PASNAAN 2012: Ti Maikatlo a Workshop ti GUMIL Filipinas Para Kadagiti Ilokano a Mannurat

Maragsakan ti GUMIL Filipinas (GF), ti gunglo dagiti mannurat nga Ilokano iti Filipinas ken ballasiw-taaw, a mangipakaammo a maangay ti maikatlo a Pasnaan, ti workshop iti panagsurat para kadagiti agdadamo a mannurat nga Ilokano inton Hunio 1-3 2012.

Mainaig ditoy, agaw-awaten ti workshop committee ti nasao a gunglo nga idauluan ni Sherma E. Benosa kadagiti manuskrito dagiti agdadamo a mannurat. Sangapulo a fellows ti mapili ken maikkan iti gundaway a ma-workshop dagiti sinuratda dagiti premiado a mannurat nga Ilokano: 3 iti sarita, 3 iti daniw, 1 iti daniw a para ubbing, 1 iti sarilaysay (creative non-fiction), 1 iti bukanegan, ken 1 iti pangorona a daniw.

Maibilang nga agdadamo ti autor no saan pay a nakaipablaak iti Bannawag iti nasursurok ngem tallo a sinurat iti benneg a sumalianna.

Dagiti pagalagadan:

1. Nasken nga orihinal, di naipatarus manipud iti sabali a lengguahe, ken saan pay a naipablaak ti idatag a manuskrito.

2. Nawaya ti autor a mangpili iti tema.

3. Maimakinilia wenno mai-computer dagiti manuskrito para iti sarita ken sarilaysay a maidatag iti doble espasio a letter sized a coupon bond iti ania man kadagitoy a font: 12 points Roman Times Antiqua, wenno 12 point Book Antiqua. Single spaced laeng ti pannakaimakinilia dagiti maidatag a daniw, bukanegan, daniw a para ubbing, ken pangorona a daniw.

4. Sagdudua a gapuanan ti nasken nga idatag ti autor iti benneg ti sarita, sarilaysay, bukanegan, ken pangorona a daniw. Maysa laeng ti ma-workshop. Iti met benneg ti daniw, nasken a mangidatag ti autor iti uppat a gapuananna. Dua kadagitoy ti ma-workshop.

5. Kaatiddog ti maidatag a gapuanan: Iti benneg ti sarita, 10-20 panid. Iti sarilaysay, masapul a personal essay ti maidatag nga agatiddog iti 6-10 a panid. Ti bukanegan, 6-10 panid. Saan a makedngan ti kaatiddog ti daniw, daniw a para ubbing, ken daniw a pangorona.

6. Ti laeng parbo a nagan ti autor ti agparang iti manuskrito.

7. Ipatulod ti manuskrito iti daytoy nga email address: sherma.benosa@gmail.com iti di naladladaw ngem Mayo 20, 2012. Dua a file ti maipatulod: ti manuskrito ken ti dokumento a naglaon iti paulo ti manuskrito, parbo ken pudno a nagan ti autor, kompleto nga adres ti pagtaengan, pagtrabahuan wenno pagbasbasaan, agraman numero ti telepono wenno selpon, ken ababa a pakasaritaan ti biag (bionote) ti autor.

Mapakaammuan dagiti autor dagiti mapili a gapuanan babaen ti e-mail ken/wenno awag iti telepono.

Pasnaan 2012, agawaten iti manuskrito

Agaw-awaten ti GUMIL Filipinas kadagiti manuskrito para iti Maikatlo a Pasnaan wenno workshop iti panagsurat para kadagiti agdadamo a mannurat nga Ilokano a maangay inton Hunio 1-3, 2012 iti Doña Josefa Edralin Marcos Elementary School, Currimao babaen ti pannakitinnulong ti National Commission for Culture and the Arts, ti DepEd Currimao District ken GUMIL Ilocos Norte.

Sangapulo a fellows ti mapili ken maikkan iti gundaway a ma-workshop dagiti sinuratda dagiti premiado a mannurat nga Ilokano: 3 iti sarita, 3 iti daniw, 1 iti daniw a para ubbing, 1 iti sarilaysay (creative non-fiction), 1 iti bukanegan, ken 1 iti pangorona a daniw.

Rumbeng nga orihinal ken di pay naipablaak dagiti maidatag a gapuanan. Ipatulod ti gapuanan iti sherma.benosa@gmail.com iti di naladladaw ngem Mayo 20, 2012.

Para iti dadduma pay a detalye, bisitaen ti manipudkadagitieditor.blogspot.com, wenno iti page ti Bannawag Magazine iti Facebook. (Sherma E. Benosa)

(Naipablaak iti Bannawag, Mayo 7, 2012 a bilang.)

Mayo 7, 2012

SARITA

6 Ti Saup

   Noli S. Dumlao

NOBELA

30 Daga a Nakayanakan (3)

    Juan Cabreros Laya

34 Dagiti Bituen iti Imatangda (28)

    Jose A. Bragado

DANIW

4 Tallo a Daniw

   Jake F. Ilac

18 Mutia

     Derick Marcel F. Yabes

28 Dua a Daniw

    Pearl Dacuag

32 Isarusarmo Dagiti Dawa

   Rolando A. Seguro, Jr.

SALAYSAY

8 Gapu Ta Daytoy ti Linteg (34)

    Hues Joven F. Costales (Ret.)

