Saanen a Paudi

SAANEN A PAUDI. Mabalinen nga ipagpannakkel wenno isalip iti kinnapintasan ti parke ti Allacapan. Malaksid idi Children's Park a pagay-ayaman dagiti ubbing, adda pay dua a basketball court ken maysa a volleyball court a bin-ig a rubberized ken addaan silaw isu nga uray rabrabii, adu latta dagiti agtutubo nga agay-ayam.  Iti panangidaulo ni Mayor Harry De Leon Florida, maysa ti Allacapan kadagiti tallo nga ili iti Cagayan a nakagun-od iti kangatuan a pammadayaw manipud ti DILG, ti Seal of Good Local Governance. (Pammadayaw ni Rolando A. Seguro, Jr.)


(Naipablaak iti bilang a Enero 7, 2019. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Marihuana a kas agas, okey ken ni Duterte

Kinuna ni Presidential Spokesman Salvador Panelo a pabor ni Presidente Duterte iti pannakaaramat ti marihuana a kas agas ditoy Filipinas ket suportaran daytoy ti ania man a gakat a mamagbalin a legal iti daytoy.

Napagsasaritaan iti pagilian ti nasao nga isyu gapu iti sungbat ni Catriona Gray iti 2018 Miss Universe a nakabalangatanna a reyna a pabor daytoy iti panagusar iti marihuana a kas medisina.

Idi Septiembre 2017, inaprobaran ti maysa a grupo iti Kongreso ti House Bill No. 6517 wenno ti Philippine Compassionate Medical Cannabis Act, nga agpangpanggep a mamagbalin a legal iti panagusar iti marihuana a kas medisina.

Addan ti gakat iti maikadua a pannakaibasana iti Kamara.

Kuna ni Isabela Representative Rodolfo Albano III, kangrunaan nga autor ti gakat, a maragsakan iti napabaro nga interes ti publiko maipapan iti pannakapagbalin a legal ti marihuana a kas agas.

Iti maysa a pakaammo, kuna ni Albano a mangnamnama a maipasa ti gakat sakbay nga aggibus ti 17th Congress.

Nupay kasta, linawlawagan ni Senate President Vicente "Tito" Sotto III a kas sagudayen ti Republic Act No. 9165 wenno Dangerous Drugs Act of 2002, legal ti panagusar iti marihuana a kas medisina ta mabalin met ti agaplay dagiti pasiente para iti “compassionate special permit" manipud iti Food and Drug Administration (FDA). Palubosan ti permit dagiti saan a rehistrado nga agas iti pagilian, kas iti marihuana, a mausar a para iti medikasion.

Gapu iti daytoy, kuna ni Sotto a saanen a masapul ti pannakaipasa ti gakat a mamagbalin a legal iti marihuana a kas agas.


(Naipablaak iti bilang a Enero 7, 2019. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

ENERO 7, 2019

SARITA
4 Ket Pinapaskuaan ni Kagawad Mansing ti Nagcayangan
    Rolando A. Seguro, Jr.
12 “Babay, Santa…”
     Pelagio A. Alcantara

NOBELA
8 Pan de Amor (12)
   Cris J. Dacuycoy
10 Kudeta (43)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.

DANIW
5 Baro a Tawen
   Fernando B. Sanchez
39 Daniw a Para Ubbing
    Marlyn Garcia-Del Rosario

SALAYSAY
16 Ni Baglan, ti Nalatak a Mangngagas ti Manabo
     Bernard G. Lumaoig   
34 Agmulaka Man iti Para Lako a Kardis
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
20 Miks & Tiks
22 Sweet Jazmine (120)
25 Don Clavio de Ylocos (123)

KOLUM
 6 No Adda Sigsigloten, Adda Met Warwaren
9 Saludsodem ken ni Apo Hues
14 Biag ni Ilokano
15 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
17 Okeyka, Apong
19 Dear Doc
32 Padasem Daytoy, Kailian
33 Tips
38 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
36 Showbiz
39 Agkatawa ti Mayat
40 Sinniriban
40 Balikros
40 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Tao, Lugar, Pasamak
3 Ti Akkub
11 Netizone
18 Siled ti Kararag
28 Sika ken ti Tarakenmo
29 Idi Un-unana a Panawen
30 Intayon Pasiaren ti “Animal Village” ti Suyo, Ilocos Sur
31 Panangimaton iti Pagtaengan
35 Ammuem Pay Dagitoy
37 Ti Gasatmo Ita a Lawas


(Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Dap-ayan 2019, mapagsasaritaan iti miting ti GUMIL Filipinas

Ti pannakaiwayat ti Dap-ayan 2018, ti komperensia iti lengguahe ken literatura dagiti Ilokano ken maika-51 a nailian a kombension dagiti mannurat nga Ilokano, ti kangrunaan a mapagsasaritaan iti miting ti hunta direktiba ti GUMIL Filipinas iti daytoy Disiembre 29, 2018 iti alas 10 iti bigat, kas impakaammo ni Neyo E. Valdez, sekretario-heneral ti gunglo.

Iti nasao a miting a maituding ti pakaangayan ti nasao a pasken ken ti GUMIL chapter a mangsangaili iti pasken, malaksid a mapagsasaritaan ti programa dagiti aktibidad. Manamnama a dumar-ay dagiti amin nga opisial ti gunglo ken dagiti presidente dagiti GUMIL chapter nangruna dagiti agtarigagay a mangsangaili iti Dap-ayan 2018.

Sangailien ni GF President Vilmer V. Viloria ken ti pamiliana ti nasao a miting iti pagtaenganda iti 11 Annapolis st., Golden Harvest Subdivision, Carig Sur, Tuguegarao City.


(Naipablaak iti Disiembre 31, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

"Paskuami Ditoy"

"PASKUAMI DITOY." Pormal a linuktan ti gobierno probinsial ti Ilocos Norte (PGIN) ti 2018 “Paskuami Ditoy” idi Disiembre 10 babaen ti tinawen a “Capitol Christmas Tree Light-up.” Itoy a tawen, tampok iti pabuya ti nakaranraniag a parupa ti natulad a langa ti Simbaan ni San Agustin iti Paoay, Ilocos Norte. Ti “Paskuami Ditoy” (“Paskua Mi Ditoy, kas pangawag ti PGIN) ti pangawis ti gobierno probinsial kadagiti turista tapno maimatanganda ti bukod a panangrambak ti probinsia iti Paskua. Malaksid iti daytoy, daytoy nga okasion ti pangpasangbay kadagiti kakailian manipud iti ballasiw-taaw nga umay makipagrambak iti Paskua iti nakayanakanda a lugar. (Blessing Angel Agliam)


(Naipablaak iti Disiembre 31, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

DISIEMBRE 31, 2018

SARITA
4 Ti Tagiurayna a Paskua
   Maricel E. Suguitan
12 Paskua iti Sidong ni Manang Eden
   Dionisio S. Bulong

NOBELA
8 Kudeta (42)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
10 Pan de Amor (11)
   Cris J. Dacuycoy

DANIW
5 Bagnos
   Ariel S. Tabag
39 Daniw a Para Ubbing
    Leizel A. Quitola

SALAYSAY
34 Kastoy Koma ti Pannakasaranay Dagiti Mannalon
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
20 Miks & Tiks
22 Sweet Jazmine (119)
25 Don Clavio de Ylocos (122)

KOLUM
 6 No Adda Sigsigloten, Adda Met Warwaren
9 Saludsodem ken ni Apo Hues
14 Biag ni Ilokano
15 Hawaii
19 Dear Doc
32Padasem Daytoy, Kailian
33 Tips
38 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
36 Showbiz
39 Agkatawa ti Mayat
40 Sinniriban
40 Balikros
40 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Tao, Lugar, Pasamak
3 Ti Makunami
11 Netizone
16 Sanchez
17 Siled ti Kararag
18 Apong
28 Taraken
29 Idi Un-unana a Panawen
30 Panangimaton iti Pagtaengan
31 Iti Pagadalan: Rangtay, Saan nga Alad
35 Ammuem Pay Dagitoy
37 Ti Gasatmo Ita a Lawas


(Naipablaak iti Disiembre 24, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

'Gulayan sa Paaralan'

‘GULAYAN SA PAARALAN.’ Napan pinasiar dagiti mannursuro ti Caroan Elementary School, Gonzaga, Cagayan ti pagadalan ti Cabanbanan Norte Elementary School. Maysa pagadalan ti Gonzaga West District ti Cabanbanan Norte ES a nangab-abaken iti adu a pammadayaw gapu iti kinalasbang ti Gulayan sa Paaralan ti nasao nga eskuela a bunga met ti kinatimpuyog dagiti mannursuro ken nagannak. (EMY INES)


(Naipablaak iti Disiembre 24, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Tallo a pasken dagiti mannurat iti Cagayan inton Disiembre 28

Angayen ti GUMIL Cagayan ti Christmas program, miting ken eleksion inton Disiembre 28, 2018, alas dies iti bigat, iti pagtaengan da GUMIL Filipinas President Vilmer V. Viloria iti Golden Harvest  Subdivision, Carig Sur, Tuguegarao City.

Kangrunaan a mapagsasaritaan iti nasao a miting ti pannakairingpas ti libro a Burayok a proyekto ti agdama a liderato nga ipanguluan ni Dr. Freddie Pa. Masuli, ken mapili dagiti opisial nga agtakem para iti tawen 2019-2021. Agbalin metten daytoy a miting ken panagsasarak a pangrambak ti GUMIL Cagayan iti Paskua.

Maigunamgunam ti yaatendar dagiti amin a kameng a pakairamanan dagiti kameng ti GUMIL Gonzaga a maysa a municipal chapter ti GUMIL Cagayan kadagiti nasao a pasken.

Kadagiti met  agtarigagay nga agbalin a kameng ti GUMIL Cagayan wenno dagiti sigud a kameng a mayat a mangpabaro iti panagkamengda, mabalin a kontaken ni Freddie Pa. Masuli (09557280505/09398151828) wenno Vilmer ni V. Viloria (09159842149).


(Naipablaak iti Disiembre 24, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

DISIEMBRE 24, 2018

SARITA
4 Ti Aginaldo ni Dr. Calangacang
   Joel B. Manuel

NOBELA
8 Pan de Amor (9)
   Cris J. Dacuycoy
10 Kudeta (40)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.

