Baro a libro ni Rasing, nayalnag

Nayalnag ti baro a libro ni Mighty C. Rasing, kolumnista ti Bannawag (“Haytek!”). a napauluan iti "May Powers Ka to Be #SuperEpic." Maipapan iti bileg ken potensial dagiti agtutubo a mamagbaliw iti lubong daytoy a libro nga impablaak ti OMF Literature.

Naisurat daytoy iti Taglish a kas kadawyan a panagsao dagiti agtutubo ita a panawen. Inusar ti #SuperEpic dagiti Superheroes ti Marvel ken DC Comics a kas kada Spiderman, Batman, Human Torch, Superman, ken dadduma pay tapno mailawlawag dagiti kapanunotan maipapan iti panagbalin met a nabileg iti panagbiag ken iti panagaramid iti nasayaat iti kagimongan.

Magatang ti nasao a libro iti Buqo.PH, Amazon.com, kadagiti book shops ti OMF Literature, ken iti mabiit, kadagiti bookstores iti entero a pagilian.


(Naipablaak iti Bannawag, Oktubre 6, 2014 a bilang.)

“Tungtongan ti GMM,” maipanggep iti literatura a para ubbing ken agtutubo

Angayen ti GUMIL Metro Manila, ti gunglo dagiti mannurat nga Ilokano iti Kamanilaan ken kabangibangna a probinsia, ti maikadua a bansada ti “Tungtongan,” maysa a serye ti lektiur ti gunglo. Itoy a gundaway, maipanggep iti Literatura a Para Ubbing, ken Literatura a Para Agtutubo (Young Adult). Agpaay a lecturer da Mighty C. Rasing, Sherma E. Benosa ken Anna Liza M. Gaspar babaen ti panangiwanwan ni Ariel S. Tabag.

Maangay ti “Tungtongan 2” inton Oktubre 11, 2014 iti ala una agingga iti alas kuatro iti malem iti 795 Maceda St., Sampaloc, Manila babaen ti panangsangaili ni Rhea D. Berroy.


(Naipablaak iti Bannawag, Oktubre 6, 2014 a bilang.)

Libre a kontraseptibo, maiwaras

Rugian ti Department of Health (DoH) iti daytoy a Nobiembre ti panagiwarasna kadagiti libre nga artificial contraceptive.

Panagsagana daytoy iti pannakayimplementar ti linteg iti Reproductive Health (RH).

Linawlawagan met ni Health Undersecretary Janette Garin a sertipikado ti Food and Drugs Administration (FDA) a kas non-abortifacient wenno saan a pagregreg iti sikog dagiti artificial contraceptive a maiwaras.

Segun ken ni Garin, ur-urayenda laengen ti pannakairuar ti sertipikasion ti FDA tapno marugianen ti pannakaiwaras dagiti artificial contraceptive kadagiti agkasapulan iti daytoy.

Kuna pay daytoy a posible a dagiti pildoras a pagkontrol iti panagsikog ken contraceptive implant ti sumagmamano kadagiti umuna a batch a maipaayan iti sertipikasion manipud iti FDA.
Indeklara ti Korte Suprema itay Abril a mayannurot iti linteg ti RA 10354 wenno Responsible Parenthood and Reproductive Health Act of 2012.

Binilin pay ti Korte Suprema ti FDA a mangkita no natalged ken non-abortifacient wenno saan a makaregreg iti sikog ti maysa a hormonal contraceptive wenno intrauterine device.

Kuna met ni Garin a saan a masertipikaran a non-abortifacient amin nga artificial contraceptive a maus-usar iti pagilian.


(Naipablaak iti Bannawag, Oktubre 6, 2014 a bilang.)

Bragado, idauluanna dagiti ‘GIS Awardees’

Idauluan ni dati a Literary Editor ti Bannawag Jose A. Bragado dagiti awardees ti GUMIL Ilocos Sur (GIS) a mapadayawan iti Vigan Convention Center iti Siudad ti Vigan itoy nga Oktubre 4, 2014 a pannakarambak  ti maika-50 nga anibersario ti GIS.

Mabigbig ni Bragado a kas karimatan ti bituenna a nobelista a patanor ti Ilocos Sur. Maipaayanto iti Pelagio Alcantara Medal, maysa kadagiti kangatuan a pammadayaw nga ipapaay ti GIS kadagiti tagitan-okenna a mannurat ti Ilocos Sur.

Ni Gob. Ryan Luis Singson ti kangrunaan a sangaili ken agbitla iti daytoy naindaklan a pasken.
Kaduanto ni Bragado a mapadayawan a kas Alcantara medalists da Dr. Onofrecia I. Ibarra, Gregorio T. Amano, Neyo Mario E. Valdez, Jerry B. A. Malamion, Virgilio Naungayan, Charlie P. Pinto, Mercedes Tabbada-Llanes, Aurelia Tabbada-Tadena, ken da Reynaldo A. Duque, Leandro B. Ablang ken Marcelino C. Soria (agpapada a posthumous).