12 Filipinas Vs. China?

    Neyo Mario E. Valdez

16 Mapankan iti Kolehio; Aniat’ Kurso nga Alaem?

     Mighty C. Rasing

40 Dimmur-as ti Biagda Gapu iti Buyboy

     Reynaldo E. Andres

KOMIKS

21 Tres Muchos (50)

24 Bannatiran (65)

26 Miks & Tiks

KOLUM

14 Dear Judge

20 Dear Doc

33 Okeyka, Apong

36 TIPS

39 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii

42 Padasem Daytoy, Kailian

44 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN

45 Photolaffs

46 Showbiz

48 Sinniriban

48 Sapukas

48 Sudoku

48 Aggarakgaktayo

DADDUMA PAY

 2 Ti Makunami

10 Ket Nai-Bombo ni Ma’am Fely

15 Tao, Lugar, Pasamak

19 Mangadaptarkayo Man Met iti Eskuela!

29 Makapahayblad Met ti Marunggay?

31 Txtm8

35 Siled ti Kararag

37 Ti Gasatmo Ita a Lawas

38 Ammuem Pay Dagitoy

National Heritage Month, maluktan iti Romblon

Ti Cathedral of San Jose iti Romblon.

Manipud iti pannakapirma ti Proclamation No. 349 idi Agosto 11, 2003 a nangideklara iti bulan ti Mayo a kas National Heritage Month naikkanen iti gundaway dagiti amin a rehion iti sibubukel a pagilian a mangipakita, mangipagpannakkel, ken mangpadur-as kadagiti kabukbukodanda a kultura. Maar-aramid daytoy babaen ti National Commission for Culture and the Arts ken iti pannakitinnulong dagiti ahensia a mangitantandudo iti arte iti lugar a pakaangayanna.

Ket ita a tawen, napili ti natalinaay a probinsia ti Romblon a manglukat itoy a selebrasion.

Addaan iti tema a “Taoid: Crossing, Caring, Carrying on…” padasen manen daytoy a parambak a pasadiwaen dagiti indakdakkel a kultura ken patawid dagiti appotayo tapno takuatenda no kasano a mausar dagitoy ti agdama ken masakbayan. Ket no tawid, kuna, mairamanen ditoy a maikkan iti importansia dagiti nagduduma a tradisional nga arte, pasdek, ken dadduma pay a banag a napateg iti sangkapagilian.

No madakamat ti Romblon, umuna a sumeksek iti panunot ti dekolor a marmol. Ti ngamin nasao a probinsia ti kangrunaan a paggapgapuan dagiti dekalidad a marmol. Adu dagiti di makaammo nga adu dagiti heritage sites itoy a lugar. Mairaman kadagitoy ti Cathedral of San Jose a nabangon pay idi maika-18 a siglo iti puseg ti Romblon iti Romblon Island. Daytoy a pasdek ti maysa kadagiti 34 a simbaan a mabigbig a National Cultural Treasures.

Makita pay iti Romblon ti Fort San Andres, ken dagiti rangtay ken balbalay a nabangon met laeng idi maika-18 a siglo.

Maangay ti grand launch ti parambak inton Mayo 1 babaen ti maysa nga exhibit iti kapitolio probinsial ti Romblon. Sarunuento daytoy ti culinary festival, ken ti pannakaipakita no kasano ti panaglaga (weaving) ken panagkitikit (sculpture). Iti malem met, pormal a maluktan ti selebrasion babaen da mismo a Presidente Benigno C. Aquino III, Gobernador Eduardo C. Firmalo ti Romblon, ken NCCA Chairman Felipe de Leon, Jr. Ditoy a agpabuya dagiti nalalaing a kumakanta ken tumotokar iti biolin iti probinsia. Sarunuen daytoy ti cultural presentation ti ili nga Odiongan.

Iti kabigatanna, ipadigo met ni Chit Asignasion ti Tam-awan Village iti Baguio City dagiti padasna, ken ti grupoda, nga agpimpinta.

Malaksid met iti grand lauch, mayun-unan iti bulan ti Abril ti  Cultural Mapping ang Planning Workshop babaen ken ni Eric B. Zerrudo.

Malaksid kadagitoy, maisagsaganam ti nalawa a pagyanan para iti  maangayto a workshop iti benneg ti Festival Management babaen ni Elmer Ingles, Visual Arts ni Nemesio Miranda, Theater Arts ni Edward Perez, ken Musika ni Angelo Aquino. Addanto met workshop ken lektiur maipapan iti local history writing, establishing art’s gallery or artist’s village ken dadduma pay.

Gapu iti kinaadu dagiti aktibidad, inkeddeng ti Subcommission on National Heritage ti NCCA nga idauluan ni Regalado Trota Jose nga agpaut ti parambak agingga iti agtapos ti tawen.

Dagiti NHMC steering committee: Regalado Trota Jose (National Committee on Archives), Imelda Loste (Art Galleries), Dr. Maria Nela Florendo (Historical Research), Antonio M. Santos (Libraries and Information Service) Dr. Jaime C. Laya (Monuments and Sites), ken Dr. Antonio Julian Montalvan (Museums). NCCA Executive Director ni Emelita V. Almosara.—O

(Naipablaak iti Bannawag, Abril 30, 2012 a bilang.)

Karayan Abra, mapangpanggep a makutkot

Ni CRIS M. ILUSTRE

Inlawlawag ni Gob. Luis “Chavit” Singson ti Ilocos Sur a dakkel ti maitedna a pagsayaatan iti Ilocos Sur ti mapangpanggep a “dredging” wenno pannakakutkot iti Karayan Abra ken ti baybay kadagiti ili a sumango iti China Sea.

Iti pananginterbiu kenkuana ni radio announcer Jessie Ancheta, kinuna ni Singson a ti agrinibun a tawen a panagay-ayus ti danum iti Karayan Abra a sumalput iti Ilocos Sur ti nangidalusonen kadagiti adu a bato, daga, kemikal ken ared-ad a patauden ti moderno nga agrikultura, pannakaminas dagiti kabambantayan ken dadduma pay a resulta ti polusion ti nangpaababawen iti nasao a karayan. Gapu iti daytoy, no aglayus wenno dumakkel ti danum gapu iti panagtutudo, kapilitan nga aglipias ti danum kadagiti madalananna nga ili.