DANIW
5 Puraw Koma ti Maris ti Paskua
   Mighty C. Rasing
39 Daniw a Para Ubbing
      Edna C. Nagtalon

SALAYSAY
12 Adda Koma Kadatayo ni Apo Dios
     Fr. Melchor Baided Palomares
34 Itiempom ti Agmula iti Utong
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
20 Miks & Tiks
22 Sweet Jazmine (118)
25 Don Clavio de Ylocos (121)

KOLUM
 6 No Adda Sigsigloten, Adda Met Warwaren
9 Saludsodem ken ni Apo Hues
14 Biag ni Ilokano
15 Hawaii
19 Dear Doc
32Padasem Daytoy, Kailian
33 Tips
38 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
36 Showbiz
39 Agkatawa ti Mayat
40 Sinniriban
40 Balikros
40 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Tao, Lugar, Pasamak
3 Ti Akkub
11 Netizone
16 Ti Paskua a Diakto Malipatan
17 Siled ti Kararag
18 Apong
28 Taraken
29 Idi Un-unana a Panawen
30 Panangimaton iti Pagtaengan
31 Haytek!
35 Ammuem
37 Ti Gasatmo Ita a Lawas

(Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Baguio Night Market

BAGUIO NIGHT MARKET. Ti rinabii a night market iti Harrison Road, Siudad ti Baguio ti ar-araken ken ranrantaen dagiti agbakasion ken agpasiar iti siudad, lokal man a turista wenno saan, ken dagiti sumang-at nga aggapu iti Metro Manila ken dadduma a probinsia. Okuparen ti night market ti kagudua ti Harrison Road (dumna iti Melvin Jones grandstand iti Burnham Park).  Mangrugi iti maikasiam iti rabii ti night market agingga iti parbangon nga adda pay aggatang.  Napipintas dagiti agduduma a tagilako iti nalaka a gatad a pakaibilangan ti ukay-ukay, agduduma a klase ti lupot, sapatos, bag, digital accessories, dagiti aramaten iti uneg ti balay ken kosina ken dadduma pay.  Segun iti Travel Search Engine Scanner, maikapat ti Baguio Night Market iti top ten a night market iti sangalubongan gapu iti kinalatak ken kinapigsa ti pangawisna kadagiti aggatang.  Iti listaan ti Scanner, ti Marrakech Night Market idiay Morocco ti numero uno; maikadua ti Ratchada Night Bazaar ti Bangkok, Thailand; maikatlo ti Yamashiro Farmers’ Market idiay Los Angeles, California; maikalima ti Suzuki Night Market idiay Melbourne, Australia; maikanem ti Barranco Night Market, Lima, Peru; maikapito ti Donghuamen Night Market idiay Beijing, China; maikawalo ti Luang Prabang Night Market idiay Laos; maikasiam ti Ningxia Night Market idiay Taiwan ken maikasangapulo ti Temple Street Night Market idiay Hong Kong. (VIRGILIO D. DOMALOY)


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Disiembre 17, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Baro a La Union-Baguio Road, paregtaenna ti turismo iti N. Luzon

Manamnama a maparegta ti turismo iti Amianan a Luzon iti pannakalpas ti Anduyan Bridge ken ti Aringay-Tubao Road ken iti mapangpanggep a pannakapasayaat ti Anduyan-Rizal-San Pascual Road a mangisilpo iti probinsia ti La Union iti Benguet.

Agpateg iti P493.9-milion dagiti dua a proyekto, agatiddog ti Anduyan Bridge iti 360 a metro ken agatiddog met ti Aringay-Tubao Road iti agarup a 15 a kilometro. Babaen dagitoy—ken ti mapasayaat nga Anduyan-Rizal-San Pascual Road, mayababa ti oras ti biahe manipud iti Tubao, La Union agingga iti Asin Hot Spring iti Tuba, Benguet manipud iti nasurok a dua nga oras iti 35 a minuto laeng ken ti biahe nga agpa-Baguio iti nakurang a maysa nga oras.

Nainaugoraran dagiti nasao a proyekto itay Nobiembre 26, 2018 babaen da DPWH Secretary Mark Villar ken dadduma pay nga opisial.

Kinuna ni La Union Second District Representative Sandra Y. Eriguel, kaingungot daydi Dip. Frany Eriguel a nangikalikagum iti pannakaaramid ti nasao a proyekto idi pay 2015, a nasurok a 4,000 a motorista ti mabenepisiaran iti nasao a proyekto iti inaldaw.

Innayonna a ti Anduyan Bridge ti aw-awaganna iti “Frany’s Dream Bridge.”

“Sinarungkaranmi ti rangtay idi Pebrero ket pinadpadaananna ti pannakalukat ti rangtay iti publiko idi Hunio. Ngem nakakalkaldaang ta napapatay sakbayna—idi Mayo 12,” kinunana.

Babaen ti rekomendasion ti DPWH, inaprobaran metten ti Kamara ti singasing ni Rep. Eriguel a House Bill No. 6391 nga agpanggep a mamagbalin iti kalsada manipud iti Barangay Anduyan iti Tubao, La Union agingga iti Barangay San Pascual iti Tuba, Benguet a kalsada nasional. Addan ti nasao a gakat iti Senado. Maisilpo ti nasao a paset ti kalsada iti maysa a kalsada nasional, ti Asin Nangalisan-San Pascual Road in Tuba, Benguet, a napagbalin sakbay a kalsada nasional babaen ti bileg ti Republic Act No. 10406. 

Kinuna ni Rep. Eriguel nga apaman a mapasayaat ti kalsada, ad-addanto payen a maparegta ti turismo iti nasao a lugar, kas sabali pay a dalan nga agturong iti Benguet malaksid iti Marcos Highway ken ti dadaan a Kennon Road.


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Disiembre 17, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

DISIEMBRE 17, 2018

SARITA
4 Ni Ma’am Emma
   Aileen R. Rambaud
12 Ni Kabo Timot ken Dagiti Agkallaysa
   Benjamin M. Pascual

NOBELA
8 Kudeta (40)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
10 Pan de Amor (9)
     Cris J. Dacuycoy

DANIW
5 Kilabban
   Johmar R. Alvarez
17 Dengngep ti Kulluong
    Jobert M. Pacnis
39 Daniw a Para Ubbing
      Erna Agtang Balalio-Calipjo

SALAYSAY
14 Adu a Karit ti Agur-uray iti Baro a Chief Justice
    Neyo Mario E. Valdez
34 Napintas nga Imula ti Lemon iti Cagayan ken iti Kailokuan
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
20 Miks & Tiks
22 Sweet Jazmine (117)
25 Don Clavio de Ylocos (120)

KOLUM
 6 No Adda Sigsigloten, Adda Met Warwaren
9 Saludsodem ken ni Apo Hues
19 Dear Doc
28 Okeyka, Apong
32Padasem Daytoy, Kailian
33 Tips
38 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
36 Showbiz
39 Agkatawa ti Mayat
40 Sinniriban
40 Balikros
40 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Tao, Lugar, Pasamak
3 Ti Makunami
11 Netizone
16 Ta ti Balligida, Balligi Met ti Tanap ti Cagayan
18 Siled ti Kararag
29 Idi Un-unana a Panawen
30 Panangimaton iti Pagtaengan
31 Haytek!
35 Ammuem Pay Dagitoy
37 Ti Gasatmo Ita a Lawas


(Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

'Pyramids of Giza' iti Ballesteros, Cagayan

‘PYRAMIDS OF GIZA’ ITI BALLESTEROS, CAGAYAN. Kas paset ti pannakarambak ti Paskua, tinawen nga angayen ti munisipio ti Ballesteros, Cagayan ti salip  iti kinnapintasan iti village a masangal manipud kadagiti ma-recycle a bambanag. Dagiti nadumaduma a pakabigbigan wenno pagtandaan (landmark) ti maysa a pagilian ti tema ita a tawen. Iti ladawan, makita dagitoy agkabsat a siraragsak a nagpaala iti ladawanda iti panagpasiarda iti parke ti ili a nakaisaadan dagiti nasurok a duapulo a village a kas iti daytoy a village a yan ti replika ti Pyramids of Giza. Silulukaten daytoy iti publiko. (JOBERT M. PACNIS)


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Disiembre 10, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Libre a panagbasa iti kolehio, maiwaywayat a nasayaat – CHED

Iti baet dagiti reklamo kontra iti free higher education law, kinuna ni Commission on Higher Education (CHED) Chairman J. Prospero De Vera III itay nabiit a naannayasen a maipakpakat ti Republic Act 10931.

Sungbat ni De Vera daytoy iti panangdillaw ni Diputado ti Albay Joey Salceda nga “estupido” ti pannakayimplementar ti linteg iti libre nga edukasion iti kolehio, karaman ti nabuntog a pannakaited ti naibadiet a gastuen dagiti unibersidad ken kolehio.

Inlawlawag ni De Vera, a dadaulo met laeng iti pannakayimplementar ti Unified Student Financial Assistance System for Tertiary Education (UniFAST), a maibatay iti rekord ti CHED-UniFAST, a ti 62 nga SUC ken dagiti lokal nga unibersidad ken kolehio (LUC) a bigbigen ti CHED, nakompletodan ti panangidatagda iti listaan ti singirenda iti gobierno agingga iti Oktubre 2018 nga aggatad iti P3,227,556,829.30.

Innayon ni De Vera a naisubli metten ti CHED-UniFAST ti pondo iti AY 2017-2018, iti babaen ti programa nga P8B Free Tuition 2017.

Kuna ni De Vera a nasayaat ti panangisayangkatda iti free higher education law iti 2017 isu a kabaelanda met laeng ti naannayas a pannakaisayangkat daytoy iti 2018.


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Disiembre 10, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Filipinas, di ‘masiluan’ kadagiti utangna --China

Adayo a ‘matnag iti silo’ ti Filipinas gapu iti utangna iti China iti babaen ti programa ti gobierno ti Filipinas a “Build, Build, Build.”

Daytoy ti kuna ti gobierno ti China babaen ken ni Tan Qingsheng, Charges d'Affaires iti Chinese Embassy iti Manila, itay nabiit.

Malaksid kadagiti tulong iti impraestruktura, pinadur-as pay ti nasinged a relasion dagiti dua a pagilian ti turismo ta manamnama a nasursurok ngem 1.5-milion a turista nga Intsik ti umay iti pagilian itoy a tawen.

Kinuna ni Tan a matikaw kadagiti damag a mamalmallaag kontra iti ‘pannakasilo ti Filipinas’ gapu iti utang. Segun iti daytoy, ti Filipinas ti nangilungalong kadagitoy a proyekto, ken mamati daytoy iti idudur-as ti ekonomia ti pagilian gapu kadagitoy a proyekto.

