriban
47 Sapukas
47 Sudoku
47 Agkatawa ti Mayat

DADDUMA PAY
 2 Ti Makunami
15 Tao, Lugar, Pasamak
28 Siled ti Kararag
29 Polusion iti Uneg ti Pagtaengan?
31 Hm, Adda Paborito ni Ma’am?
33 Txtm8
35 Ti Gasatmo Ita a Lawas
36 Ammuem Pay Dagitoy
39 Sakbay ti Amin, Ited Kadagiti Ubbing Dagiti Pagalagadan

August 17, 2013

Kaano Pay a Pakabasolan ti Agsao iti Ilokano?

Ni NEYO MARIO E. VALDEZ

Iti inaramid ti Saviour’s Christian Academy iti Siudad ti Laoag a nangpatapuak kadagiti estudiantena a nagsao iti Ilokano, impakitana nga adda pay laeng dagiti pribado a pagadalan a di mangipirpirit kadagiti pagalagadan ken iti karbengan ti tao a kas tao…

APAMAN a rimmuar ti damag maipanggep kadagiti tallo nga estudiante a nakugtaran iti pribado a pagadalan iti Siudad ti Laoag gapu laeng iti panagsaoda iti Ilokano, napasabtan a dagus ti nasao a pagadalan ken dagiti mangimatmaton iti daytoy iti pungtot dagiti adu nga Ilokano. Puon ti riri ti English-only a pagalagadan ti eskuela, ta nalawag a diskriminasion daytoy iti lengguahetayo nga Ilokano, nangruna ta ganggannaet pay gayam ti pastor nga akinkukua iti pagadalan, ken ti di pannakaipaay ti due process wenno karbengan a mangngeg ti rason dagiti estudiante sakbay ti dinadaras a pannakakugtarda.

Rimmimbaw iti pannakadismaya ti publiko ti pannakaamiristayo nga iti laksid ti agdama a polisia ti gobiernotayo a mangpabileg iti nakayanakan a pagsasao, kaudian a napasingkedan babaen ti Enhanced Basic Education Act (Akta Republika Blg. 10533) a pinirmaan ni Presidente Benigno S. Aquino III itoy a tawen, adda pay laeng gayam dagiti pagadalan a mangipakpakat iti English-only a pagalagadan ta nabayagen daytoy a naipakpakat kadagiti pagadalan a nakaro a kolonial ngem in-inut met laeng a naiwalin gapu ta salungasingenna ti agtaltalinaed ita a prinsipio ti edukasion.

Kayatna a sawen pay ngarud nga awan ti ammo, no di man talaga a nagsukir ti maseknan a pagadalan iti Department of Education (DepEd) Order No.74 s.2009 a nangiwayaten iti panagisuro babaen ti multilingual education (MLE).

Immuna a naibutaktak ti damag dagiti tallo nga estudiante iti online nga artikulo ni Herdy Yumul, propesor ken kolumnista ti Ilocos Times. Ditoy a kinondenar ni Yumul ti pannakakugtar dagiti ubbing iti Saviour’s Christian Academy (SCA) gapu laeng iti panagsao dagitoy iti Ilokano a maibilbilin kadakuada ken uray dagiti mangisursuro a dida ar-aramaten iti uneg ti kampus. Naiwaras ti damag iti social media ti kaso da Kleinee Bautista, Carl Andrew Abadilla ken Samuel Respicio. Dagus met a napidut daytoy kadagiti nailian a diario ken primetime news program kadagiti estasion ti telebision.

Online a Petision
Naipakat dagiti online petition kas koma iti inrubuat ti Nakem Conferences a mangdawdawat ti pannakaikkat a kas presidente ti SCA ni Rev. Brian Sha, ti Singaporean a pastor nga akinkukua ti pagadalan, ken no mabalin mapapanawen daytoy iti pagilian. Adda met petision nga innakeman ti UP Samahang Linggwistika ken UP Layap a mangkidkiddaw ken ni Presidente Aquino nga ibilinna koma a dagus ti agtultuloy a pannakawaswasen ti English-only policy kadagiti amin a pagadalan ti pagilian. Sabali laeng ti resolusion ti GUMIL Ilocos Norte nga impatulodda iti Departamento ti Edukasion a mainaig met laeng iti daytoy.

Nangidatag metten da Dip. Terry Ridon ti Kabataan Partylist ken Dip. Rodolfo FariƱas iti maysa a resolusion a mangkidkiddaw iti Kongreso a mangpalutpot a nasayaat iti isyu ken mangipakat metten iti panangrepasoda kadagiti student handbook dagiti pribado a pagadalan.

Iti kaudian a damag, wenno kalpasan ti adu a nalak-am ti SCA ken ti akinkukua a pastor a pannakauyaw, nagdawat kano metten dagitoy ti pammakawan kadagiti tallo nga estudiante ken kadagiti nagannak kadakuada. Mabalin kano met latta nga agsubli dagiti estudiante (malaksid ti maysa a naipadamag a nakaakaren iti sabali a pagadalan), ken inlawlawag ti SCA a saan a nakugtaran dagiti tallo no di ket nabalakadan laeng dagitoy nga agbirok iti umakaranda nga eskuela.