Namunganay ti Karayan Abra, nga agatiddog iti 178 a kilometro, iti Mt. Data iti Benguet, lumasat iti Cervantes, Ilocos Sur, agrikus iti probinsia ti Abra sa rummuar iti Santa ken Bantay, Ilocos Sur nga agpatingga iti sungabanna iti Siudad ti Vigan. Maikanem daytoy kadagiti kadadakkelan a karayan iti sibubukel a Filipinas.

Kinuna pay ni Singson a ti makali a daga manipud iti Karayan Abra, maitambak met laeng a pangpatibker kadagiti teppang ken mabalin pay a pagtaudan ti graba a mausar iti konstruksion iti ania man nga inprastruktura.

Maipanggep met iti “magnetized sand” wenno ti kontrobersial a nangisit a darat a maaramid a landok ken umasping a material, bassit laeng a porsiento ti mabalin a maala dagiti mangkutkot iti karayan a kuna ti gobernador a saantayo metten a kasapulan no di ket agpaayen a pannakagunggona dagiti imbestor.

Kinuna ni gobernador a kadagiti met ili iti igid ti baybay wenno coastal towns, ti panagbaliw ti klima ti kangrunaan a gapuna nga adun a paset dagitoy ti kinurukor ken inyanud ti baybay, saan ket a gapu ti ibagbaga ti dadduma a gapu iti illegal mining ti black sand kadagitoy a lugar.

“Awan ti nangisit a darat a maala dagiti bapor a maipadpadamag nga agpakpakunnot iti kadaratantayo gapu ta awan met ti maalada a kasta nga elemento malaksid a nainget met ti pannakabantay ti igid ti baybay,” innayon ti gobernador.

Impalawag pay ketdi ti gobernador a palubosanna ti ania man a munisipio nga agkalikagum a mangpaadalem iti baybayda no kiddawenda kadagiti prospective miners nga umuna nga agaramid dagitoy iti eskuela, health center wenno ania pay nga impraestruktura ti munisipio sakbay nga agminasda.

Kasta met a masapul a gaburanda ti igid ti baybay iti dakkel a paset ti makutkotda tapno maliklikan met laeng ti panagreggaay ti paset a sakupen ti ania man nga ili nga agkalikagum a mangpaadalem ti kadandanumanda.

Imbaga ni Gobernador Singson nga agpannuray met laeng dayta a desision kadagiti agtuturay kadagiti maseknan nga ili idinto nga impaganetgetna a daytoy a panggep ket agturong met laeng iti pannakasalbar ti probinsia iti masasao nga “erosion,” pannakalayus gapu iti pannakagaburen dagiti pagnaan ti danum ken mangipasiguro pay iti pannakatulong dagiti munisipio babaen ti pannakabangon dagiti kasapulanda nga impraestruktura.

Kabayatanna, maysa nga Abra River Commission ti mapangpanggep a mabukel tapno adalenna a nalaing daytoy a singasing, agraman ti pannakikammayet ti probinsia ti Abra, nangruna iti maipanggep iti panagminas iti mismo a lugarda met laeng.

(Naipablaak iti Bannawag, Abril 30, 2012 a bilang.)

Ravina ti Asingan, kampeon iti Le Tour

Inyalat ni Baler Ravina ti Asingan, Pangasinan ti 2012 Le Tour de Filipinas a naggibus idi Abril 17 iti Siudad ti Baguio.

Gapu itoy, ni Ravina iti GO21 ti umuna a Filipino a nangyalat iti kampeonato iti daytoy a lumba iti bisikleta narugian tallo a tawenen ti napalabas. Da David McCann ti Ireland ken Rahim Imami ti Iran dagiti immuna a dua, kas panagsaganadda.

Ni met laeng Ravina ti mabigbig a kalaingan iti kinnalay-atan iti bantay. Namitlon a nagbalin a “King of the Mountain” (idi 2007 ken 2009).Adtoy ti ranggo dagiti siklista iti kallabes a Le Tour nga es-esponsoran ti Air21.:

1. Ravina, Baler (G21) 13:20:26, 2. Loh Sea Keong (TSI) 0:16, 3. Calderon, Joel (MM) 1:30, 4. Scholz, Timo (CCN) 2:16, 5. Kers Koos Jeroen (GLB) 4:06;

6. Galedo, John Mark (SMT) 7:48, 7. Lim, Rustom (AVL) 8:08, 8. Valenzuela, Iris (AVL) 9:57, 9. Rendole, Oscar (MM) 12:52, 10. Williamson, James (BNZ) 13:20;

11. Hualda, Ronnel (AVL) 13:25, 12. Roque, Rudy (AVL) 13:51, 13. Ito, Masakazu (AIS) 14:35, 14. Fukushima, Shinichi (TSG) 14:50, 15. Reynante, Lloyd (SMT) 15:03;

16. Feng Chun Kai (ACT) 16:21, 17. Martin, Rey (MM) 16:36, 18. Jang, Paul Morales (KIA) 17:43, 19. Patria Rastra (COL) 18:51, 20. Quirimit, Arnel (G21) 19:35.

Ni Baler Ravina (naka-green jersey) ti GO21 iti isasang-atda iti Baguio City, kaduana ni Joel Calderon ti Mail and More iti naudi a lap ti Le Tour de Filipinas a natunged iti Baguio City idi Abril 17. Nangabak ni Calderon itoy a lap; maikadua ni Ravina ngem inyalat ketdi ni Ravina ti korona ti Le Tour.

Bannawag -- Abril 30, 2012

SARITA

6 Alibungabong

   Neyo Mario E. Valdez

NOBELA

30 Daga a Nakayanakan (2)

    Juan Cabreros Laya

34 Dagiti Bituen iti Imatangda (27)

    Jose A. Bragado

DANIW

4 2 a Soneto

   Honor Blanco Cabie

28 Sabong ti Paria

   Jennifer N. Requilman

32 Iti Sidong Dagiti Balikas

    Fernando C. Alonzo

SALAYSAY

8 Gapu Ta Daytoy ti Linteg (33)

    Hues Joven F. Costales (Ret.)