Segun met ken ni John Gong, propesor iti economics iti University of International Business and Economics iti Beijing, awan ti panggep ti China a mangbangkarote ken mangala kadagiti sanikua dagiti pagilian nga immutang iti China.

Maipalagip nga itay napan a bulan, bimmisita iti dua nga aldaw ni Chinese President Xi Jinping a nangpirmaanda ken Presidente Rodrigo Duterte iti 29 a katulagan, karaman ti kasuratan iti katulagan iti panagbukibok iti lana ken gas iti pagilian.

Itay Agosto, inanamongan ti Filipinas ken China ti pannakapapartak dagiti panagtinnulongda iti tay-ak ti impraestruktura. Dua a rangtay iti Karayan Pasig ti Manila ti manamnama a maileppas inton 2021. Mabangon met ti dam iti Infanta, Quezon.

Manginominar met ti Department of Transportation iti mabiit iti tallo a kontratista a mangaramid iti riles ti tren a Subic-Clark ket manamnama a mapirmaan ti katulagan sakbay nga aggibus ti tawen wenno iti nasapa a 2019.

Kinuna ni Tan a saan a ti isyu iti Philippine West Sea (awagan ti China iti South China Sea) ti pakadagupan ti relasion ti China ken Filipinas.

Pinili ni Duterte a saanen a yuli iti internasional a korte a supsuportaran ti United Nations ti pannakaibasura koma ti panangipapilit ti China iti karbenganna iti nasao a nabaknang a disso.

Ketdi, inkeddeng ti Presidente a pabaruen ken palagdaen ti relasion a nagrikki gapu iti riri a mainaig iti nadakamat a disso ken iti kaso nga inlungalong ti sinaruno daytoy a ni sigud a Presidente Benigno Aquino III.


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Disiembre 10, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

DISIEMBRE 10, 2018

SARITA
4 Dear Jim
   Norberto D. Bumanglag, Jr.
8 Napateg a Kas iti Biag
   Felipe R. Bacricio

NOBELA
10 Kudeta (39)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
12 Pan de Amor (8)
     Cris J. Dacuycoy

DANIW
39 Kartaniw
     Ronnie E. Aguinaldo
47 Daniw a Para Ubbing
     Elvira M. Alvarez

SALAYSAY
16 Nakaadalda Gapu iti Suka
    Virgilio D. Domaloy
18 Napanak Met Idiay “City of Neon Lights”
    Tony Antonio
42 Agmulaka Met iti Kamangeg
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
24 Miks & Tiks
26 Sweet Jazmine (117)
29 Don Clavio de Ylocos (120)

KOLUM
 6 No Adda Sigsigloten, Adda Met Warwaren
14 Biag ni Ilokano
15 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
21 Saludsodem ken ni Apo Hues
23 Dear Doc
32 Okeyka, Apong
36 Ading Kosinera
37 Tips
40 Padasem Daytoy, Kailian

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Balikros
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
20 Siled ti Kararag
22 Ti Makunami
33 Idi Un-unana a Panawen
34 Ti Tarakenmo ken Sika
35 Panangimaton iti Pagtaengan
38 Ammuem Pay Dagitoy
46 Ti Gasatmo Ita a Lawas

(Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Bato nga Agbalin a Kuarta

BATO NGA AGBALIN A KUARTA. Adda pagsasao a, “Kuwarta na, naging bato pa” ngem ditoy Caroan, Pasuquin, Ilocos Norte, dagiti bato ti agbalin a kuarta. Iti ladawan, tumultulong nga agpili dagiti lokal a turista nga aggatang kadagiti nadumaduma ti maris, sukog ken kadadakkelna a bato nga inan-anusan a pinidut ken binatok iti baybay dagiti nagaget a residente ti Caroan, Pasuquin, Ilocos Norte, kas paset ti pagbiaganda.  Gagangay a maidaknir dagiti babassit (bisil) ken saan unay a dadakkel a bato iti kadaratan no kasta a nadawel ti baybay ket dagitoy ti anusan a pilien a piduten dagiti agindeg. Dagiti met dadakkel, batoken dagiti lallaki iti pangadalmen a paset ti baybay. Agbalor iti 50 a pisos ti aganay a sangasalup ket kagudua a bato. Kunada, “Adda kuarta kadagiti bato a maiwarawara.” (FREDDIE P. MASULI)


(Naipablaak iti Bannawag iti Disiembre 3, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Filipino Sign Language Law, inaprobaran ni Duterte

Dip. Sandra Eriguel

Manamnama a saan itan a maipapaigid dagiti Filipino nga adda an-annayen ti panagdengngegda iti panangpirma ni Presidente Duterte tapno agbalin a linteg ti Republic Act. No. 11106, wenno ti Filipino Sign Language Act.

Napirmaan idi Oktubre 30, 2018, indeklarar ti nasao a linteg ti Filipino Sign Language a kas nailian a lengguahe dagiti tuleng (saan a makangngeg) a Filipino ken kas opisial a sign language ti gobierno kadagiti amin a pannakitransaksionna kadagiti tuleng. Ibilin pay ti linteg ti pannakausar daytoy kadagiti eskuela, broadcast media, ken kadagiti pagtrabahuan.

Kinuna ni La Union Second District Rep. Sandra Eriguel,  chairperson ti Committee on Social Services, a nangirekomendar iti pannakaaprobar ti bersion daytoy iti Kamara, nga “itandudo ti R.A. 11106 dagiti karbengan dagiti tuleng babaen ti pannakaited kadakuada ti gundaway a makipartisipar kadagiti aktibidad babaen ti pannakausar ti Filipino Sign Language kadagiti eskuela, broadcast media, kadagiti korte ken opisina, ken kadagiti amin a pannakitransaksionda iti gobierno.

Innayonna a mayayon daytoy a linteg iti Early Years Act (R.A. 10410) ken iti Enhanced Basic Education Act (R.A. 10533) nga idi pay a nangbigbig iti Filipino Sign Language a kas lengguahe a mausar iti pannakaisuro dagiti tuleng nga agad-adal manipud iti kinaubingda agingga iti tukad sekundaria.”

Bilinen ti baro a linteg ti Department of Education (DepEd), Commission on Higher Education (CHED), Technical Education and Skills Development Authority (TESDA), ken amin a sabsabali pay nga ahensia nasional ken lokal ti gobierno a mainaig iti edukasion dagiti tuleng ti panagusarda iti FSL a kas medium of  instruction iti pannakaisuro dagiti tuleng.

Ibilin pay ti linteg ti pannakaisaknap ti kinalaing iti sign language uray pay kadagiti an-annayen ti panagdengngegda babaen ti pannakaidiaya ti FSL a kas elective subject iti regular wenno mainstream curriculum iti kolehio, nangruna kadagiti unibersidad ken kolehio a kukua ti gobierno.


(Naipablaak iti Bannawag iti Disiembre 3, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Pakaisuruan ti Korean, mapili laeng – DepEd

Inlawlawag ti Department of Education (DepEd) a mapili laeng dagiti estudiante kadagiti para publiko nga eskuela a palubosanda nga agadal iti lengguahe a Korean.

Kinuna ni DepEd Undersecretary Annalyn Sevilla a dagiti laeng estudiante iti Grade 7 agingga iti 12 nga addaan iti “mastery” kadagiti lengguahe nga Ingles ken Filipino ti palubosanda nga agadal iti Korean, saan ketdi nga uray asino la ditan nga adda interesna iti nasao a lengguahe.

Kinuna ni Sevilla a a maisuro ti nasao a ganggannaet a lengguahe iti 10 a para publiko nga eskuela iti Metro Manila.

Mayannurot ti panangisuro iti lengguahe a Korean kadagiti Filipino iti Memorandum of Understanding (MOU) a pinirmaan ti DepEd ken ti Korean Embassy iti Filipinas idi pay Hunio 2017.


(Naipablaak iti Bannawag iti Disiembre 3, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Palagip Kadagiti Mannurat: Maika-3 a Salip iti Sarita ti Albalos Awards

Maipalagip nga aggibus ti Maika-3 a Salip iti Sarita ti Mario Abinsay Albalos Foundation Literary Awards para kadagiti amin a mannurat iti Ilokano inton Enero 31, 2019.

Nabangon ti literary foundation a naipanagan iti daydi Dios-ti-aluadna a mannurat ti Bannawag Mario A. Albalos, tubo iti Cabaroan Daya, Siudad ti Vigan, napadayawan a Pedro Bukaneg awardee ken umuna a Thomas Jefferson awardee iti Estado ti Hawaii a nagnanaedanna agingga iti pimmusay idi Marso 3, 1991 iti edadna a 40.

Isponsoran ni Jenny Alcausin (agnanaed iti California) ti pasalip ti foundation ken agpaay met a mangimaton iti nasao a pasalip da Amado I. Yoro, Jun Abinsay, Priscilla Dela Cruz (agnanaed iti Hawaii) iti pannakitinnulong dagiti kameng ti Bannawag.

Ti kompleto a pagannurotan:

1. Narugian ti salip iti Abril 21, 2018 ken agpatingga iti Enero 31, 2019.

2. Silulukat ti salip kadagiti amin a mannurat iti Ilokano malaksid kadagiti mangimaton ken asideg a kakabagianda, ken kadagiti kameng ti Bannawag.

3. Maysa laeng a sarita ti mabalin nga isalip ti tunggal mannurat a makisalip.

4. Nasken nga orihinal, di pay naipablaak wenno naadaw iti ania man a sinurat ti isalip. Nasken met a saan a naipatarus ti pakisalip manipud iti sabali a lengguahe ken nasken a bukod a putar ti autor ti pakisalipna. Saan met a maawat ti sarita a naisalip idin iti Albalos Awards wenno iti sabsabali pay a salip iti panagsurat iti sarita ken ti sarita a naidatag pay a kas entry iti sabali pay a salip iti panawen a pannakaangay daytoy a pasalip ti Albalos Awards nga agpaut manipud iti pannakalukat daytoy a salip agingga iti pannakapadayaw dagiti mannurat a nangabak iti daytoy a salip.

5. Agatiddog ti pakisalip iti 12-20 a panid iti short bond paper, nai-computer (agusar iti Times New Roman, Font Size 12) iti doble espasio ken addaan iti maysa a pulgada a margin iti amin nga igid ti bondpaper. Masapul met nga agusar iti MS Word format.