Ngem saan a makapnek dagiti palawag ti SCA, ta no agbataytayo iti artikulo ni Yumul, talaga nga awanen ti pagpilian dagiti tallo nga estudiante no di ti pumanaw gapu iti kinauyongen ti pastor a nangkomprontar kadagiti ubbing. Ta uray ti mismo a panangbalakadda laeng kadagit ubbing a mangbirok iti umakaranda, addan intensionda a mangkugtar kadagitoy iti SCA. No pakabasolan dagiti ubbing ti panagsaoda iti Ilokano, adda met nairanta a nalaglag-an ken mayannatup a pannusa a nailanad iti handbook ti eskuela.

Pagsayaatanna ta rimmuar iti publiko dagiti kakastoy a damag a nalawag a diskriminasion iti lengguahe ken pulitayo a kas Ilokano, a pakaseknan metten dagiti dadduma pay a lengguahe ken puli iti pagilian.

Narugian ngarud a nailawlawag, no di man nailawlawagen, ti sungbat iti saludsod no adda met laeng malabsing a paglintegan ti English-only a pagalagadan dagiti pagadalan.

Panaglabsing iti Konstitusion
No ti Konstitusion ti pagibasaran, salungasingen ti English-only policy ti eskuela iti Seksion 7 ti Artikulo 14 a mangibagbaga a Filipino ken English (malaksid no addanto linteg a mangibaga a saan a mairaman ti English), dagiti opisial a lengguahe ti pagilian iti agpang ti komunikasion ken panagisuro. Kasta met a dagiti met lengguahe kadagiti rehion (regional languages) ti karaman (auxiliary) nga opisial a lengguahe kadagitoy a rehion, ngarud agserbi dagitoy a kas kanayon wenno suplemento iti panagisuro.

Kayatna a sawen, tallo ti mabalin a lengguahe a maaramat iti panagisuro: Filipino, English ken Ilokano (iti biangtayo nga agus-usar iti daytoy). Isu a no pinengdan ti maysa nga eskuela ti pannakaaramat ti Ilokano, panaglabsing la ketdi dayta iti ipekpeksa ti Konstitusion.

Ibilbilin ti Seksion 6 ti isu met laeng nga artikulo ti pannakaipakat kadagiti addang, a kas alagaden ti linteg wenno kas ipalubos ti Kongreso, a mangirugi ken mangtaginayon iti pannakaaramat ti Filipino a kas opisial a lengguahe ti komunikasion ken instruksion. Daytoy ti nagtaudan ti agdama a polisia ti gobiernotayo a mangpabileg iti Filipino a kas nailian a lengguahe ken dagiti lengguahe dagiti rehion iti agpang ti edukasion.

Iti daytoy pay ngarud a prinsipio a nagsadag ti RA 10533 wenno ti linteg a nangirubuat ti “K to 12” a sistema ti edukasiontayo iti agdama. Segun iti linteg, maaramat a pangisuro ti nakayanakan a pagsasao dagiti ubbing manipud iti Kinder agingga iti Grado 3 ti elementaria. Mangruginto met ti transision daytoy iti Filipino ken English iti Maikapat a Grado agingga iti Maikanem, agingga nga agbalinto a dagiti laengen dua a lengguahe (Filipino ken English) ti maaramat iti panagisuro iti sekundaria.

Malaksid a salungasingenna ti probision ti Konstitusion, panangiruremen met iti dayawtayo a kas pagilian ti kontrobersial a pagalagadan ti SCA a mangdusa kadagiti adalanda nga agsao iti nakayanakanda a lengguahe, malaksid pay a labsingen daytoy ti karbengan dagiti ubbing a mangipeksa iti riknada iti bukodda a pagsasao.

Adda metten kapadana a resolusion nga indatag ti Kabataan Partylist iti Kongreso idi pay laeng 2011, a mangkidkiddaw iti panagpalutpot ti Kongreso kadagiti ipakpakat nga addang dagiti pagadalan a mangital-o ti English babaen ti panangdusada kadagiti adalanda nga agsao iti Filipino ken ania man a rehional a lengguahe.

Segun iti Kabataan, saan a rason ti pannakaipapaigid ti lengguahetayo iti ay-ayat dagiti pagadalan a mangsanay kadagiti adalanda nga agsao iti English a kas panagsaganada nga agtrabaho iti sabali a pagilian wenno makaala iti nangatngato ken dekalidad a trabaho iti masakbayan. Kasla met ngamin ipakpakitanan a nababa laeng unayen dagiti nakayanakantayo a pagsasao.

Kasla ngarud awan ti nangipangag iti daydi a resolusion ta no adda, amangan no saanen a napasamak ti kaso dagiti tallo nga estudiante ti SCA. Ita ngarud ta kasla naulit a naidatag ti kapadana a resolusion, manamnama a pangrugianen daytoy ti pannakaikkaten ti English-only policy kadagiti pagadalantayo.

Panaglabsing iti “Human Rights”
Sinalungasing pay ti SCA ti karbengan a kas tao (human rights) dagiti estudiante. Segun iti report, adda metten grupo a nangidatag iti reklamo iti Commission on Human Rights (CHR) kontra iti eskuela. Ipagpaganetget ngamin ti Universal Declaration of Human Rights, kangrunaan a pagtataudan ti prinsipio ken mandato ti komision, ti panangilaksid iti ania man a klase ti diskriminasion ken ti panangital-o iti karbengan ti tunggal maysa a maipaayan iti edukasion.