12 Nagturposkan, Sadino Itat’ Papanam?

    Mighty C. Rasing

16 Komusta ti Wangag River?

     D.S. Bulong, Vilmer V. Viloria ken Roy V. Aragon

40 Kastoy ti Agpatubo iti Kawayan

     Reynaldo E. Andres

KOMIKS

21 Tres Muchos (49)

24 Bannatiran (64)

26 Miks & Tiks

KOLUM

10 Kas Kuna ni Manang Imee

14 Dear Judge

20 Dear Doc

33 Okeyka, Apong

36 TIPS

39 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii

42 Padasem Daytoy, Kailian

44 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN

45 Nagimasen Eatery, Kdp.

46 Showbiz

48 Sinniriban

48 Sapukas

48 Sudoku

48 Aggarakgaktayo

DADDUMA PAY

 2 Ti Makunami

15 Tao, Lugar, Pasamak

18 Ti Bugbugtong a Kiote a Manok

19 National Heritage Month, Maluktan iti Romblon

29 Ania Met ti Maitulongmo iti Eskuelatayo, Kompadre?

31 Txtm8

35 Siled ti Kararag

37 Ti Gasatmo Ita a Lawas

38 Ammuem Pay Dagitoy

Tinupig-Magapit, Malutluto, Maib-ibus.

TINUPIG-MAGAPIT, MALUTLUTO, MAIB-IBUS. Ibalballikid daytoy a baro dagiti malutluto a tinupig iti pagtunuan a bato/bisil, nga inorder ti maysa a kustomer, iti maysa kadagiti pagtinupigan iti igid ti highway iti Magapit, Lal-lo, Cagayan. Maibilang a maysa a kadagiti kaiimasan a tinupig iti Cagayan Valley ti tupig ti Lal-lo, nangruna dagiti mailutluto iti Magapit iti asideg ti Magapit Bridge, a masansan a dagasan a paggatangan iti pasarabo wenno pagkapean dagiti biahero. Kaaduan a bayat a malutluto dagitoy a naimas a tinupig, maib-ibus met a gatgatangen dagiti aglabas a biahero. (Roy V. Aragon)

(Naipablaak iti Bannawag, Abril 23, 2012 a bilang.)

Grupo Biag

GRUPO BIAG. Iwarwaragawag ni Jay Harold Hidalgo (tengnga), mangidadaulo iti Grupo Biag a buklen dagiti premiado a pintor iti Ilocos Sur, a daytoy a grupo a disipulo ni Juan Luna, tumantanordan kadagiti maang-angay a Visual Arts Exhibits iti nadumaduma a paset ti Ilokos ken Metro Manila. Paset daytoy ti naangay a “Kapihan iti Amianan” iti Iluko Heritage Channel a nabuya iti probinsia ken iti sumagmamano a paset ti Ilocos Norte. Nairaman iti ladawan ni Ben Pacris, (kanigid) tv host ken manager ti PIA; ken Aubrey de la Cruz Terry, kameng ti Biag. (PIA 1 Ilocos Sur)

Dr. Nolasco ti UP-Diliman, Atty. Luis ti KWF, agsarita iti komperensia ti GUMIL

Naawis ni Dr. Ricardo Ma. Duran Nolasco, Propesor iti College of Linguistics iti Unibersidad ti Filipinas iti Diliman, Quezon City, a kas keynote speaker iti umuna nga aldaw ti Maika-44 a Komperensia Nasional ken Literary Seminar-Workshop ti GUMIL Filipinas a maangay itoy nga Abril 20-22 iti Don Mariano Marcos Memorial State University iti Bacnotan, La Union.

Dati a Commissioner ti Komisyon sa Wikang Filipino (KWF), sagidento ni Dr. Nolasco iti bitlana ti tema ti komperensia “Ni Mannurat a kas Mannursuro.”

Kadua ni Dr. Nolasco a naawis nga agsarita ni Atty. Concepcion H. Luis, agdama a Commissioner para iti lengguahe nga Ilokano iti KWF nga agsaritanto met iti “Rabii ti Kultura” iti maikadua nga aldaw ti komperensia.

Iti panglukat a programa a maawagan iti “Rabii ti Pammadayaw,” mapadayawanto ni Dr Paul Blanco Zafaralla a kas Pedro Bucaneg Awardee ita a tawen. Mayalnato pay ti kaudian a sinuratna a libro, ti Dr. Godofredo S. Reyes: The Pride of Ilocandia a saksianto ni Dr. Dedicacion Agatep-Reyes, 1993 Leona Florentino Awardee ken kaingungot daydi Dr. G.S. Reyes.

Iti maikadua nga aldaw ti komperensia (“Aldaw ti Literatura”), agpaay met ni retirado nga RTC Judge Joven F. Costales a kas guest speaker iti bigat. Ni Costales ti umuna a presidente ti GUMIL La Union (1966-67) ken nagtakem pay a Sekretario-Heneral ti GF idi 1993-95.

Iti karabiyanna, “Rabii ti Kultura,” nga agpaay a kas naisangayan a sangaili ken agbitla ni KWF Commissioner Concepcion H. Luis. (Djuna R. Alcantara)

(Naipablaak iti Bannawag, Abril 23, 2012 a bilang.)

Dr. Zafaralla, padayawan ti GF a 2012 Pedro Bucaneg Awardee

Padayawan ti GUMIL Filipinas ni Dr. Paul Blanco Zafaralla, a 2012 Pedro Bucaneg Awardee bayat ti Maika-44 a Komperensia Nasional ti gunglo a maangay itoy nga Abril 20-22 iti Don Mariano Marcos Memorial State University, Bacnotan, La Union.