6. Ti parbo a nagan ti autor ti agparang a naganna a kas autor ti sarita. Ipatulod ti pakisalip iti uppat a nadalus a kopia ken mapakuyogan iti narikpan a sobre a naglaon iti pudno ken parbo a nagan ti autor, paulo ti pakisalip, kaudian a ladawan ken ababa a pakasaritaan ti biag ti autor, adres ti agdama a pagnaedan, agraman email address ken numero ti selpon wenno telepono a mabalin a pakakontakan iti autor. Iti rabaw ti sobre, isurat ti paulo ti sarita ken parbo a nagan ti autor.

7. Ipatulod ti pakisalip babaen ti koreo wenno personal nga idatag iti daytoy nga adres: 3rd Short Story Writing Contest, Mario Abinsay Albalos Foundation Literary Awards c/o Bannawag, Manila Bulletin Publishing Corp., Muralla corner Recoletos Sts., Intramuros, 1002 Manila. Nasken a maawat ti Bannawag ti pakisalip iti di naladladaw ngem iti Enero 31, 2019. Saan a mairaman iti salip ti entry a maawat kalpasan dayta a petsa.

8. Dagiti gunggona: Umuna a Gunggona, P15,000.00; Maikadua, P12,00.00; ken Maikatlo, P10,000.00. Maipaayan pay dagiti mangabak iti sertipiko ti pammadayaw malaksid iti medalion a maited iti mangyalat iti Umuna a Gunggona. Adda met karbengan dagiti hurado a mangkissay iti bilang dagiti mangabak no awan ti makapatar iti bukodda a pagbatayan dagiti mangabak. Mabalinda met ti mangparnuay iti nayon wenno sabali a gunggona, no kasapulan.

9. Saan a mabalusingsing ti pangngeddeng dagiti hurado malaksid no maduktalan a nasalungasing ti Pagannurotan Bilang 4. No kasta, mapukawto metten ti karbengan ti autor a makisalip pay kadagiti sumarsaruno a pasalip ti Albalos Awards.

10. Makipagtagikua ti Mario Abinsay Albalos Foundation Literary Awards kadagiti mangabak a sarita nupay adda latta karbengan dagiti autor iti copyright dagitoy. Maaddaan pay ti agpasalip iti karbengan a mangipablaak kadagiti mangabak a sarita iti ania man a wagas a kayatna nga aramaten.

11. Mapakaammuanto dagiti mangabak no kaano ken no sadino a maangay ti seremonia ti pammadayaw.


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Disiembre 3, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

DISIEMBRE 3, 2018

SARITA
4  Gulnad
    Rodolfo D. Agatep, Jr.
8 Ti Agmarmaro
    David D. Campanano

NOBELA
10 Pan de Amor (7)
     Cris J. Dacuycoy
12 Kudeta (38)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.

DANIW
5 Dua a Tweetniw ti Panangannugot
    Roy V. Aragon
22 Dagiti Kronika iti Lasag Dagiti Bagwes
    Derick A. Tong-alan
47 Daniw a Para Ubbing
     Adoracion B. Madarang

SALAYSAY
16 Intayon Ulien ti Mt. Ulap ti Itogon
    Estela A. Bisquera-Guerrero
18 Amangan No Matulongannaka Daytoy Lupluppiit
    Virgilio D. Domaloy
42 Abonuam Met ti Piskeriam
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
24 Miks & Tiks
26 Sweet Jazmine (116)
29 Don Clavio de Ylocos (119)

KOLUM
 6 No Adda Sigsigloten, Adda Met Warwaren
14 Biag ni Ilokano
15 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
21 Saludsodem ken ni Apo Hues
23 Dear Doc
32 Okeyka, Apong
36 Ading Kosinera
37 Tips
40 Padasem Daytoy, Kailian

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Balikros
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Tao, Lugar, Pasamak
9 Ti Makunami
11 Netizone
20 Siled ti Kararag
33 Idi Un-unana a Panawen
34 Ti Tarakenmo ken Sika
35 Panangimaton iti Pagtaengan
38 Ammuem Pay Dagitoy
39 Dagiti Pagannurotan ti Maika-3 a Salip iti Sarita ti Albalos Awards
46 Ti Gasatmo Ita a Lawas


(Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Kuna ti DepEd: Edukasion, ad-adda nga agballigi iti K to 12

Maragsakan ti Department of Education (DepEd) iti panangikeddeng ti Korte Suprema a mayayon iti Konstitusion ti K to 12 a programa ti DepEd.

Kinuna ni Education Secretary Leonor Briones a mamatida a ti nasao a pangngeddeng ti Korte Suprema ti agbalin a dalan iti panangtun-oy daytoy kadagiti panggep a para iti panagrang-ay ti pagilian.

Sakbay daytoy, imbasura ti Korte Suprema dagiti nagtitipon a petision nga indatag dagiti sumagmamano a pagadalan, mannursuro, propesor, ken agpampanday-linteg a mangkukuestionar iti legalidad ti Republic Act 10533, wenno Enhanced Basic Education Act of 2013.

Iti pakaammo ni Briones, kuna daytoy a ti pangngeddeng ti Korte Suprema, isu ti agbalin a dalan tapno nasaysayaat a maidanon ti kalidad, nalaka, maibagay iti panawwen, ken mangwayawaya nga edukasion kadagiti agad-adal a Filipino nga isu met ti naikari a mapagserbian.

Innayon ti Sekretario a maitultuloy ti pannakaipinget dagiti gannuat a mangparnuay kadagiti graduado iti maika-21 a siglo a nagimet kadagiti nasken a tagipatgen ken tungpal-biag a kabaelan a kasapulanda tapno makaibinglayda iti panagdur-as ti gimong ken pannakabukel ti pagilian— nga isu ti kangrunaan a panggep ti programa a K to 12.

Iti babaen ti programa, nayatiddog ti 10-tawen a basic education cycle iti Filipinas ket nagbalin a 13 tawen, kalpasan a nanayonan iti kindergarten ken dua a tawen iti senior high school.

Panggep daytoy a mangpataud kadagiti graduado iti hayskul a nakasagana iti kolehio wenno pannakayempleo, gapu ta malpasda ti basic education iti edad a 18.


(Naipablaak iti Bannawag iti Nobiembre 26, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Manglabsing iti SRP, maibabawi ti lisensiana

Binallaagan ti National Food Authority (NFA) itay nabiit dagiti negosiante nga aglaklako iti bagas a posible a maibabawi ti lisensiada no aglabsingda iti suggested retail price (SRP) nga ipakpakat ti Department of Agriculture (DA).

Itay katengngaan ti bulan, pormal a narugian ti pannakaipakat ti SRP ti bagas kadagiti probinsia.

Imballaag ni NFA Spokesperson Jerry Imperial a tiliwenda ti asino man a negosiante a manglabsing iti SRP ket ikkatenda ti lisensia daytoy.

Malaksid iti pannakaikkat ti lisensia, maidarum pay dagitoy ket posible a maibalud ken agmultada.

Innayon ni Imperial a mangisaad ti NFA kadagiti polis ken inspektor, kasta met kadagiti opisial ti Department of Trade and Industry (DTI) kadagiti dapon wenno tiendaan tapno maipanamnama ti panangsurot dagiti retailer iti SRP.

Maibatay iti SRP, mailako iti P39 ti kada kilo a local regular milled ken imported well milled rice.

Mailako met ti local well milled rice iti P44 ti kada kilo idinto nga P40-P43 ti kada kilo nga imported premium grade rice, ken P47 ti premium grade.


(Naipablaak iti Bannawag iti Nobiembre 26, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Sungrod Manipud ken ni "Rosita"

SUNGROD MANIPUD KEN NI “ROSITA.” Maysa  ni Salvador Malazzab ti  Caroan, Gonzaga, Cagayan kadagiti napan nagarnas kadagiti naidaknir a gabat iti igid ti baybay. Mabalin a pagtungo dagitoy. Didigra man ti inyeg ni Bagyo Rosita, adda met pagsayaatan nga intedna. Dakkel a tulong para kadagiti lumugar dagitoy a banag ta narigat ti pagalaan iti kayo a pagsungrod iti daytoy a lugar. (EMY INES)


(Naipablaak iti Bannawag iti Nobiembre 26, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Alvarez, Nesperos iti 1st Gabriela Prize

Da Johmar R. Alvarez ti Mabuttal East, Ballesteros, Cagayan (agnanaeden iti Ontario, Canada), ken Daniel L. Nesperos ti San Lorenzo, San Nicolas, Ilocos Norte dagiti nangabak iti Salip iti Daniw ti umuna a Gabriela Prize (Premio Gabriela).

Manipud iti 18 a dandaniw, inyalat ti daniw ni Alvarez nga “Agkapeta Latta, Alipaga” ti Umuna a Premio. Nagun-od met ti daniw ni Nesperos a “Ti Kayo” ti Maikadua a Premio. Awan ti napili a daniw a pakaipaayan ti Maikatlo a Premio.

Nairaman a kas finalist dagiti daniw a “Pirma” ni Jaime G. Raras ti Candon City; “Dua nga Anniniwan ti Sipnget: Ora Pro Nobis” ni Vincent Cab. Berroy ti Manabo, Abra; “Taymli a Dandaniw” ni Jaime M. Agpalo Jr. ti Baguio City; “Ila” ni Marichel E. Suguitan ti Solano, Nueva Vizcaya; ken “Ti Balud Politikal Ket Maysa a Mannaniw” ni Rene Boy E. Abiva ti Cabanatuan City.

Dagiti nagpaay a kameng ti hunta dagiti hurado: Junley L. Lazaga, chairman; Ariel S. Tabag, kameng; ken Ria B. Rebolledo, kameng.

Ti Imnas & Iway Publications, maysa nga independiente nga small press nga agiprodprodius iti zines, chapbooks, ken libro nga Ilokano, ti mangtartarawidwid iti Gabriela Prize.

Padaanan ti pannakalukat ti sumaruno a salip iti daniw ti 2nd Gabriela Prize (2019). Maipablaak dagiti pagannurotan iti mabiit.


(Naipablaak iti Bannawag iti Nobiembre 26, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Para Kadagiti Amin a Mannurat: Maika-8 a Pasalip ALVIYA iti Sarita

Para iti agtultuloy nga itutulong ti ALVIYA Literary Foundation iti panagrangpaya ti literatura ni Ilokano, ipakaammo ti Secretariat ti  ALVIYA  Literary Foundation nga agawaten kadagiti sarita a para iti Maika-8 a Pasalip ALVIYA (2018-2019).  Is-isponsoran ni Alex V. Yadao, maysa a patron ti Literatura Ilokana a tubo iti Libertad, Abulug, Cagayan ngem agdama nga agnanaed  iti Siudad ti New York iti Estados Unidos, ti nasao a salip. Imatonan met daytoy ni Dr. Freddie P. Masuli ti Cagayan State University; iti pannakitinnulong ti GUMIL Cagayan.