Nalawag a diskriminasion ti impakat ti SCA ta linapdanna ti pannakaaramat ti Ilokano iti kampusna, idinto a daytoy ti kangrunaan a lengguahe a maar-aramat iti Siudad ti Laoag,iti Ilocos Norte ken aminen a lugar a paggapuan ti mapan a 7 a milion (segun iti sensus idi 2000) nga Ilokano. No lengguahe, kunatayo, sakupenna metten ti puli ti maysa a tao, wenno ti naggapuanna a lugar, a pakairamanan metten ti kultura ken kaamaanna. Saan met ketdi a dakes ti English-only a pagalagadan, ta mapalpalubosan met daytoy a maipakat kadagiti pagtrabahuan wenno negosio. Nupay kasta, adda dagiti addang wenno pagannurotan a rumbeng a masurot tapno maliklikan ti diskriminasion. Ngem sabalin a saritaan no maipakat daytoy iti edukasion ta addan nabatad a pagalagadan a mangiparpariten iti daytoy.

Masirsirip pay ti panaglabsing ti SCA iti pagalagadan ti DepEd. Ta no agbasartayo iti mismo nga student handbook ti eskuela, “reprimand” wenno pormal a panangunget wenno pammabalaw laeng koma ti pannusa dagiti estudiante. Ngem iti panangipakatda iti expulsion kadagiti tallo nga estudiante, kas man kas kadagsen metten ti panagsao iti Ilokano dagiti adayo a nadakdakes nga aramid a mabalin a pakakugtaran ti maysa nga estudiante, kas koma iti panagkopia iti eksamen ken panangitugot kadagiti pornographic materials iti kampus.

Segun ken ni Assistant Secretary Tonisito Umali iti DepEd, awan ti ubing a makugtaran iti eskuela gapu laeng iti panagsaona iti Ilokano, uray adda dayta nga English-only a pagalagadan ti eskuela. Ken kangrunaanna, no expulsion ti pannusa a mayawat iti ubing, rumbeng nga adda pammalubos manipud iti opisina ni DepEd Secretary Armin Luistro.

Naiget ngamin ti kampania ti departamento a maipaayan koma amin nga ubbing iti gundaway a sumrek iti pagadalan. Saan ngarud a makatulong dagiti eskuela a kas iti SCA nga awan man laeng sawsawirda a mangkugtar lattan kadagiti adalanda iti bassit laeng a panaglabsingda. Dakkel ti epekto ti maysa nga ubing no ma-expel iti pagadalan, a masansan nga agtinnag laengen daytoy nga out-of-school youth.

Agsaotayo Latta iti Ilokano
Agpayso nga adda karbengan dagiti pagadalan a mangaramid iti bukodda a pagannurotan a mangdisiplina kadagiti adalanda, ngem ania man a pannusa, rumbeng a mayannatup iti inaramid ti ubing a naglabsing.

Ti edukasion ti manamnama unay nga instrumento a pangkontratayo iti ania man a diskriminasion iti gimong. Dakkel ngarud a karit daytoy kadagiti mangisursuro ken mangimatmaton kadagiti pagadalan. Isuroda koma kadagiti ubbing no kasano ti agpanunot, saan a laeng no ania ti rumbeng a maammuanda, iti kasta nalaklaka a maanagda nga amin a sawen ken aramidenda nga adda pakaseknan ti sabali a tao wenno ti gimong, awan koma ti al-alaenda a maysa a pammati, maris ti kudil, seksualidad, edad, ken puli no hustisia ken karbengan nga agadal ken agtrabaho ti mapagpapatangan.

Ala, agsaotayo latta iti Ilokano! Ipagpannakkeltayo daytoy a nakayanakantayo a lengguahe, saan laeng a kas maysa nga umili nga agay-ayat iti naggapuanna a lugar ken puli, no di pay ket kas maysa nga umili nga agtamed iti paglintegan ti bukodtayo a pagilian.--O


(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 26, 2013 a bilang.)

August 16, 2013

Agmeriendatayo iti Binato



AGMERIENDATAYO ITI BINATO. Kaay-ayo dagitoy a drayber ti traysikel iti ili ti Sanchez Mira ti binato a lako daytoy a lalaki manipud pay iti ili ti Santa Praxedes, agpada nga ili ti Cagayan. Binato ti awagda iti naibaso a napablad a napusi a diket a mais a nalaokan iti gatas a kondensada ken inigad a niog. Malaksid a nasustansia ken makabsog, nalaka pay daytoy ta sangapulo a pisos laeng ti sangabaso a plastik. (Dexter Marin Fabito)


(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 26, 2013 a bilang.)


Filipinas, di pagaayat a bisitaen dagiti turista

Ti Filipinas ti maysa kadagiti pagilian iti Southeast Asia a di kaay-ayo a bisitaen dagiti turista, kas maibatay iti report ti United Nations World Tourism Organization.

Iti rekord ti UN, mapan a 4.27 a milion a turista ti bimmisita iti Filipinas itay napan a tawen a maidilig iti 25.03 a milion a simmarungkar iti Malaysia, 22.35 a milion iti Thailand, 8.04 a milion iti Indonesia, ken 6.85 a milion iti Vietnam.

Mainaig iti daytoy, inkari ti Malakanyang ti ad-adda pay a panangpapigsana iti programana iti turismo iti pagilian babaen ti panangpasayaatna kadagiti impraestruktura tapno mapaannayas ti ipapan dagiti turista kadagiti lugar a kayatda a papanan.