Ti Pedro Bucaneg Award ti kangatuan a pammadayaw a mabalin nga ipaay ti GF, ti gunglo dagiti mannurat nga Ilokano iti Filipinas ken iti ballasiw-taaw, iti asino man a mannurat nga Ilokano a dakkel ti naitulongna iti pannakasaluad ken pannakapadur-as ti Literatura Ilokana.

Ti met Leona Florentino Award (katukad ti Pedro Bucaneg Award) ti maipapaay kadagiti mannurat nga Ilokana, nga itoy a tawen, awan ti ipaayan ti GF iti kasta a pammadayaw.

Maysa a mannurat ken kritiko iti arte, natenneb iti Unibersidad ti Filipinas iti Diliman, Quezon City, ni PBZ a nagturposanna iti Fine Arts ken nanggun-odanna met laeng iti MA ken Ph.D. in Communication.

Nagretiro a Professor 10 iti Humanities iti UP Los Baños iti Laguna, mangisursuro ita ni PBZ, umuna nga Art Critic-in-Residence ti UP System, kadagiti unibersidad iti asideg ti Los Baños a pagtaenganna ken ti kaingungotna a ni UPLB Professor Emeritus iti Environmental Science, Dr. Macrina Tamayo-Zafaralla ken dagiti uppat nga annak ken innem nga appokoda.

Iti listaan dagiti immawat iti Pedro Bucaneg Award sipud idi 1978, 10 a tawen kalpasan ti pormal a pannakaipasdek ti GUMIL Filipinas, ni PBZ, tubo iti Barangay Upon, Pinili, Ilocos Norte, ti maika-71 a pangipaayan ti gunglo iti nasao a pammadayaw. (Ma. Rose A. Cabie)

(Naipablaak iti Bannawag, Abril 23, 2012 a bilang.)

Nangabak iti 1st ALVIYA ken 14th AMMAFLA, naammuan

Maysa nga announcer iti radio ken maysa a mangal-ala iti kinamaestro ti nangyalat iti Umuna a Gunggona iti Salip iti Sarita ti 1^st ALVIYA Literary Foundation, ken Salip iti Sarita Para Kadagiti Agdadamo a Mannurat ti 14^th AMMA Foundation Literary Awards, kas panagsaganadda.

Dagiti nangabak iti 1^st ALVIYA, kas impakaammo ti ALVIYA Secretariat nga idauluan ni Dr. Freddie P. Masuli, agdama a direktor ti GUMIL Filipinas:

Umuna a Gunggona: Danny B. Antalan, tubo iti San Nicolas, San Esteban, I.S. ngem agnaeden iti Siudad ti Candon. Pinangyalat ni Antalan, reporter/announcer iti DZTP Radio Tirad Pass, iti kangrunaan a gunggona ti saritana a “Dagiti Nangabak.”

Maikadua: Daniel L. Nesperos (“Dagiti Sabong ni Reyna Padaya”). Tubo iti San Lorenzo, San Nicolas, Ilocos Norte, maysa a book designer ni DLN ken, kas kunana, naayat nga agmulamula iti natnateng.

Maikatlo: A. Pascual Jose, tubo iti Brgy. 56, Bacsil North, Laoag City (“Idi Agresidente ni Oppong iti White Plains Subdivision”) ken kameng ti Advertising Dept. ti dati a Liwayway Publishing, Inc.

Agpapada met laeng da Antalan, Nesperos ken Pascual a nangab-abaken iti Palanca Awards.

Ti Salip iti Sarita ti ALVIYA ti maysa laeng kadagiti proyekto ti ALVIYA Literary Foundation. Ni Alex Vicente Yadao ti New York City ken Libertad, Abulug, Cagayan ti nangbangon iti ALVIYA Literary Foundation iti panggep a tumulong iti pannakasaluad ken pannakaparang-ay ti Literatura Ilokana babaen dagiti pasalip iti panagsurat, panangangay kadagiti seminar iti panagsurat, ken panagilibro kadagiti piesa ti literatura.

Dagiti naghurado: Cles B. Rambaud ti Bannawag, chair; dagiti kameng: dati nga Editor ti Bannawag Dionisio S. Bulong ken Palanca Awardee Roy V. Aragon.

Adtoy met dagiti nangabak iti 14^th AMMAFLA:

Umuna a Gunggona: Christian Dave Pascua Cajigal, agtawen iti 18, agad-adal iti Mariano Marcos State University-College of Teacher Education ken anak da Crisologo Cajigal ken dati nga Evangeline Pascua. Pinangyalat ni Christian Dave, tubo iti Barangay Badio, Pinili, Ilocos Norte, iti kangrunaan a gunggona ti saritana a “Ni Nana Solenn.”

Maikadua (“Puso ti Maysa a Maestra”): Michelle Gamueda-Rafanan, tubo iti Parioc 1^st, Candon City ken mangal-ala iti kinamaestra iti North Luzon Philippines State College iti Siudad ti Candon; duan ti bungada ken Amado G. Rafanan, da Michael Jester ken Michaella.

Maikatlo (“Talon”): Dexter Marin Fabito, agpapaay a kagawad iti barangayda a Balingit iti Pamplona, Cagayan; nagturpos iti BSIT iti Cagayan State University-Sanchez Mira, Cagayan; ken tallon ti bungada ken kaingungotna a Romaly, da Zedrix John, Zandra Nicole ken Zachary Drexler.

Dagiti esponsor: Amado ken Gloria Yoro, Francisco ken Aurora T. Ponce, ken Fred ken Cherry Quibol, agpapada nga agindegen iti Hawaii.

Dagiti naghurado: Neyo Mario E. Valdez, In-House Editor ti Rex Bookstore, Inc., chair; kameng da Juan Al. Asuncion ti Bannawag ken Noli S. Dumlao, drama scriptwriter iti DZRH.

Mapadayawan dagitoy a nangabak a mannurat bayat ti Maika-44 a Komperensia Nasional ti GUMIL Filipinas inton Abril 20-22, 2012 iti Don Mariano Marcos Memorial State University, Bacnotan, La Union.