Dagiti pagannurotan:

1. Silulukat ti salip kadagiti amin a mannurat nga Ilokano ken uray pay kadagiti saan nga Ilokano ngem makasurat iti lengguahe nga Ilokano.

2. Nawaya ti makisalip a mangpili iti ania man a tema a kayatna a suraten.

3. Agatiddog ti pakisalip iti 15-20 a panid iti short bond paper, nai-computer (agusar iti Times New Roman, Font Size 12)  iti doble espasio  ken addaan iti maysa a pulgada a margin iti amin nga igid ti bond paper.

4. Maysa laeng a sarita ti maipalubos nga isalip ti tunggal mannurat a makisalip.   

5. Nasken a bukod a putar ti autor ti maisalip, saan pay a naipablaak iti ania man a magasin, ken saan a patarus manipud iti ania man a lengguahe.

6. Ti laeng parbo a nagan ti autor ti agparang iti manuskrito a maisalip. Mapakuyogan ketdi ti opisial nga entry iti maysa pay a dokumento a nakailanadan dagitoy: (1) paulo ti sarita, (2) parbo ken pudno a nagan, ken (3) kabibiag ti autor agraman numero a pakakontakan kenkuana.

7. Ipatulod dagiti dua a dokumento (sarita ken ti impormasion maipanggep iti autor) babaen ti elektroniko a wagas (email) iti daytoy nga email account: freddie.padua.masuli@gmail.com. 

8. Nasken a maipatulod iti Secretariat dagiti dua a dokumento iti saan a naladladaw ngem alas 11:59 iti rabii ti  Pebrero 28, 2019 (oras iti Filipinas).

9. Ania man a pangngeddeng dagiti hurado, agtalinaed a kasta malaksid no maduktalan a nasalungasing ti Pagannurotan Bilang 5. Awananto metten ti autor iti gundaway ken pribilehio a makisalip pay kadagiti masungad a pasalip ti ALVIYA.

10. Makipagtagikua ti ALVIYA Literary Foundation kadagiti mangabak a sarita nupay adda latta karbengan ti autor iti copyright daytoy. Maaddaan pay ti agpasalip iti karbengan a mangipablaak kadagitoy mangabak a sarita iti ania man a wagas a kayatna karamanen iti elektroniko ken tradisional a wagas ti panagipablaak. 

11. Dagiti Gungona: First Prize, P20,000.00; Second Prize, P10,000.00; ken Third Prize, P7,000.00 ken dua a consolation prizes a sag-P3,000.00. Addanto met maited a sertipiko kadagiti amin a mangabak.

12. Mayawat dagiti premio kadagiti autor bayat ti GUMIL Filipinas National Convention iti masungad a kalgaw.   


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Nobiembre 26, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

NOBIEMBRE 26, 2018

SARITA
 4  Ti “Urtugrapya” ni Dr. Calangacang
     Joel B. Manuel
 8 Ti Igat
    B. Dian Interior


NOBELA
10 Pan de Amor (6)
     Cris J. Dacuycoy
12 Kudeta (37)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.

DANIW
5 Adda Saem iti Panagmaymaysa
   Romel A. Pascua
9 Isasarungkar
   Marichel E. Suguitan
22 Sirib
     Rene Boy E. Abiva
23 Ubbog ti Lagip
      Jobert M. Pacnis
47 Daniw a Para Ubbing
     Marlyn Garcia-Del Rosario

SALAYSAY
16 Kawayan ti Usarenda nga Andamio iti Hong Kong
     Fernando B. Sanchez
42 Nasamay a Ganagan ti Usang
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
24 Miks & Tiks
26 Sweet Jazmine (115)
29 Don Clavio de Ylocos (118)

KOLUM
 6 No Adda Sigsigloten, Adda Met Warwaren
14 Biag ni Ilokano
15 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
19 Saludsodem ken ni Apo Hues
32 Okeyka, Apong
36 Ading Kosinera
37 Tips
40 Padasem Daytoy, Kailian

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Balikros
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
18 Siled ti Kararag
20 Dagiti Pagannurotan ti Maika-8 a Pasalip ALVIYA iti Sarita
21 Managsukisok Koma Met Dagiti Mannursuro
33 Idi Un-unana a Panawen
34 Ti Tarakenmo ken Sika
35 Pagtaengan
38 Ammuem Pay Dagitoy
39 Haytek
46 Ti Gasatmo Ita a Lawas


(Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Para Kadagiti Agdadamo a Mannurat: Salip iti Sarita ti 21st AMMAFLA

Agawaten ti Secretariat ti AMMA Foundation Literary Awards (AMMAFLA) kadagiti entry a para iti Salip iti Sarita ti Maika-21 nga AMMAFLA. Aggibus ti salip iti Enero 15, 2019.

Nairanta ti pasalip ti AMMAFLA kadagiti agdadamo a mannurat iti Ilokano a “kas pangaron iti reggetda a mangpatadem pay iti plumada.”

Kas kadagiti sarita a nangabaken iti pasalip ti AMMAFLA, mairamanto met a mailibro dagiti sarita a mangabak iti daytoy nga edision ti AMMAFLA, kas kinuna dagiti mangimaton iti AMMAFLA a da Amado ken Gloria Yoro, Francisco ken Aurora Ponce, ken Alfredo ken Cherry Quibol (agpapada nga agindegen iti Hawaii).

Inruar ti AMMAFLA ti librona a Dagiti Premiado a Sarita (1997-2014) iti kombension ti GUMIL Filipinas, ti gunglo dagiti mannurat nga Ilokano iti Filipinas ken iti ballasiw-taaw, idi 2015. Naipalaon iti nasao nga antolohia dagiti nangabak a sarita iti AMMAFLA sipud narugian ti salip idi 1997 agingga iti 2014.

Dagiti pagannurotan ti maika-21 nga edision ti salip.

1. Aggibus ti salip iti Enero 15, 2019.

2. Agpaay laeng ti salip kadagiti agdadamo a mannurat iti Ilokano. Iti daytoy a salip, maibilang nga agdadamo ti mannurat no awan pay ti naipablaak a saritana iti Bannawag. No adda man, di koma nasursurok ngem tallo ti naipablaakna agingga iti Abril 23, 2018 a bilang ti nasao a magasin.

3. Siwawayawaya ti autor a mangpili iti topiko ti isalipna a sarita.

4. Agatiddog ti sarita iti 10-15 a panid iti short bond paper, naimakinilia, wenno saan, naikompiuter iti doble espasio (Times Roman Medium 12 pts. iti computer), ken adda espasio wenno margin a maysa a pulgada iti amin nga igid ti papel.

5. Maysa laeng a sarita ti mabalin nga isalip ti tunggal autor.

6. Nasken nga orihinal, di pay naipablaak wenno naadaw iti ania man a sinurat ti isalip. Nasken met a saan a naipatarus ti pakisalip manipud iti sabali a lengguahe ken nasken a bukod a putar ti autor ti pakisalipna. Saan met a maawat ti sarita a naisalip idin iti AMMAFLA wenno iti sabsabali pay a salip iti panagsurat iti sarita ken ti sarita a naidatag pay a kas entry iti sabali pay a salip iti panawen a pannakaangay daytoy a salip ti AMMAFLA nga agpaut manipud iti pannakalukat daytoy a salip agingga iti pannakapadayaw dagiti mannurat a nangabak iti daytoy a salip.

7. Ti parbo a nagan ti autor ti agparang a naganna a kas autor ti sarita. Ipatulod ti pakisalip iti tallo a nadalus a kopia ken pakuyogan iti narikpan a sobre a naglaon iti pudno ken parbo a nagan ti autor, paulo ti pakisalip, kaudian a ladawan ken ababa a pakasaritaan ti biag ti autor, adres ti agdama a pagnaedan, agraman email address ken numero ti selpon wenno telepono a mabalin a pakakontakan iti autor. Iti rabaw ti sobre, isurat ti paulo ti sarita ken parbo a nagan ti autor.

8. Ipatulod ti pakisalip babaen ti koreo wenno personal nga idatag iti daytoy nga adres: Short Story Writing Contest, 21st AMMAFLA, c/o Bannawag, Manila Bulletin Publishing Corp., Muralla corner Recoletos Sts., Intramuros, 1002 Manila. Nasken a maawat ti Bannawag ti pakisalip iti di naladladaw ngem iti Enero 15, 2019. Saan a mairaman iti salip ti entry a maawat kalpasan dayta a petsa.

9. Dagiti gunggona: Umuna a Gunggona, P10,000.00; Maikadua, P8,500.00; ken Maikatlo, P7,000.00. Maipaayan pay dagiti mangabak iti sertipiko ti pammadayaw. Adda met karbengan dagiti hurado a mangkissay iti bilang dagiti mangabak no awan ti makapatar iti bukodda a pagbatayan dagiti mangabak. Mabalin met a mangparnuayda iti sabali wenno nayon a gunggona, no kasapulan.

10. Mapakaammuanto dagiti mangabak no kaano ken sadino ti pakapadayawanda. No met matakuatan a sinalungasing ti mangabak ti Pagannurotan Blng. 2 wenno ti Blng. 6, maibabawi ti premiona ken mapawilanton a makisalip iti ania man a pasalip ti AMMAFLA.


(Naipablaak iti Bannawag iti Nobiembre 19, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

P47-M nga agas, nakasagana

Adda agpateg iti P47-milion a nadumaduma nga agas nga insagana ti Department of Health (DoH) tapno maiwaras kadagiti lugar a dinidigra ni Bagyo Rosita, nupay sangkabassit laeng ti epekto daytoy iti Cagayan ken Isabela.

Kinuna ni Health Secretary Francisco Duque III a nakaiwarasen ti DoH iti P12-milion ti pategna nga agas ken suplay, karaman ti paracetamol, antibiotiko, ken dadduma pay.

Adda pay nakasagana nga agas a kas pangantisipar ti DoH iti panagadu ti sakit a kas iti hypertension, gurigor, diarrhea, acute respiratory infection, ken dadduma pay.