Sakbayna, impakaammo ti Department of Budget and Management a mangilatang ti gobierno iti daytoy a tawen iti P20-bilion para kadagiti proyekto iti impraestruktura ken programa iti turismo.

Mangnamnama ti gobierno nga iti umay a tawen, makaawis iti 6.8 a million a ganggannaet a turista ket inton 2016, addanton 10 a million a turista a sumarungkar iti pagilian.


(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 26, 2013 a bilang.)

Nakayanakan a pagsasao, nakiddaw nga itandudo koma dagiti pagadalan

Kiniddaw ti maysa a grupo dagiti mannurat iti Ilocos Norte itay lawasna ti panagtignay ti Departamento ti Edukasion ken dagiti lokal a gobierno tapno mamimpinsanen nga ibasura dagiti pagadalan, publiko man wenno pribado, ti pagannurotanda a pannakaiparit ti panagsao iti nakayanakan a pagsasao iti uneg ti kampusda; ketdi, itandudo koma dagiti pagadalan ti pannakaipateg ti nakayanakan a pagsasao.

Mainaig ti kiddaw ti grupo, ti Gunglo Dagiti Mannurat nga Ilokano iti Ilocos Norte (GUMIL Ilocos Norte), iti panangpatapuak ti Saviour’s Christian Academy iti Siudad ti Laoag iti tallo nga estudianteda gapu iti panagsaoda iti Ilokano iti uneg ti kampusda.

Maibatay iti resolusion ti gunglo nga indatagda iti Central Office ti DepEd ken kadagiti maseknan nga ahensia ken tattao, nakondenar ti inaramid ti SCA iti panangpatapuakna kadagiti estudiantena a da Keinee Bautista, Carl Andrew Abadilla and Samuel Respicio gapu iti panagsao dagitoy iti Ilokano iti kampus ti pagadalan.
Kuna ti gunglo a nagbiddut ti SCA iti inaramidna ta maibatay iti mismo a handbook ti pagadalan, saan a kastoy ti rumbeng a dusa kadagiti aglabsing iti nasao a pagalagadan.

Malaksid iti daytoy, naitudo pay ti pananglabsing ti SCA iti wayawaya nga agsao ken mangyebkas iti kapanunotan a kas sagudayen ti Konstitusion ken iti dina panangikankano iti Universal Declaration of Linguistic Rights a mangited iti karbengan iti asino man a mangaramat iti kabukbukodanna a lengguahe iti ania man a situasion.

Malaksid itoy, kuna ti gunglo a maikontra ti panangiparit iti panangaramat iti nakayanakan a pagsasao iti uneg ti kampus iti pagalagadan ti Mother Tongue-Based Multilingual Education.

Inyebkas pay ti gunglo ti siddaawna iti kaadda pay laeng pagadalan iti bukodda a lugar a mangipakpakat iti daan ken saanen a maibagay iti panawen a pagalagadan.


(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 26, 2013 a bilang.)

Pagalagadan iti Pagadalan: Kasano ti Kadagsen ti Rumbeng a Dusa?

Ni LINDA T. LINGBAOAN

ITAY laeng nabiit, adda naipadamag iti telebision a tallo nga estudiante a “nabalakadan nga umakar” iti sabali a pagadalan gapu laeng iti panagsaoda iti Ilokano iti kampus ti nasao a pagadalan.

Nasaludsodko iti bagik idi mangngegko daytoy: Pakabasolan kadi ti panagsao iti nakayanakan wenno nariingan a pagsasao? Ken kaano a nagbalin nga alagaden ti maysa a pagadalan ti panangiparit ti maysa nga estudiante nga agsao iti Ilokano?

Malagipko nga idi nagadalak iti pribada nga eskuela idi addaak pay laeng iti elementaria, adda idi praktismi nga agipasa iti kunkunami a “fine card.” Idagdagadag idi dagiti maestrami ti panagsaomi iti Ingles tapno makaadalkami kano nga agsao iti “nasayaat” nga Ingles. Tapno mapraktismi daytoy, naimbento ti fine card a maipasa iti tunggal estudiante (iti laeng grado ken seksion a ‘yan ti estudiante) a matiliwan nga agsasao iti Ingles. Ngem kas pagaammok, awan ti pagalagadan ti eskuela a mangiparit iti agsao iti Ilokano wenno ania man a nariinganmi a pagsasao ket awan met ti nadagsen a dusa a maipatay iti estudiante nga agsasao iti kasta. No ut-utobek ita, saan a napatan-ay ti fine card ti panagsaok iti Ingles. Nasursurok ti agsurat ken agsao iti nasayaat nga Ingles babaen ti kinaanepko nga agbasa uray idi diak pay la maaw-awatan ti konteksto ti basbasaek. Inkakaubingak ti interesko nga agbasa ta dayta ti nariingak a kultura iti pagtaengan, uray komiks ti immuna a nagsursuruak a binasa. Nalaklaka met a nasursurok ti agbasa gapu ta Ilokano ti immuna a binasbasami a libro. Nalaka nga ipatarus dagiti letra ken maawatak ti basbasaek ta makaawatak iti oral nga Ilokano. Ket idi ammokon a basaen ti Ilokano, pinadaskon ti agbasa iti Ingles idi addaak iti Maikadua. Nalaklaka a basaen ti maikadua a pagsasao no namastermon ti ti agbasa iti nariingam a pagsasao.