(Naipablaak iti Bannawag, Abril 23, 2012 a bilang.)

Bannawag -- Abril 23, 2012

SARITA

6 Dagiti Bagahe ni Arthur

   Mighty C. Rasing

NOBELA

28 Daga a Nakayanakan (1)

    Juan Cabreros Laya

32 Dagiti Bituen iti Imatangda (26)

    Jose A. Bragado

DANIW

4 Tricia

   Gladys Menor

30 Ridep

   Jobert Ma. Pacnis

SALAYSAY

8 Gapu Ta Daytoy ti Linteg (32)

    Hues Joven F. Costales (Ret.)

12 Presidente Jejomar Binay?

    Neyo Mario E. Valdez

16 Kultura ti Amianan: Gameng a Saan a Magatadan

     Angel R. Calso

38 Kayatmo ti Agbalin a Koridor?

    Virgilio D. Domaloy

40 Agbiag ti Kawayan!

     Reynaldo E. Andres

KOMIKS

19 Tres Muchos (48)

22 Bannatiran (63)

24 Miks & Tiks

KOLUM

10 Kas Kuna ni Manang Imee

14 Dear Judge

18 Dear Doc

31 Okeyka, Apong

34 TIPS

37 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii

42 Padasem Daytoy, Kailian

44 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN

45 Photolaffs

46 Showbiz

48 Sinniriban

48 Sapukas

48 Sudoku

48 Aggarakgaktayo

DADDUMA PAY

 2 Ti Makunami

15 Tao, Lugar, Pasamak

27 Addan Internetmi Idiay School, Inang!

29 Txtm8

33 Siled ti Kararag

35 Ti Gasatmo Ita a Lawas

36 Ammuem Pay Dagitoy

Dusa a bitay, ginuduana ti Kamara

Ti panggep a pannakaisubli ti dusa a bitay, ginuduana dagiti kameng ti Kamara idinto a sipapardas met dagiti kameng ti Senado a nangkontra iti daytoy a panggep.

Nairiing ti gandat a pannakaisubli ti nasao a dusa, babaen ken ni Philippine National Police (PNP) Director General Nicanor Bartolome, kalpasan ti panangserrek ti sumagmamano nga armado a lallaki iti Robinson’s Galleria iti nagbebedngan ti Quezon City, Mandaluyong City ken Pasig City idi Marso 21 a nagtakawan ken nakapatayanda iti maysa a security guard ken nakasugatanda iti sumagmamano a tattao gapu iti imbatoda a granada bayat ti panaglibasda.

“Rumbeng laeng a maisubli ti dusa a bitay ta agparparang nga awanen ti panagraem dagiti kriminal kadagiti polis kas ipaneknek ti panagtakaw a naaramid pay iti aldaw ken iti sango a mismo ti adu a tattao,” kinuna ni Senior Deputy Majority Leader Rep. Janette Garin ti Iloilo.

Naibabawi ti dusa a bitay iti Filipinas idi Hunio 24, 2006—tignay a dinaydayaw ti internasional a komunidad kangrunaanna ti European Community ken ti Batikano.

Mairaman kadagiti nangpabor iti dusa a bitay da Maguindano Rep. Simeon Datumanong, dagit a Justice Secretary, ken Citizens’ Battle Against Corruption (CIBAC) party-list Rep. Cinchona Cruz-Gonzales.

Iti met biang ni Cavite Rep. Joseph Emilio Abaya, chairman ti Committee on Appropriations, kinunana a saan a ti dusa a bitay ti manglapped kadagiti krimen.

(Naipablaak iti Bannawag, Abril 16, 2012 a bilang.)

Tabako iti Kailokuan

TABAKO ITI KAILOKUAN. Iti laksid ti pumigpigsa a kampania kontra iti panagsigarilio, makumikom dagiti mannalon iti tabako (Birhinia ken Burley) iti Kailokuan nga aggatud, agtudok ken agpugon (iti Birhiniada) ken mangi-sun dry (iti Burley-da). Iti ladawan, agtudtudok ni Felicidad Calonge iti tabako a Burley a namnamaenna a mailakonanto iti nanginngina ngem iti kallabes a panagtatabako. Ti Kailokuan ti kangrunaan a paggapuan ti Birhinia ken Burley iti Filipinas ta paggugusto ti tabako ti napudot a klima iti nasao a rehion. (Rizaldy Comanda)

Naipablaak iti Bannawag, Abril 16, 2012 a bilang.

Salsaluyotenna ti Matematika

SALSALUYOTENNA TI MATEMATIKA. Ni Jared Holgado, 7, iti panagpaalana iti ladawan bayat ti kaaddana iti University of California at Los Angeles. Maibilang a “child prodigy” daytoy nga anak da Ferdinand ken Nancy Holgado, agpada a taga-Filipinas, sinalsaluyotna laeng ti addition ken multiplication idi agtawen iti 5; ket ita, addan iti Algebra 2.

Naipablaak iti Bannawag, Abril 16, 2012 a bilang.

Nangabak iti dua a salip iti literatura, naammuan

Adtoy dagiti mannurat a nangabak iti dua a salip iti literatura: iti 4^th Prof. Honor Blanco Cabie Premio Iti Naisurat Iti Literatura Ilokana (Cabie PINILI)-Daniw a Para Ubbing, ken iti Salip iti Daniw ti 14^th Abuan-Valdez Awards for Iluko Literature (AVAIL), kas impakaammo dagiti Secretariat dagiti dua a salip:

Iti Cabie PINILI:

Umuna a Gunggona: Jobert M. Pacnis ti Brgy. Ammubuan, Ballesteros Cagayan, ken dati a substitute teacher iti Matucay National High School iti Allacapan, Cagayan, babaen ti koleksion ti daniwna a “Dandaniw Ni Balong.”