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Nobiembre 19, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Biahe nga Agpa-Aparri

BIAHE NGA AGPA-APARRI. Makarkargaan daytoy panakkelen a lampitaw kadagiti produkto ti puro ti Camiguin iti Calayan, Cagayan a kas iti irik, saba, ikan, diro ken dadduma pay a maibiahe ken mailako iti ili ti Aparri. Agpaut iti agarup 6 nga oras wenno nasursurok pay ti biahe agbatay iti kalinak wenno kapalong ti baybay. (ROY V. ARAGON)


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Nobiembre 19, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

OFW, saan nga agbayad iti terminal fee

Napalagipan manen dagiti overseas Filipino workers (OFWs) a saanda a karaman iti panagbayad iti terminal fee; ketdi, ipakitada laeng ti dokumentoda.

Kinuna ni Manila International Airport Authority (MIAA) General Manager Ed Montreal a no ti tiket iti eroplano ket nagatang iti online, masapul nga ipakita ti OFW ti overseas employment certificate (OEC) iti airline counter tapno mai-refund ti terminal fee ken mabalinda met ti mapan iti MIAA administration building manipud iti Lunes agingga iti Biernes, iti alas otso iti bigat agingga iti alas singko iti malem.

Rinugianen ti MIAA ti public hearing mainaig iti pannakaingato ti terminal fee. Maibatay iti MIAA, manayonan ti singir iti terminal fee iti P200 agingga iti P300 para iti domestic ken P550 agingga iti P750 para kadagiti pasahero dagiti internasional a biahe mangrugi inton Abril 2019.

Kuna ti MIAA a masapul a maingato ti terminal fee gapu ta ngimmato met ti magasto iti pannakamantener ken pannakapataray dagiti terminal iti NAIA.


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Nobiembre 19, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Panagusar iti e-cigarette, manamnama a makontrol

Manamnama a mayetnag iti mabiit ti pammilin iti pannakakontrol iti panagusar iti vape wenno e-cigarette iti pagilian.

Mainaig daytoy iti pannakadangran ti maysa a tin-edier a nagusar iti daytoy a gapu met ti nakiumanan ti Department of Health (DoH) iti Food and Drugs Administration (FDA).

Kinuna ni Health Secretary Francisco Duque III a ti FDA ti mangsipsiput kadagiti nasao a produkto a kas medical products ta nagimet daytoy iti nikotina. Ngem agingga ita, awan pay ti device wenno e-liquid a rehistrado wenno naadalen ti FDA tapno maipanamnama ti kinatalgedna, no ania maipaayna, ken ti kalidad daytoy.

Naireport a bimtak ti vape bayat ti panangus-usar ti agtutubo iti daytoy.


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Nobiembre 19, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

NOBIEMBRE 19, 2018

SARITA
 4 Nakakidem a Simumulagat
    Jaime M. Agpalo, Jr.

NOBELA
10 Kudeta (36)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
12 Pan de Amor (5)
     Cris J. Dacuycoy

DANIW
5 Dinakto Malipatan
    Fernando B. Sanchez
18 Ingel
     Elmer L. Lopez
47 Daniw a Para Ubbing
     Adoracion B. Madarang

SALAYSAY
 8 Sursorentayo Man Met ti Tuba
    Estela A. Bisquera-Guerrero
16 Ania Ngamin, Aya, ti Dida Kayat iti KWF?
     Neyo Mario E. Valdez
42 Maliklikan Met Dagitoy Kangrunaan a Sakit ti Mais
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
24 Miks & Tiks
26 Sweet Jazmine (114)
29 Don Clavio de Ylocos (117)

KOLUM
 6 No Adda Sigsigloten, Adda Met Warwaren
14 Biag ni Ilokano
15 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
21 Saludsodem ken ni Apo Hues
23 Dear Doc
32 Okeyka, Apong
36 Ading Kosinera
37 Tips
40 Padasem Daytoy, Kailian

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Balikros
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
19 Siled ti Kararag
20 Dagiti Pagannurotan ti 21st AMMAFLA
22 No Adda Ammom, Adda Maisurom
33 Idi Un-unana a Panawen
34 Ti Tarakenmo ken Sika
35 Pagtaengan
38 Ammuem Pay Dagitoy
39 Haytek
46 Ti Gasatmo Ita a Lawas

(Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Facebook, inikkatna dagiti ‘spam network’ iti Filipinas

Inikkat ti kompania iti social media a Facebook ti nasurok a 100 a ‘page’ ken ‘account’ a karaman iti “spam network” a naduktalan nga agkamkamal iti kuarta manipud iti pananggundaway dagitoy kadagiti Filipino nga agar-aramat iti Facebook.

Naikkat ti agdagup iti 95 a page ken 39 nga account nga addaan iti linaon a politika ken showbiz iti nasao a social media platform itay napalabas a bulan gapu iti “pananggutigot kadagiti tattao a mangbisita kadagiti nababa-ti-kalidadna a website a naglaon iti sangkabassit ken nalag-an nga impormasion a napno iti makakuriro nga anunsio.”

Saan a nairuar ti sibubukel a listaan dagiti naikkat nga account ngem karaman ditoy dagiti agkunkuna a mangsupsuportar kada Presidente Duterte ken Ilocos Norte Gov. Imee Marcos a pakairamanan ti Duterte Media, Duterte sa Pagbabago Bukas, DDS, Duterte Phenomenon, ken Manang Imee.

Naikkat pay dagiti account a nagusar kadagiti nagan ken ladawan dagiti nalatak a celebrity, kasta met dagiti generic a panid a para kadagiti “damdamag” a kas iti News Media Trends ken Pilipinas Daily News.

Kuna ti Facebok nga agiwarwaras laeng dagitoy iti link iti isu met laeng nga advertising click farms. Iti ababa a pannao, no iklikmo dagitoy a link, makaganar dagiti mangmanmantener kadagitoy.

Innayon ti Facebook a kalikagumanna laeng a yadayo dagiti tattao kadagiti website a saan a nasayaat ti linaon wenno it-itedna nga impormasion.

Daytoy nga addang ti Facebook iti Filipinas ket kapadana ti napasamak iti Estados Unidos iti daytoy nasapa a paset ti Oktubre a nagikkatanda iti 559 a panid ken 251 nga account gapu iti agtultuloy a pananglabsing dagitoy kadagiti pagalagadan maipapan iti spam ken saan a mainugot a tignay.

Naduktalan nga agus-usar dagiti spam network kadagiti nabara ken mapagsasaritaan nga isyu iti politika tapno makaganarda babaen ti panagpaadu iti ‘audience’ nga iturongda kadagiti bukodda a website.


(Naipablaak iti Bannawag iti Nobiembre 12, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Pigisemon, Kayong!

PIGISEMON, KAYONG! Pinigis dagiti kameng ti GUMIL Filipinas ti tarpaulin ti akkub ti “Ortograpiya ti Pagsasao nga Ilokano” a kas simbolo ti nalaus a panangtubngarda iti pannakaiwaras daytoy kadagiti para publiko a pagadalan. Napasamak daytoy kalpasan ti Press Conference nga inangay GUMIL Filipinas iti Graduate School Bldg. iti kampus ti Mariano Marcos State University iti Siudad ti Laoag idi Oktubre 28 a pormal a nangipakaammuan ti gunglo iti pagtaktakderanna maipanggep iti ortograpia ti pagsasao nga Ilokano. (N.M.E. Valdez/ Rinetrato ni Freddie G. Lazaro)


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Nobiembre 12, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

‘Adu ti rirona’ nga ortograpia ti KWF, kinontra dagiti mannurat nga Ilokano

Kinontra dagiti mannurat nga Ilokano ti ortograpia ti lengguahe nga Ilokano nga inruar ti Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) ken kiniddawda ti panaglusulos ni Dr. Purificacion Delima (komisioner iti KWF para iti Ilokano) ken ti chairman daytoy a ni National Artist Virgilio S. Almario.

Iti press conference a naiwayat itay Oktubre 28 iti Mariano Marcos State University (MMSU) Graduate School iti Siudad ti Laoag, kinuna dagiti kameng ti Gunglo Dagiti Mannurat nga Ilokano iti Filipinas (GUMIL Filipinas) a kakaduada dagiti nadumaduma nga organisasion ken indibidual a maseknan iti lengguahe nga Ilokano a sipipinget a mangkontra iti naibasar-iti-Tagalog nga “Ortograpiya ti Pagsasao nga Ilokano” nga inyalnag ti KWF idi Oktubre 18 iti regional office ti Department of Education (DepEd) iti La Union.

Kinuna ni Cagayan Board Member Vilmer V. Viloria, agtaktakem a presidente ti GUMIL Filipinas, a nupay suportaran ti grupo ti inisiatibo ti KWF iti panangparang-ayna iti nailian a lengguahe nga isu ti Filipino, lagidawenda ti gannuat ni Almario a mangusar iti Ortograpiyang Pambansa a kas pagbatayan ti ortograpia para iti Ilokano, ta no maaramid daytoy, maiwalin ti agdama ken am-ammo a sistema ti panagsurat iti Ilokano.

Maipalagip nga idi 2012, pormal nga inruar ti KWF ti ortograpia ti lengguahe nga Ilokano, ti “Tarabay iti Ortograpia ti Pagsasao nga Ilokano” (Guide to the Orthography of the Ilocano Language) kalpasan dagiti naangay nga umno a konsultasion kadagiti eksperto iti lengguahe, mannurat, editor dagiti nadumaduma a pablaakan, ken mannursuro. Naibasar ti nasao nga ortograpia iti pannakasurat dagiti Ilokano a diksionario, nailian a magasin ken dadduma pay a pablaakan, patarus ti Biblia, ken dadduma pay a porma ti Ilokano a kas maisursuro kadagiti unibersidad ti gobierno iti Filipinas ken iti abroad a pakaididiayaan dagiti kurso iti lengguahe nga Ilokano.

Ngem iti panagtugaw ni Almario a chairman iti KWF, inwalinna ti “2012 Tarabay” ket babaen ken ni Delima, nangbukel ti KWF iti “malisioso” ken “bastardisado” a bersion dagiti pagalagadan iti panagsurat iti Ilokano babaen ti panangdutokda kadagiti tattao a saan nga eksperto iti panagsurat iti Ilokano tapno aramidenda ti nasao nga ortograpia.

Segun ken ni Viloria, awan kadagiti nainagan iti “grupo ti nagsurat” iti nasao nga ortograpia ti am-ammo a kas edukador wenno mannurat nga addaan iti umdas nga ammo iti sistema ti panagsurat iti Ilokano, wenno saanda a nakapagsurat iti ania man a nasayaat nga Ilokano nga artikulo a naipablaak iti magasin wenno diario nga addaan iti nasaknap a sirkulasion.