Ania ngarud ti epekto ti fine card kaniak? No saan man a nasakit iti bolsa (ta agbayadka iti salapi—napateg idin daytoy—no sika ti maudi a pakaipasaan ti card), dika makaatension iti klase no adda ti card kenka ta agtiltiliwka iti kaklaseam nga agsao iti Ilokano, aglalo la ngaruden no dandanin malpas ti klase iti malem ket kayatmo a maipasa a dagus ti card tapno dika agmulta iti salapi.

No kastoy ti epekto ti fine card kaniak, ania ngata ti epekto ti panangyulog iti dusa ti mismo nga eskuela iti estudiante nga agsao iti nariinganna a pagsasao? Nasken kadi nga isubo ti ganggannaet a pagsasao iti agad-adal idinto a ti mismo a nariinganna a pagsasao ket dina pay kabesado?

Napadasak met ti nangisuro iti kolehio ket nakitak ti rigat dagiti dadduma nga estudiante a mangawat iti Ingles. Saan a kuneng dagitoy ta no agsaludsodak kadakuada iti Ilokano, masungbatandak met. Mabalin a maawatanda ti ibagbagak ngem saanda laeng a mayebkas ti bagbagida iti Ingles.

Panangiparit kadi nga agsaoda iti nariinganda a pagsasao ti solusion daytoy?

Panagkunak, saan a daytoy ti sungbat. Adda iti sistema ken kalidad ti panagisuro daytoy. Umuna, sanay kadi dagiti maestra a mangisuro iti nariinganda a pagsasao? No sanayda, mai-translate wenno maipatarusda kadi daytoy iti sabali a pagsasao?

Saan nga asi-asi ti akem ti maestra iti biag ti agad-adal. Iti kanito a nagdesision ti mangisursuro a daytoy ti kayatna a propesion, nasken nga uray isuna, saan nga agsardeng nga agadal ken mangpatan-ay iti ammona. Kas kuna ti propesorko idi, “No mailawlawagmo ti konsepto a kas iti estadistika iti di nakalpas iti hayskul a lelangmo, iti wagas a maawatan daytoy, nalaingka a mannursuro.” Adda dagiti konsepto a nasken a maipasagepsep iti ubing iti nariinganna a pagsasao tapno nalaklaka a maawatan ken sumnek iti panunotna daytoy. Ti kabaelan ti ubing, saan laeng nga agpanunot, no di pay agsapul ti koneksion dagiti konsepto ken bambanag ti kaskenan iti panagisuro. Kuna dagiti edukador a kababaan a lebel ti panagsursuro ti panagikabesa.

Isu nga addan dagiti eskuela nga iti pay laeng naganus a panunot dagiti ubbing, ipaspasagepsepdan ti panagpanunot dagitoy a saan laeng a nasken nga agikabesada no di pay nasken a masanayda nga agsaludsod. No ipakitam ti maysa a bola, saan laeng a ti nagan ti bola ti nasken nga ikabesada. Nasken nga adda konsepto a mabukel iti panunotda. Ania ti kolor daytoy? Ania ti langana? Ania ti pakaaramatanna? Dakkel kadi wenno bassit? Babassit ngem nasken a konsepto para iti naganus a panunot. Ken isuro daytoy iti pagsasao a maawatan ti ubing.

Kadagiti eskuela nga agduduma ti nariingan dagiti ubbing a pagsasao, mabalin nga agusar ti maestra iti dua wenno tallo a pagsasao iti panagpalawagna. Ngem nasken nga adda pagsasao nga ipangrunana nga usaren iti panagisurona. Daytoy ti punto a kayat nga ipasagepsep dagiti mangipagpagna iti Mother Tongue Based-Multilingual Education (MTB-MLE) a sinuportaran met ti DepED Order No. 74 s. 2009 a pinirmaan ni Jesli Lapus idi 2009.

Kastoy ti linaon ti maikadua a punto iti nasao nga order a napauluan iti Institutionalizang Mother Tongue-Based Multilingual Education (MLE):

Mother Tongue-Based Multilingual Education, hereinafter referred to as MLE, is the effective use of more than two languages for literacy and instruction. Henceforth, it shall be institutionalized as a fundamental educational policy and program in this Department in the whole stretch of formal education including pre-school and in the Alternative Learning System (ALS).

No pati DepEd ket idagadagna ti pannakasurot daytoy idi pay laeng 2009, apay nga adda pay laeng pagadalan a nasken a mangdusa iti ubing nga agsao iti nariinganna a pagsasao?

Nalaklaka a maawatan ti ubing ti ad-adalenna no isuro daytoy iti pagsasao a nariinganna. Ket inton nalawlawagen dagitoy a konsepto kenkuana ken addan nabisked a pundasionna iti daytoy a pagsasao, mabalinen nga usaren ti sabali a pagsasao a mangilawlawag kadagiti dadduma pay a ganggannaet a konsepto. Mangrugi iti puon nga agpangato ti modo ti panagisuro no masurot daytoy.

Isu a panagkunak, adda karbengan dagiti agad-adal nga agsao iti nariinganda a pagsasao a saan a nasken a madusada no daytoy ti umno a wagas a mayebkasda ti bagbagida. Uray pay iti uneg ti pagadalan, no marigatan ti ubing nga agsao iti Ingles wenno Tagalog no maawagan nga ag-recite, rumbeng a denggen daytoy ta paset daytoy ti karbenganda kas tao.