Maikadua: Lorelie Requilnan-Ramos, mangisursuro iti elementaria iti San Vicente Integrated School, San Vicente, I.S., Maikadua (“Matalek a Gayyem”); ken

Maikatlo (dua ti nangabak): Dexter Marin Fabito, barangay kagawad iti Balingit, Pamplona, Cagayan (“Ti Balaymi”), ken Clarybel B. De La Cruz, mangisursuro iti Filipinas East Elementary School, San Nicolas, Ilocos Norte (“Agbasan ni Buridek”).

Dagiti hurado: Palanca winner Roy V. Aragon, chairman; Eden C. Bulong (outstanding elementary journalism teacher iti Kamanilaan), ken Cles B. Rambaud, Editor ti Bannawag, agpada a kameng.

Inesponsoran da GF Director Maria Rosa A. Cabie, kaingungot ni 2011 Pedro Bucaneg awardee Honor Blanco Cabie, ken dagiti tallo nga annakda daytoy a pasalip.

Iti 14^th AVAIL (kas impakaammo ni Baldovino Baldwin M. Valdez, chairman ti AVAIL secretariat):

Umuna a Gunggona: Herman S. L. Cardenas ti Flourishing, Gonzaga, Cagayan babaen ti daniwna a “Pannakaipasngay.”

Maikadua: Dexter M. Fabito ti Balingit, Pamplona, Cagayan (“Agmalem a Pinta”); Maikatlo: Rogie C. Baysa ti Magsaysay, Alicia, Isabela (“Atang”); Maikapat: Stephen C. Balanza, ti Bagani Campo, Candon City (“Ayat”); ken Maikalima: Rodelito F. Ramos ti San Francisco, Cauayan City (“Kannawidan”).

Dagiti hurado: PIA Chief Information Officer Benjamin P. Pacris ti Ilocos Sur; Poetry Editor Ariel S. Tabag ti Bannawag, ken Kalikasan Updates Editor-in-Chief Mindo N. Aquino ti DENR Isabela.

Mapadayawan dagiti naagapad a nangabak a mannurat iti rabii ti Abril 20 bayat ti Maika-44 a GUMIL Filipinas National Convention a maangay inton Abril 20-22, 2012 iti DMMSU, Bacnotan, La Union.

Maipakaammo met iti sumaruno a bilang ti Bannawag dagiti nangabak iti Salip iti Sarita ti 1^st ALVIYA, kas impakaammo ni Freddie P. Masuli, Chairman, ALVIYA Secretariat, ken dagiti nangabak iti Salip iti Sarita Para Kadagiti Agdadamo a Mannurat ti AMMA Foundation Literary Awards.

Naipablaak iti Bannawag, Abril 16, 2012 a bilang.

Dusa a Bitay

Nalaka a sawen a saan a makaterred iti panagadu ti krimen ti dusa a bitay isu a saan a nasken a maisubli daytoy. Nalaka met a sawen a di rumbeng nga adda dusa a bitay iti Filipinas ta adu a pagilian iti lubong ti nangikkaten iti dusa a bitay.

Wen, nalaka a sawen dayta no awan anakmo a balasang a rinames ken pinatayda; no adda barom a siniggawatanda iti selpon ket idi kumamat, binagkong ti kadua gayam ti snatcher.

Sabali ti Filipinas no idilig iti adu a pagilian iti lubong. Naisabsabalitayo a tattao, ngarud saan a rumbeng nga ipakattayo iti pagiliantayo ti ipakpakatda iti sabali a pagilian.

Sumagmamano met a tawen a nagtrabahoak idiay Saudi Arabia. Ket ti ipakpakatda a paglintegan, isu ti patienda a mayataday iti pagilianda. Isu a legal ti bitay sadiay. Isu nga idi addaak sadiay, napalalo a kinasingpetko, a.

--SPO2 LEONARDO S. FARAGARAN (Ret.)

  Pinili, Ilocos Norte

(Naipablaak iti "Ti Makunami," Bannawag, Abril 16, 2012 a bilang.)

Bannawag -- Abril 16, 2012

SARITA
6 Campo
Estela Bisquera-Guerrero

NOBELA
30 El Guapito (64)
Dionisio S. Bulong
34 Dagiti Bituen iti Imatangda (25)
Jose A. Bragado

DANIW
4 Bubon
Cles B. Rambaud
18 Duayya
Rudy Ram. Rumbaoa
28 Bisikleta
Minervina V. Jimenez
32 Dua a Daniw
Jonathan B. Torricer

SALAYSAY
8 Gapu Ta Daytoy ti Linteg (31)
Hues Joven F. Costales (Ret.)
12 Pakaisagmakan Met ti Facebook, Aya?
Neyo Mario E. Valdez
16 Da Apo Lakay-Lakay ken Apo Baket-Baket
D.S. Bulong, Vilmer V. Viloria ken Roy V. Aragon
26 Napananen Dagiti Sursuro Dagiti Ubbing?
Fernando B. Sanchez
40 Wen, Dakkel a Panguartaan ti Panagtaraken iti Kalding
Reynaldo E. Andres

KOMIKS
21 Tres Muchos (47)
26 Miks & Tiks

KOLUM
10 Kas Kuna ni Manang Imee
14 Dear Doc
33 Okeyka, Apong
36 TIPS
39 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
42 Padasem Daytoy, Kailian
44 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
45 Welcome to…, Kdp.
46 Showbiz
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku
48 Aggarakgaktayo

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
15 Tao Lugar Pasamak
19 No Dimo Sidaen Dayta Inabrawko a Paria, Agaluadka!
20 Ti Pusak a ni Tingtingket
31 Txtm8
35 Siled ti Kararag
37 Ti Gasatmo Ita a Lawas
38 Ammuem Pay Dagitoy

Nangabak a Daniw

Ni FREDDIE PA. MASULI

Pakaidayawanmi nga idatag iti Editorial ti Bannawag ti daniw a nangyalat iti Umuna a Gunggona iti "On-the-Spot Daniw Writing Contest" a naangay iti “Panaglaga Kadagiti Balikas,” seminar iti panagsurat, a ti MLE ti kangrunaan a nakaituronganna.