Innayon pay ni Viloria nga uray ni Delima a mismo, saan nga eksperto iti lengguahe nga Ilokano.

Kinuna ni Viloria a ti pannakaisuro kadagiti ubbing nga Ilokano ti “Tagalog” a bersion dagiti Ilokano a balikas iti pagadalan a maisupadi met iti ispeling dagiti mabigbig a magasin nga Ilokano ken uray pay iti Nasantuan a Biblia, makaipaay laeng iti pannakatikaw kadagiti ubbing agramanen dagiti mannursuroda.

Iti sabali a bangir, kinondenar met ni Dr. Aurelio S. Agcaoili, propesor iti University of Hawaii at Manoa a mangisursuro kadagiti kurso iti lengguahe nga Ilokano, ti nasao a narebisar nga ortograpia. Kinunana a “basura” daytoy ken aramid ti autokratiko a panagipapilit iti riro a pagannurotan iti panagsurat iti Ilokano. (Reynaldo E. Andres)


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Nobiembre 12, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

NOBIEMBRE 12, 2018

SARITA
 4 Sarming
    Paul Blanco Zafaralla
 8 Atang
    Gregorio Bermudez

NOBELA
10 Kudeta (35)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
12 Pan de Amor (4)
     Cris J. Dacuycoy

DANIW
5 Uray Man No Mano a Malem
   Elizabeth M. Raquel
9 Dua a Tweetniw ti Lantip
   Roy V. Aragon
22 Bay-am nga Iggamak ti Imam
     Linda T. Lingbaoan
32 Ken ni Manong
      Fred A. Quibol
47 Daniw a Para Ubbing
      Leizel A. Quitola

SALAYSAY
16 Ni Nana Paul a Kas “Sibibiag a Gameng ti San Nicolas”
     Daniel L. Nesperos
42 Tapno Adu ti Maapittayo a Diket a Mais iti Kailokuan
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
24 Miks & Tiks
26 Sweet Jazmine (113)
29 Don Clavio de Ylocos (116)

KOLUM
 6 No Adda Sigsigloten, Adda Met Warwaren
14 Biag ni Ilokano
15 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
19 Saludsodem ken ni Apo Hues
21 Okeyka, Apong
23 Dear Doc
35 Ading Kosinera
37 Tips
40 Padasem Daytoy, Kailian

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Balikros
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
18 Siled ti Kararag
20 “Siak ni Carlos Bulosan”
33 Idi Un-unana a Panawen
34 Ti Tarakenmo ken Sika
36 Pagtaengan
38 Ammuem Pay Dagitoy
39 Haytek
46 Ti Gasatmo Ita a Lawas

Biahe nga Agpa-Batanes

BIAHE NGA AGPA-BATANES. Maysa kadagiti lampitaw nga agbibiahe nga agpa-Batanes a dimmagas nga agala iti pasahero iti Minabel, maysa kadagiti barangay ti Calayan, Cagayan nga adda iti puro ti Camiguin. Naunday a biahe iti taaw ti agpa-Batanes babaen dagiti babassit a lampitaw, mapan a 3 aldaw, ken dumagasda kadagiti puro a madalananda kas iti Camiguin ken Babuyan. (ROY V. ARAGON)


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Nobiembre 5, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

40,000 nga OFW, nairaman iti Balik ‘Pinas program

Impannakkel ti Overseas Workers Welfare Administration (OWWA) a ngimmato iti 250 porsiento ti benepisiario ti “Balik Pilipinas, Balik Hanapbuhay” program ti gobierno itoy a tawen.

Segun ken ni OWWA Administrator Hans Leo Cacdac, umabot iti 40,000 a nagparikut nga OFW (distressed OFW) ti natulongan ti programa. Iti rekord ti OWWA, adda 3,600 nga OFW ti nagnaar iti programa idi 2016, ken 20,000 idi 2017.

Dagiti OFW nga agawiden iti Filipinas a kayatda ti agnegosio ti benepisiario ti Target ti “Balik Pilipinas, Balik Hanapbuhay” program. Umawat dagitoy iti P10,000 agingga iti P20,000 a kas puonan.

Inlawlawag ni Cacdac a dagiti laeng distressed OFW ti kualipikado iti programa.


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Nobiembre 5, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Bagas, addaanen iti SRP; naksayan iti P6

Inigetan dagiti opisial ken pannakabagi ti Department of Trade and Industry (DTI) ken Department of Agriculture (DA) ti panangsiput kadagiti pagtagilakuan iti Metro Manila ken iti sapasap a pagilian kalpasan ti pannakaikeddeng ti suggested retail price (SRP) ti bagas a naipakat manipud itay Oktubre 22. 

Maibatay iti report, rinugianen ti DTI ke DA ti pannakaikapakat ti SRP ti bagas kadagiti tiendaan, groseria, ken supermarket.

Naammuan a maipakat daytoy maibatay iti uppat ti pannakaklase a bagas, kas iti well-milled rice, regular-milled rice, premium rice, ken imported rice.

Babaen met daytoy nga addang, maliklikan ti pannakatikaw dagiti aggatgatang iti klase ti bagas a dati lattan a maaw-awagan iti Sinandomeng, Jasmine, Dinorado, ken dadduma pay nga agpapada a pinanaganan laeng dagiti negosiante ti bagas.

Iti sabali a bangir, pinasingkedan ti DTI ken DA a limmakan aggingga iti P6 ti presio ti commercial rice kadagiti tiendaan iti Metro Manila.

Manamnama pay a makissayan iti daytoy arinunos ti Oktubre ti presio ti bagas iti P2-P3 kada kilo gapu iti yaadu ti suplay ti nalaka a bagas manipud iti National Food Administration (NFA).


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang a Nobiembre 5, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

NOBIEMBRE 5, 2018

SARITA
 4 Gasanggasat
    Ariel S. Tabag

NOBELA
10 Pan de Amor (3)
     Cris J. Dacuycoy
12 Kudeta (34)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.

DANIW
5 Ti Kompositor Dagiti Kansion ti Tudo
    Ria Rebolledo
32 2 Soneto
     Honor Blanco Cabie
39 Panagsubli
     Amado I. Yoro
47 Daniw a Para Ubbing
     Leonora R. Melchor

SALAYSAY
 8 Inan-anodan ti Pagsasaotayo?
     Neyo Mario E. Valdez
16 Daytoy Bulodmo a “Regalo a Biag”
     Virginia A. Duldulao, Ph.D.
42 Paaduentayo Koma ti Mula nga Alukon
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
24 Miks & Tiks
26 Sweet Jazmine (112)
29 Don Clavio de Ylocos (115)

KOLUM
14 Biag ni Ilokano
15 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
19 Saludsodem ken ni Apo Hues
21 No Adda Sigsigloten, Adda Met Warwaren
22 Okeyka, Apong
23 Dear Doc
35 Ading Kosinera
37 Tips
40 Padasem Daytoy, Kailian

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Balikros
48 Sudoku

DADDUMA PAY
6 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
18 Siled ti Kararag
20 Dida Nakaraman iti Ipapatay
33 Idi Un-unana a Panawen
34 Panangimaton iti Pagtaengan
36 Ti Tarakenmo ken Sika
38 Ammuem Pay Dagitoy
46 Ti Gasatmo Ita a Lawas



(Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)

Isasanglad

ISASANGLAD. Maysa nga agsapa iti Brgy. Dadao iti puro ti Calayan, Cagayan, iti panagsanglad dagiti mangngalap a nagpatnag a nagpadawi iti baybay. Sinabat ida dagiti agur-uray a bumarangay a tumulong a mangipaigid iti lampitaw ken mangala iti binglay wenno gatangenda a nakalapan a dumadara, susay ken dadduma pay nga ikan. (ROY V. ARAGON)


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang nga Oktubre 29, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.) 

Tapno maalay-ayan ti epekto ti adu unay a bagas: NFA, gumatang iti bagas kadagiti mannalon –Piñol

Mabalin nga agsursurok itan ti suplay a bagas iti pagilian kalpasan nga impalubos ti gobierno ti pannakaangkat ti nayon a bagas.

Daytoy ti kinuna ni Department of Agriculture Secretary Emmanuel Piñol itay katengngaan ti Oktubre kalpasan a naaprobaran ti 750,000 a tonelada metrika a nayon a maangkat a bagas.

Iti arinunos ti tawen, addan pempen a bagas nga agpaut iti 134 nga aldaw. Kayatna a sawen a mabalin nga agsobra pay ketdi itan ti suplay a bagas.

Tapno masalakniban dagiti mannalon a Filipino iti ilalaka ti bagas, kinuna ni Piñol a nangirusat ti gobierno iti programa iti panaggatang iti bagas iti lokalidad. Dagitoy met a magatang a bagas ti agbalin a pempen ti pagilian a para iti 2019.

Kinuna ni Piñol a nakaawatda iti reklamo manipud iti Nueva Ecija a limmakan ti irik iti P16 manipud iti P25 ti kada kilo. Isu a marugian ti nasao a programa a pannagatang iti bagas iti lokalidad.

Innayon ni Piñol a nangrugin a tumalged ti presio ti bagas. Iti Iloilo, mapan laengen a P36 ti kada kilo.

Kinunana pay a tapno saan a matikaw dagiti tattao, maawagan laengen dagiti bagas iti ‘regular milled,’ ‘well-milled,’ ‘premium rice,’ ken ‘special rice.’ Mailako ti regular milled rice iti P38 ti kada kilo, ti well-milled rice iti nagbaetan ti P40 ken P42 ti kada kilo, idinto a ti premium rice, agpateg iti P44 ti kada kilo. Special rice met dagiti naangkat. Manamnama ketdi a maipinal ti presio iti daytoy nga Oktubre.


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang nga Oktubre 29, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.) 

Umili, mairanud iti maikkat a buis iti lana

Kinuna ni Senador Bam Aquino a balligi dagiti umili ti plano ti gobierno a mangikkat iti excise tax ti lana inton Enero 2019, ken pagilasinan met daytoy ti kinapateg ti kaadda ti nawaya a timek.

Maysa kadagiti napinget a mangilablaban iti pannakaikkat ti excise tax ti langis iti babaen ti Tax Reform for Acceleration and Inclusion (TRAIN) Law, kinuna ni Aquino a mairanud ti pamilia a Filipino iti pannakaikkat ti nayon a buis ti gasolina, diesel, ken dadduma pay a produkto a petrolio inton Enero.


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang nga Oktubre 29, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.) 