Maikadua nga isyu, nasken kadi a pagbalinen a paset ti pagalagadan ti eskuelaan ti “pannakadusa” ti ubing nga agsao iti nariinganna a pagsasao? Pinalabsak ti handbook ti anakko nga ages-eskuela iti pribado a pagadalan ket awan ti nakitak a kastoy nga alagaden. Kasla saan nga umno nga adda kastoy nga alagaden iti maysa nga eskuela a nakabase pay met ngarud iti Kailokuan. No baliktadentayo ti situasion, no adda koma idiay London daytoy nga eskuela, kasla iparitda nga agsao iti Ingles ti patneng a British!

Adda panagadal nga insayangkat ni Raul Pertierra, ganggannaet nga antroplogo, iti maysa nga ili iti Ilokos. Segun ken ni Pertierra, adu dagiti nagannak a pageskuelaenda dagiti annakda, saan a tapno isaganada ida nga agserbi iti lugarda wenno iti pagilian no di ket tapno agtrabahoda iti sabali a pagilian gapu ta agtrabtrabaho met dagiti dadakkelda iti ganggannaet a pagilian kas OFW. Mabalin a daytoy ngata ti rason no apay nga adda eskuela a kayatda nga Ingles ti panagsao dagiti estudianteda tapno maisagana dagitoy para iti panagtrabahoda iti sabali a pagilian. Ngem nasken kadi a pagbalinenda a paset ti alagaden ti eskuelaan ti panangiparitda kadagiti amin nga estudiante nga agsao iti Ilokano?

Ken no madusa man ti estudiante, nasken kadi a “balakadan daytoy nga umakar” iti sabali nga eskuela no dandanin agtengnga ti semestre? Kadagiti adda annakda nga agbasbasa iti pribado a pagadalan, dagiti nagannak ti “madusa” aglalo no nabayadandan ti matrikula iti dayta a semestre. Ken ania nga eskuela ti mangawat iti estudiante no sumagmamano a bulanen a nangrugi ti klase sa umakar daytoy? Adda kadi naibudi a konsiderasion ti eskuela para kadagiti nagannak no iti kastoy a panaglabsing ket katukadna ti panangpapanaw iti ubing iti nakaitalkanna a pagadalan? Panagkunak, ad-adu ti nadagdagsen a panaglabsing a mabalin a mapatawan ti nadagsen a dusa.

Nasken siguro nga adalen manen dagiti administrador dagiti alagadenda kadagiti pagadalan nga ad-adda koma nga agiray iti pagsayaatan ti agbasbasa a saan met a madehado ti eskuela. Ken nasken siguro a makonsulta met dagiti nagannak a kangrunaan a mangsupsuporta kadagitoy a pagadalan tapno mangngeg met ti kapanunotan dagitoy.—O

(Ti autor: Dati a kameng ti Bannawag, agpapaay ita a Senior Editor iti University of the Philippines Press, Diliman, Q.C.. Naipablaak ti artikulo iti ngato iti Bannawag, Agosto 26, 2013 a bilang.)

August 14, 2013

AGOSTO 26, 2013



SARITA
 6 Ti Sagutko ken ni Tatang
     Leah D. Manzano

NOBELA
26 Kasera 101 (5)
    N.M.E. Valdez
32 Galiera Queen (25)
   Dionisio S. Bulong

DANIW
4 Epistaxis
  Roy V. Aragon
8 Kailiwkanto Latta
   Marichel E. Suguitan
17 Sinnag-i
   Vincent Cab. Berroy
30 Kaano a Sumangpetka?
   Rolando A. Seguro, Jr.
48 Dandaniw a Para Ubbing
    Johmar R. Alvarez/ Marlyn G. Del Rosario

SALAYSAY
10 Agabrodka Met, Kailian?
     Vicente P. Palcong
12 Kaano Pay a Pakabasolan ti Panagsao iti Ilokano?
     Neyo Mario E. Valdez
40 Nasamay ti Tubbog ti Katkuati a Kas Agas ti Gudgod ti Aso
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
19 Tres Muchos (119)
22 Aritosan (43)
24 Miks & Tiks

KOLUM
14 Okeyka, Apong!
16 Dear Doc
34 TIPS
37 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
38 Ading Kosinera
42 Padasem Daytoy, Kailian

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
46 Deffictive, Kdp.
47 Sinniriban
47 Sapukas
47 Sudoku
47 Agkatawa ti Mayat

DADDUMA PAY
 2 Ti Makunami
15 Tao, Lugar, Pasamak
28 Siled ti Kararag
29 Ania, Asaynment Manen?
31 Angin Laeng, Kunam?
33 Txtm8
35 Ti Gasatmo Ita a Lawas
36 Ammuem Pay Dagitoy
39 Ania, Aya, ti Sexting?

August 11, 2013

Komisyon ng mga Wika sa Pilipinas, indarirag ni Diputado Gunigundo

Indarirag ni Dip. Magtanggol Gunigundo ti Valenzuela ti pannakabuangay ti Komisyon ng mga Wika Sa Pilipinas wenno Commission on Philippine Languages a kas sukat ti agdama a Komisyon sa Wikang Filipino.

