Rumbeng a ti Magat Dam iti Ramon, Isabela ti mapasungbat iti pannakalayus dagiti lugar iti akimbaba a paset ti Karayan Cagayan a pakairamanan ti Amianan nga Isabela ken ti sibubukel a probinsia ti Cagayan.
Daytoy ti kinuna ni dati a Gobernador ti Cagayan Edgar Ramones Lara maipanggep iti rinibu a metro kubiko a danum a kellaat a binulosan ti penned a nangigubuay iti ad-adu pay a danum a naiburuang iti bimsog la ngaruden a karayan a gapu met ti panaglipias daytoy ken nanglayusanna kadagiti komunidad iti agsumbangir a paset ti karayan.
“Kontraenmi ti pakaammo dagiti autoridad ti Magat a nagkuna a saanda a basol ti napasamak a layus a nangdidigra iti Cagayan a nagkunaanda a 25 porsiento laeng ti kadagupan ti danum ti naggapu iti penned idinto a 75 porsiento ti naggapu manipud kdagiti nadumaduma a sanga ti Karayan Cagayan,” kinuna ni Lara iti maysa a pakaammo nga impatulodna iti Bannawag.
Innayon ni Lara a ti danum nga aggapu kadagiti sanga ti Karayan Cagayan a maiturong iti Karayan Cagayan, nagayusda a kas maibatay iti linteg ti Nakaparsuaan. Iti sabali a bangir, kinunana a ti ibagbaga ti Magat Dam a 25 porsiento a dagup ti danum nga imbulosna iti Karayan Cagayan ket naiburuang iti dagup a 5,500 agingga iti 7,500 a metro kubiko iti kada segundo. Daytoy a kellaat a pannakaibulos ti kastoy ti kaaduna a danum manipud iti penned ti di nabaelan ti karayan a gapu met ti panaglipias daytoy, kas kinuna ni Lara.
Innayon ni Lara a saan a kuestion ti pannakaibulos ti danum manipud iti Magat Dam no madanon daytoy ti nangatngato ngem 193 metro ta mabalin a masawang ti penned ken mangibunga iti nakaro a layus.
Ngem gapu ta kayat dagiti mangimatmaton iti penned a madanon ti rumbeng a kangato ti danum tapno makapagserbi a nasayaat ti penned, ur-urayenda a madanon daytoy ti 193 metro a kangato sakbay a rugianda ti agibulos iti danum—a saan koma a rumbeng ta addaan met ti dam kadagiti metro (Water Inflow Meters) a naipuesto sakbay ti penned a pakakitaan iti kaadu ti danum a maur-urnong iti dam.
Bayat ti napalabas a Bagyo Pedring, nadanonen ti Magat Dam ti 194 metro a “kritikal a kaadalemna” idi rugian dagiti mangimatmaton iti Magat Dam ti agibulos iti danum iti kaadu a 5,000 metro kubiko iti kada segundo idinto nga iti sabali a bangir, sumangkaadu met a danum ti agturong iti penned, kas kinuna ni Lara.
“No nagpaliiw koma a nasayaat dagiti manedier ti Magat Dam ken inusarda dagiti datos manipud kadagiti Water Inflow Meters, naammuanda koma sakbayna no kasano ti kaadu ti danum a sumsumrek iti penned tapno naikeddengda met sakbayna no kasano ti kaadu ti danum a palusposanda iti penned a saan ketdi nga inur-urayda a madanon ti delikado unay a kaadu ti danum iti penned sa nagibulosda,” kinuna ni Lara.
Gapu met itoy, kinuna ni Lara nga iti inaramid dagiti manedier ti Magat Dam, mapasungbatda pay ketdi koma iti kinamanagliwayda no di man iti binilion a pisos ti pategna nga apit a napukaw malaksid kadagiti biag a naisakripisio.
Mainaig itoy, kiniddaw ni Lara ti pannakaipakat dagiti addang tapno dinton maulit ti napasamak. No saan, kinuna ni Lara nga agtultuloyto latta nga agsagaba dagiti umili gapu iti pukawda a sanikua ken apit nangruna iti kaawan kaes-eskanna a pannakapukaw ti adu a biag.
(Naipablaak iti Bannawag, Oktubre 31, 2011 a bilang.)
No maminsan, kasla basol ti Magat Dam ngem iti panagkunak, basol dagiti nangkalbo iti kabanbantayan ta idi kaubing ko idi agnanaed kami pay iti ili ti Baggao, Cagayan ket jak pay nakaimatang iti kasta unay kadakkel na nga layus ta adu pay met ti kaykayo iti aglawlaw. Ngem itan, bassit lang nga tudo, layus nga dagus.
ReplyDelete