Naangay ti seminar idi Marso 17 idi Cagayan State University-Sanchez Mira, babaen ti GUMIL Cagayan ken iti suporta da Dr. Lina Madarang Garan, Campus Eectuive Officer; Dr. Narcitas Biado-Ouano, Dean, College of Teacher Education ken iti tulong da Mr. Vicente Viloria, Jenny Lyn S. de la Cruz ken dadduma pay a mangisursuro/staff iti CSU-Sanchez Mira.

Daytoy a daniw (“Biag”), sinurat ti maysa nga apagsingising a mannurat, ni Emily Asuncion, maysa kadagiti nagturpos itoy a tawen iti kursona a Bachelor of Elementary Education iti CSU-Sanchez Mira.

Biag

Ti panagbettak ti raya ti init iti bigbigat
Idiayana manen ti sabali a ragsak
Iti baet ti inaldaw-aldaw a rigrigat
Ken di namnamaen a paspasamak.

Ay, awan kaaspingna ti agbiag ditoy daga
Nagganas ti agpallailang ayan napipintas a buya
Aglalo no kaduam ti kasilpo ti puso ken rikna
Amin nga oras a mabubos adda pategna.

Nagasattayo ta naikkantayo iti gundaway
Ipategtay koma ti inted ti Ama a biagtay’ iti inaldaw
Tumulongtay’ koma iti pada a parsua
Kinasayaat ti intay’ ipangpangruna.

(Naipablaak iti "Ti Makunami" iti Bannawag, Abril 9, 2012 a bilang.)

Lektiur iti ortograpia Ilokana, mairaman iti komperensia ti GF

Maysa kadagiti makaay-ayo a topiko a maikkanto iti importansia iti Maika-44 a Komperensia Nasional ken Literary Seminar-Workshop ti GUMIL Filipinas inton Abril 20-22, 2012 iti Don Mariano Marcos Memorial State University North La Union Campus (DMMMSU-NLUC) iti Bacnotan, La Union, ti Ortograpia Ilokana a pakawarwaranto met ti tema ti komperensia a “Ni Mannurat a kas Mannursuro.”

Pagtinnulonganto a tamingen da Editor ti Bannawag Cles B. Rambaud ken premiado a mannurat Sherma Benosa ti topiko iti ortograpia ti lengguahe nga Ilokano (a maaw-awagan pay iti Iloko wenno Iluko) iti panirigan ti maysa a mannurat ken lingguista, a kas panagsaganad dagiti lektiurer.

Malaksid itoy, mayadalto met ti panagsurat iti daniw, salaysay, sarita, ken ababa a nobela. Ni Palanca Hall of Famer Reynaldo A. Duque ti napusgan nga aglektiur iti daniw para kadagiti beterano; ni Poetry Editor ti Bannawag Ariel S. Tabag para kadagiti agdadamo, ken Johmar Alvarez (daniw a para kadagiti ubbing).

Ni met Manuel S. Diaz ti aglektiur iti sarita para kadagiti beterano idinto a ni Literary Editor ti Bannawag Juan Al. Asuncion ti mangtamingmo iti panagsurat iti sarita para kadagiti agdadamo a mannurat.

Tamingento met ni dati a Literary Editor ti Bannawag Jose A. Bragado ti panagsurat iti salaysay; ni met dati a Managing Editor ti Bannawag Juan S.P. Hidalgo, Jr. ti aglektiur iti ababa a nobela.

Addanto pay lektiur maipapan iti copyright a pagsaritaan ni Bebang Sy, eksperto iti daytoy a tay-ak.

Para iti nayon nga impormasion mainaig iti komperensia, umawag/ag-text iti 0949-3431766. (Djuna R. Alcantara)

(Naipablaak iti Bannawag, Abril 9, 2012 a bilang.)

Unnok, Unnokkayo Dita!

UNNOK, UNNOKKAYO DITA! Agaama nga aglaklako iti unnok (maaw-awagan pay iti ginukan) iti merkado publiko ti Allacapan, Cagayan. Maysa a kita ti freshwater shellfish ti unnok (Delillia sp.) a naimas a mapalkang, makigtot, ken mabugguong, ken kaaduan a maala kadagiti karayan iti Cagayan kas iti Cagayan River iti paset ti Lal-lo ken Camalaniugan, ken iti Abulug River iti Abulug. Iti agdama, nakisangen ti maala nga unnok kadagiti nasao a karayan a mapapati a maigapu kadagiti maar-aramid a panagkurob ken panagminas iti darat a mangdisturbo met iti pagnaedan dagiti unnok ken dadduma pay a nabiag kadagitoy a karayan a kas iti kabibi ken ludong. (Roy V. Aragon)

Dayaw ti La Union

DAYAW TI LA UNION. Dagiti kameng ti Sangguniang Panlalawigan ti La Union kaduada da Gob. Manuel C. Ortega, Bise-Gobernador Aureo Augusto Q. Nisce, Diputado Victor F. Ortega ken Diputado Eufranio C. Eriguel iti maysa a pakalaglagipan a ladawan bayat ti panangpadayaw ti probinsia kadagiti Bar Examination Top Placers a tubo iti La Union, da Luz Danielle O. Bolong, 2nd Placer iti eksaminasion, nga imbagian dagiti dadakkelna, da Mr. Daniel T. Bolong Jr., ken kaingungotna (sango, maikatlo ken maikadua iti kanigid, kas panagsaganadda) ken Christian Louie C. Gonzales, 5th Placer (sango, tengnga). Naipaayan da Bolong ken Gonzales iti kopia ti Sangguniang Panlalawigan Resolution 090-2012 a nangkablaaw kadakuada iti panagballigida iti 2011 Bar Examination.