Iti panagbitla ni Gunigundo itay Agosto 5 iti Kongreso, kinunana a ti nailian a lengguahe a Filipino (manipud iti dati a Pilipino), itandudona ti konsepto nga “isang bansa, isang wika” a maikontra iti kaadda ti nasurok a 170 a lengguahe iti Filipinas malaksid a daytoy a Filipino, isu met laeng ti Tagalog. Malaksid a pukawenna ti nariingan a Tagalog, ti naynay a pannakaitantandudo ti Filipino, ipaidamna met ti gundaway dagiti dadduma pay a lengguahe iti Filipinas nga agsayaksak ken maitandudo.

Innayon ni Gunigundo nga iti pannakapataud ti Komisyon ng mga Wika sa Pilipinas, ibayogna ti konsepto nga “isang bansa, maraming wika” ket ngarud ipaayna ti patas a gundaway kadagiti amin a lengguahe iti Filipinas a maitandudo ken maitultuloy ti panagsantakda.

Dinakamat ni Gunigundo a maibatay kadagiti probision ti RA 10533, wenno ti K-12 Law, nalawag a manipud iti panagpampanunot ngaa “isang bansa, isang wika,” agturongen ti pagilian iti pannakabigbig iti pluralismo (kinaadu) ti lengguahe ken kultura.


(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 19, 2013 a bilang.)

Tupig ni Tata Wilfredo



MADAMA NGA AD-ADAWEN NI TATA WILFREDO SUGA, 71, dagiti katuntuno a tupig iti puestoda a masarakan iti igid ti kalsada iti Pias Norte, Currimao, Ilocos Norte. Agbalor iti sangapulo a pisos ti maysa, inaldaw nga agaramidda iti tupig ditoy gapu iti kaadu dagiti aglabas a gumatang. Segun ken ni Tata Wilfredo, nasuroken nga uppat a dekada a negosio ti pamiliada daytoy ken nagbalin payen a "One Town, One Product" ti Currimao, Ilocos Norte gapu iti pagdidinnamagan a nanam ken kilnet ti aramidda a tupig. Inaldaw a maibus ti pito salup a diket nga aramidenda a makaaramid iti 1,000 pedaso a tupig ken no tiempo ti piesta ken iti Paskua ken Baro a Tawen, ad-adu kano pay ti aramidenda manipud iti sangapulo a salup iti kada aldaw—a maikisap a dagus uray di pay nabaawan. (Leilanie G. Adriano)


(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 19, 2013 a bilang.)

GF board meeting: Agosto 24

Angayen ti GUMIL Filipinas, ti gunglo dagiti mannurat nga Ilokano iti Filipinas, ti maikadua a regular board meeting ti gunglo (para iti termino 2013-2015) inton Agosto 24 babaen ti panangsangaili ti pamilia ni Estela Bisquera Guerrero, auditor ti GF, iti pagtaenganda iti Tuding, Itogon, Benguet.

Iti daytoy a miting a maidatag iti GF ti tarigagay ti ania man a provincial chapter a mang-host iti sumaruno a kombension a maangay inton Kalgaw 2014.

Igunamgunam ni Arthur P. Urata, Sr., presidente ti GF, ti yaatendar amin nga opisial ken dagiti presidente dagiti GF provincial chapter nangruna dagiti agpanggep a maki-bid para iti nasao a kombension. (Reynaldo E. Andres)


(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 19, 2013 a bilang.)

Saludo ken ni Tindero



SALUDO KEN NI TINDERO. Ipagpannakkel daytoy a barito ti panaglakona iti ikan ken dadduma pay a masida (bennek, kappo, ken agurong) iti merkado publiko ti Cabugao, Ilocos Sur a kas tulongna iti panagsapul ti pamiliana iti pagbiag. (ROY V. ARAGON)


(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 19, 2013 a bilang.)

August 7, 2013

AGOSTO 19, 2013



SARITA
 6 Da Meow ken Grrr
   Noli S. Dumlao

NOBELA
26 Kasera 101 (4)
N.M.E. Valdez
32 Galiera Queen (24)
   Dionisio S. Bulong

DANIW
4 Pusot
   Junley L. Lazaga
8 Balasang
    Rhea Rose D. Berroy
28 Nawilawil a Dayengdeng
    Robert R. Alicias
48 Dandaniw a Para Ubbing
    Jobert M. Pacnis/ Derick Marcel F. Yabes

SALAYSAY
10 Agmulatayo Man Met iti Rimas!
     Virginia A. Duldulao, Ph.D.
12 Ne, Isaganaantayon ti Eleksion ti Barangay!
     Neyo Mario E. Valdez
24 Demo Farm iti Labnig: Sungbat ti Ilocos Sur iti Agri-Tourism
    Crisostomo M. Ilustre
40 Adtoy ti Baro a Wagas ti Panagmula iti Bawang
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
17 Tres Muchos (118)
20 Aritosan (42)
22 Miks & Tiks

KOLUM
14 Okeyka, Apong!
34 TIPS
37 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
38 Ading Kosinera
42 Padasem Daytoy, Kailian

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
46 Panagaramit, Kdp.
47 Sinniriban
47 Sapukas
47 Sudoku
47 Agkatawa ti Mayat

DADDUMA PAY
 2 Ti Makunami
15 Tao, Lugar, Pasamak
16 Siled ti Kararag
29 Ammo Koma Met ni Ma’am ti Agpakatawa
31 Di Ipalubos a Dadaelennatayo Dagiti Basura
33 Txtm8
35 Ti Gasatmo Ita a Lawas
36 Ammuem Pay Dagitoy
39 Kasano a Tenglen Dagiti Ubbing nga Adda Tirtirongna?

