Nagpintasen a Buya, Kunam?

Manipud iti Editor

Nagpintasen a Buya, Kunam?

ADU man itan a mannalon iti Kailokuan ti agsemsemilia iti imulada a tabako. Ket iti di agbayag, madarnapanto manen ti adu a talon ken bangkag iti Kailokuan iti nagpintas a buybuyaen a nakalanglangto a katabakuan.

Ngem no ti Framework Convention Alliance (FCA) ti mapaturay, nasaysayaat koma no awanen dagitoy a katabakuan. Ngamin ta dagiti bulong ti tabako ti maaramid a sigarilio ket segun iti gunglo (a buklen ti 350 a non-government organization manipud iti 100 a pagilian), ti panagsigarilio ti mangigubgubuay iti pannakatay ti riniwriw a tattao iti sangalubongan.

Iti agdama, addan 174 a pagilian iti sibubukel a lubong, a pakairamanan ti Filipinas, a nangpirma iti katulagan nga impaulog ti WHO-FCTC (World Health Organization-Framework Convention Alliance) mainaig iti pannakaiwayat dagiti addang tapno makissayan ti bilang dagiti agsigsigarilio iti masakupanda a lugar no di man naan-anay koman a maiwalin ti panagsigarilio iti bukodda a lugar.

Kinapudnona, iti maika-62 a sesion ti WHO Regional Committee for the Western Pacific a naangay itay nabiit iti Manila, dinayaw ti WHO-FCTC ti Filipinas kadagiti addangna kontra iti panagsigarilio a kas iti panangilabanna iti pannakaingato ti buis dagiti sigarilio—a manamnama a mangupay kadagiti mannigarilio gapu iti ingingina met ti sigarilio.

Maibatay iti rekord, kuna ti WHO-FCTC a mapan a 100 milion a tattao ti natay iti sangalubongan iti napalabas a maika-20 a siglo gapu iti tabako. Ket no agtultuloy laeng ti yaadu dagiti mannigarilio, kuna ti WHO-FCTC a mapan la ketdi a 1 bilion a katao ti matay gapu iti tabako iti maika-21 a siglo (daytoy a siglo).

Gagangay a mainanaig ti panagusar iti tabako kadagiti sakit a mangapektar iti puso ken bara; maibilang pay daytoy a makatulong iti pannakapataud ti kanser ken dadduma pay a sakit ti bara, ken iti pannakaatake iti puso ken stroke (atake iti utek), kas kuna ti FCTC.

Ala, wen, mabalin nga ammon daytoy ti adu nga agmulmula iti tabako. Ngem no kasta ti ipaay ti industria ti tabako iti salun-at, apay kano a ti Filipinas a nangpirma iti katulagan nga impaulog ti WHO-FCTC, supsuportanna met laeng ti panagmula iti ad-adu koma pay a tabako?

Makaulaw a kas met laeng iti tabako. –O

(Naipablaak iti Bannawag, Nobiembre 14, 2011 a bilang.)