Maaramid iti eleksion nasional ken lokal, intuding ti Comelec

Inruar ti Commission on Elections ti kalendario dagiti aktibidad a mainaig iti eleksion nasional ken lokal iti 2019.

Maibatay iti Resolusion Blng. 10429 a naipaulog idi Oktubre 1, 2018, intuding ti Comelec ti panawen ti eleksion (Election Period) manipud iti Enero 13, 2019 agingga iti Hunio 12, 2019. Maangay met ti eleksion inton Mayo 13, 2019, Lunes.

Kas sagudayen ti Minute Resolution No. 18-0806, naituding met ti panagipila iti Certificate of Candidacy (COC) manipud idi Oktubre 11 agingga idi 12 ken manipud idi 15 agingga idi 17, 2018.

Naituding met ti panawen ti kampania dagiti kandidato a Senador ken Party-List Groups manipud iti Pebrero 12, 2019 agingga iti Mayo 11, 2019.

Maipawil ti agkampania inton Marso 28, 2019 (Huebes Santo) ken Marso 29, 2019 (Biernes Santo).

Naituding met ti panawen ti kampania para kadagiti kandidato a kameng ti Kamara (House of Representatives) ken dagiti mabotosan a Regional, Provincial, City ken Municipal Officials manipud iti Marso 30, 2019 agingga iti Mayo 11, 2019.

Maiparit ti agkampania iti Mayo 12-13, 2019, a panawen met a para iti Liquor Ban. Agpaut met ti Gun Ban iti sibubukel a panawen ti eleksion.


(Naipablaak iti Bannawag iti bilang nga Oktubre 29, 2018. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.) 

Manipud iti Editor: “Agbiyag ti Ilokano!”

ITA a masursurat daytoy, naammuanmi a yalnag ti Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) ti “Ortograpiya ti Pagsasao nga Ilokano” iti opisina ti DepEd Region 1 iti San Fernando City, La Union itoy nga Oktubre 18, 2018. (Isu nga ita a basbasaenyo daytoy, nalabit a nalpasen ti panagyalnag.)

Daytoy nasao nga ortograpia (awagantayo iti “Ortograpiya”) ti panggep ti KWF nga isukat iti “Tarabay iti Ortograpia ti Pagsasao nga Ilokano” wenno “Tarabay” nga inruar ti KWF idi 2012 (iti babaen ti sabali nga administrasion). Maipalagip a ti “Tarabay” ti ortograpia a sursuroten agingga ita ti Departamento ti Edukasion (DepEd) iti pannakasurat dagiti materiales a maar-aramat iti programana iti Mother Tongue Based-Multilingual Education (MTB-MLE) ken iti metten pannakaisuro dagiti ubbing iti umno a panagsurat iti nariinganda a pagsasao, ti Ilokano.

Malaksid iti DepEd, idi pay nga ar-aramaten ti Bannawag daytoy nga ortograpia; uray ti GUMIL Filipinas ken dadduma pay a pablaakan iti panagipablaakda kadagiti libro. Iti sabali a pannao, daytoy nga ortograpia ti lengguahe nga Ilokano— a binukel ken pinadur-as dagiti mannurat nga Ilokano uray idi pay sakbay a rimmuar ti umuna a kopia ti Bannawag idi 1934— ti bigbigen dagiti eksperto iti lengguahe a kas pagbatayan iti umno a panagsurat iti Ilokano. Gapu met itoy, binigbig ti KWF idi 2012 daytoy a kas opisial nga ortograpia ti Ilokano tapno adda met pagbatayan ti DepEd iti panangipakatna iti MTB-MLE kadagiti lugar a yan dagiti agad-adal nga ubbing nga Ilokano.

Ngem apay a nasken a suktan ti KWF ti “Tarabay” idinto a daytoyen ti inar-aramat ti DepEd sipud pay rinugianna ti MTB-MLE ken naannayas met ti pannakaaramatna? Gapu ta kas kuna ti KWF, nasken a maipasurot ti ortograpia ti lengguahe nga Ilokano iti ortograpia ti nailian a pagsasao, ti Filipino, iti nagan ti “armonisasyon.” Kayat a sawen ti agdama a liderato ti KWF, nasken a maipada ti ispeling ti Ilokano iti Filipino tapno agtutunostayo; tapno agbalintayo a maymaysa.

Gapu iti dayta a panggep, nasurat ngarud ti “Ortograpiya” a kas kuna ti agdama a liderato ti KWF, “Ti DepEd ti nangruna nga mangaramat iti daytoy nga materyal para iti manursurona.” Kayatna a sawen a daytoy nga ortograpia, saan ket a ti “Tarabay,” ti pagbatayan dagiti mannursuro iti panangisuroda iti umno a panagsurat iti pagsasao nga Ilokano.

Ken, siempre, maaramat met ti “Ortograpiya” a “mangtarabay kadagiti amin nga mangayat nga makaadal ti panagsurat iti daytoy nga pagsasao.” Kayat met a sawen daytoy a no maysaka a mannurat, daytoyen ti agbalin a tarabaymo iti panagsuratmo iti lengguahe nga Ilokano.

Asino met dagiti nangsurat iti dakdakamatentayo nga “Ortograpiya” a nasken koma a surotentayo amin? Mapadayawankami a mangdakamat iti naganda. Da Grace Abugan, Fe Buccahan, Rose Joy Lagmay, Joel Lopez, Stanley Millare, Riza Opolinto, Mercy Pablo, ken Mayden Rondero. Indauluan ida ni Dr. Purificacion G. Delima, Komisioner a mangibagi iti lengguahe nga Ilokano iti KWF, ken iti pannarabay ti Chairman ti KWF, ni National Artist Virgilio S. Almario.

Iti met pannakaaramid ti nasao nga “Ortograpiya,” kuna ti KWF a nakonsultar— wenno iti bukodtayo a pananganag, naammuan ti kapanunotan ken inanamongan dagitoy sumaganad, malaksid pay ti sabsabali, ti nasao nga “Ortograpiya”: DepEd Ilocos Norte, DepEd Ilocos Sur, DepEd La Union, DepEd Pangasinan, DepEd CAR, ken DepEd Region 02.

Ita ngarud, palubosandakami a mangibinglay iti mensahe ni Dr. Purificacion G. Delima a nailanad iti nasao nga “Ortograpiya” tapno maam-ammotayo daytoy nga ortograpia, uray apagsirip laeng. Iti panangisurat ti komisioner ti mensahena, patienmi a sinurotna la ketdi dagiti pagalagadan ti “Ortograpiya” nga indauluanna a sinurat tapno mapaneknekantayo nga umno unay ti inaramidda ken iti kasta, ad-adda pay a maamiristayo ti kinasadia ti lengguahetayo nga Ilokano ken rumbeng unay nga ipagpannakkeltayo.

Adtoy ti mensahe ni Dr. Delima:

Anya ngay ket naiwarasen ti Samtoy iti amin a lugar iti Filipinas.

Saan laengen nga pagsasao ti Rehiyon I ti Ilokano. Naaramat daytoyen a kas lengguwahe dagiti kakabsat tayo idyay Rehiyon II, Rehiyon III ken Cordillera Administrative Region. Aduda pay idyay Mindanao; aduda pay iti dadduma nga lugar ti lubong. Kadagitoy nga luglugar ket maar-aramat iti Ilokano nga kas umuna wenno maikadwa nga pagsasao.

Iti uray anya nga sitwasyon a nakakamat, maadalen ti Ilokano iti pormal nga wagas. Daytoy nga Ortograpiya ti Pagsasao nga Ilokano ti mangtarabay kadagiti amin nga mangayat nga makaadal ti panagsurat iti daytoy nga pagsasao. Gapu ta nayarmonisa daytoy ti Ortograpiyang Pambansa iti Komisyon sa Wikang Filipino, mabibiiten nga maitalaytay ti panagadal dagiti ubbing iti MTB-MLE klasrum iti amin nga dadduma pay nga kasapulan da nga adalen nga pagsasao.

Ti DepEd ti nangruna nga mangaramat iti daytoy nga materyal para iti manursuro na. Medyo nabayagan ti pannakaiturpos na. Ngem gapu laeng ta kasapulan nga maikonsulta iti mangusar ti urnos ti pagalagadan nga maikabil kada tsapter na. Nagresulta ti konsultasyon ti panangaramat ti Ilokano nga nawaya nga maawatan ti amin nga mangisuro wenno mang-adal iti daytoy nga pagsasao—maar-aramat iti amin nga mangkuna nga ‘Ilokano kami met…’ uray pay sadinno ti lugarda ditoy Filipinas.

Pagyamanantayo amin nakikammaysa iti panawen ti konsultasyon manipud iti Rehiyon I, Rehiyon II, ken CAR— dagiti manursuro iti amin nga nivel ti eskuwelaan, opisyales ti DepEd, dagiti pribado nga indibidwal ken gunglo dagiti mannurat— nakatulong kayo unay iti pannakaipasngay iti daytoy nga ing-ingungoten nga materyal ti panagisuro ken panagadal.

Agnanayon koma ti kappiya ti panunot tayo para iti natalged a panagdur-as ti amin nga Ilokano, lallalo dagiti agkabannuwag.

Kablaawan tayo amin.  Agbiyag ti Ilokano!

Agbiyag ti Filipino!

Wen, “agbiyag ti Ilokano” a lengguahe! Tapno makasursurokayo met nga agsurat iti Ilokano, a kas kuna ni Dr. Delima, nasayaat unay no agkiddawkayo ngarud kenkuana iti kopia ti “Ortograpiya ti Pagsasao nga Ilokano” (uray soft copy laeng) itoy nga adres: Gusaling Watson, 1610 Kalye J.P. Laurel, Malacañan Palace Complex, San Miguel, 1005 Maynila. Wenno ag-email iti  komisyonsawika@gmail.com. Wenno iti iposte ti kiddaw iti Facebook page ti KWF iti: https://www.facebook.com/angkomisyonsawikangfilipino/.

Dakami ditoy Bannawag? Ay, dimi kayat ti mayaw-awan iti tengngat’ aldaw.

--CLES B. RAMBAUD


(Naipablaak iti Oktubre 29, 2018 a bilang. Para kadagiti kayatna ti ag-subscribe iti kopia ti Bannawag, ag-e-mail iti subscription.mb@gmail.com. Para iti digital a kopia, mapan iti BUQO, MAGZTER wenno PRESS READER ket sapulen ti Bannawag. Laglagipenyo koma, kakailian, nga i-like daytoy FB Page ti Bannawag Magazine. Dios ti agngina.)