August 2, 2013

Dagiti Reyna ti Patupat



DAGITI REYNA TI PATUPAT. Naimas la ketdi ti patupat wenno suman a partuat dagitoy dua a lola ta dinekdekadan nga awan sabali a makuna nga opisio wenno trabahoda no di ti agaramid iti saramsam manipud iti diket, niog ken tagapulot wenno asukar a mabungon iti nailanet a bulong ti saba a kas iti patupat, suman sa latik, bibingka ken dadduma pay, ket namasterdan ti umno ken ti pagaayat a templa dagiti parokiano a mangranranta a gumatang iti pagmerienda wenno ipasaraboda a suman wenno patupat iti ayanda a nalatak a pagaramidan iti kankanen iti Nagrangtayan, Sanchez Mira, Cagayan. (Roy V. Aragon)


(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 12, 2013 a bilang.)

August 1, 2013

Maika-3 a Pasalip iti Sarita ti ALVIYA

Ipakaammo ti Secretariat ti ALVIYA Literary Foundation nga agawaten kadagiti sarita para iti Maikatlo a Pasalip ALVIYA a nalukatan bayat ti Nasional a Kombension ti GUMIL Filipinas iti Gonzaga, Cagayan babaen ken ni Freddie P. Masuli, mangimaton iti salip ken iti panangpasingked ni Alex Vicente Yadao, Pangulo ti Foundation.

Dagiti pagannurotan:

1. Naluktan ti salip idi Abril 21, 2013  ket  aggibus iti Enero 31, 2014.

2. Silulukat ti salip kadagiti amin a mannurat nga Ilokano ken uray pay kadagiti saan nga Ilokano ngem makasurat iti pagsasao nga Ilokano (Iluko wenno Iloko).

3. Siwawayawaya dagiti mannurat a mangpili iti kayatda a tema ti sarita nga isalipda.

4. Agatiddog ti pakisalip iti 15-25 a panid iti short bond paper, nai-computer (agusar iti Times New Roman, Font Size 12) iti doble espasio ken addaan iti maysa a pulgada a kalawa ti margin iti amin nga igid ti bond paper.

5. Maysa laeng a sarita ti maipalubos nga isalip ti tunggal mannurat a makisalip.

6. Nasken a bukod a putar ti autor ti maisalip, saan pay a naipablaak iti ania man a magasin, saan pay a nangabak iti ania man a kita ti pasalip, ken saan a naipatarus manipud iti ania man a lengguahe.

7. Ti laeng parbo a nagan ti autor ti agparang iti manuskrito a maisalip. Pakuyogan ketdi ti entry iti narikpan a sobre a nakailanadan dagitoy: paulo ti sarita, parbo ken pudno a nagan, ababa a kabibiag ti autor, ken cell phone number. Saanen nga ipatulod iti e-mail ti soft copy ti impormasion a mainaig iti autor (ti linaon ti narikpan a sobre).

8. Nasken a maipatulod ti sarita iti dua a porma: a.) hard copy/printed copy, uppat a nalawag a kopia a maipatulod itoy nga adres: PASALIP ALVIYA, c/o Freddie P. Masuli, Cagayan State University, Sanchez Mira, 3518 Cagayan; ken b.) soft copy a maipatulod babaen ti e-mail iti daytoy nga e-mail account: alviya.foundation@gmail.com.

9. Nasken a maawat ti Secretariat dagiti dua a porma ti pakisalip (hard copy ken soft copy) iti di naladladaw ngem iti alas 11:59 ti rabii ti Enero31, 2014 (oras iti Filipinas).

10. Agtalinaed ti ania man a pangngeddeng dagiti hurado ken maisubli ti gunggona ti mangabak no maduktalan kalpasanna a sinalungasingna ti Pagannurotan Bilang 6. Awanto metten ti karbengan ti autor a makisalip kadagiti sabsabali pay a pasalip ti ALVIYA.

11. Agbalin a makipagtagikua ti ALVIYA Foundation kadagiti mangabak a sarita. Ngarud, kas iti autor, maaddaan ti agpasalip iti karbengan a mangipablaak kadagitoy mangabak a sarita iti ania man a wagas a kayatna karamanen ti elektroniko ken tradisional a wagas ti panagipablaak. Dagiti gunggona : First Prize, P15,000.00; Second Prize, P10,000.00 ken Third Prize, P8,000.00 ken tallo a pangliwliwa a gunggona a sag-P2,000.00.  Addanto met sertipiko dagiti amin a mangabak.

12. Kayat pay nga ipakaammo ti ALVIYA a maaddaanto iti Grand Contest kalpasan ti lima a saganad a tawen a panagpasalipna ket dagiti amin a nangabak laeng ti addaan iti karbengan a makipartisipar iti daytoy a balubal. Maitedto ti Grand Prize a P50,000.00 iti Grand Winner.

13. Maiwaragawag dagiti mangabak a sarita iti umuna a lawas ti Abril 2014 ken mayawat dagiti premio kadagiti mangabak nga autor bayat ti GUMIL Filipinas National Convention iti Kalgaw 2014.


(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 12, 2013 a bilang.)