Damo a naited ti Alcantara Medal idi 2011 a pannakarambak ti maika-47 a panagkasangay ti GIS iti City Hall ti Candon.  Dagiti napadayawan: Arsenio B. Cortez, Benjamin P. Pacris, Danilo B. Antalan, Solomon V. Benitez, ken Crisostomo M. Ilustre. (GUMIL Ilocos Sur)


(Naipablaak iti Bannawag, Oktubre 6, 2014 a bilang.)

Kalpasan ti Bagyo, Bumangon Manen ni Ilokano

KALPASAN TI BAGYO, BUMANGON MANEN NI ILOKANO. Iti laksid ti kadakkel a didigra nga impaay ni Bagyo Mario iti Ilokandia, sangsangkamaysa dagiti lumugar ken pannakabagi ti gobierno a mangibangon manen ti kasasaadda. Maibatay iti kaudian a report ti Provincial Disaster Risk Reduction and Management Council, umaboten iti nasurok a 450.2 million a pisos ti gatad ti nadalapus ni Mario iti Ilocos Norte. Kangrunaan a nadadael dagiti pagay (kas iti ladawan) a dandanin maapit. (Leilanie G. Adriano)


(Naipablaak iti Bannawag, Oktubre 6, 2014 a bilang.)

OKTUBRE 6, 2014

SARITA
6 Inton Bigat…
   Dulce Amor Mariano-Telmo

NOBELA
26 Dagiti Kulalanti ti Arapaap (2)
     Juan S.P. Hidalgo, Jr.
30 Bantay a Bato (27)
     Virginia A. Duldulao

DANIW
 7 Iti Pudot, iti Dapo
       Roy V. Aragon
27 Ladawan
     Perlas A. Dacuag
33 Kaarngi ti Yoyo
     Fernando B. Sanchez
48 Dandaniw a Para Ubbing
     Johmar R. Alvarez/Ryan A. Dulig

SALAYSAY
12 Hay, Nagbuntogen!
    Neyo Mario E. Valdez
40 Baro a Wagas ti Panagabuno iti Mangga
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
17 Gayang ni Lam-ang (53)
20 Aritosan (102)
22 Miks & Tiks

KOLUM
14 Saludsodem ken ni Apo Hues
15 Dear Doc
32 Okeyka, Apong
34 TIPS
37 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
38 Kosina Ilokana
42 Padasem Daytoy, Kailian
46 Haytek!

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Sinniriban
47 Sapukas
47 Sudoku
47 Agkatawa ti Mayat

DADDUMA PAY
 2 Ti Makunami
 4  Tao, Lugar, Pasamak
9 Timpalak Uswag Darepdep ti KWF
10 Kasdiay Gayam ti Agbaag
16 Pagwadan a Mannalon iti Burley ni Manong Boni
24 Naidumduma Dagiti Pangawis ti Burgos
28 Siled ti Kararag
29 Paglataken ti Saan a Nalatak a Rimas
31 Txtm8
35 Ti Gasatmo Ita a Lawas
36 Ammuem Pay Dagitoy
39 Napateg Unay ti Panangparang-ay iti Bukod a Kabaelan

Pormal a Narikpan

PORMAL A NARIKPAN ITI PUBLIKO TI DUDUOGAN A SIMBAAN TI PIDDIG, ILOCOS NORTE itay Septiembre 14, 2014 gapu ta kas kuna dagiti eksperto, saanen a natalged pay ti sumrek ditoy aglalo no adda dumteng a napigsa a ginggined wenno napigsa a bagyo. Nupay makapaladingit daytoy a pasamak kadagiti kameng iti Romano Katoliko, mangnamnama ni Bishop Renato Mayugba nga iti kabiitan a panawen, maipatakder met laeng ti baro a simbaan ti Piddig. Naipasdek ti St. Anne Parish iti Piddig idi 1810 babaen dagiti prayle nga Augustiniano ket ni Padre Isidro Champaner ti umuna a nagserbi a kas padi ditoy. Idi tiempo ti gubat dagiti Filipino ken Amerikano, daytoy a simbaan ti nagkutaan ti lima a Filipino a gerilia kontra kadagiti soldado ti America. Maysa a ginggined idi Marso 19, 1932 ti nangrippuog iti akinngato a paset ti torre ti simbaan a nagtitinnulongan dagiti agindeg ti pannakatarimaanna. Idi panawen ti Hapon, nauram ti kombento ken sakristia agraman dagiti napateg a dokumento ti simbaan, alikamen ken rebulto. In-inut ketdi a naisubli ti parupa ti simbaan agraman ti unegna idi 1965. (Leilanie G. Adriano)


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 29, 2014 a bilang.)

Tren a mabalin a kumamang pay iti Cagayan, sungbat iti trapik

Kiniddaw ni Senador Aquilino Pimentel III ti madagdagus a pannakaiwayat ti 900-kilometro nga Integrated Luzon Railway (ILR), ti kangrunaan a railway project iti Luzon, tapno marisut ti parikut iti trapik iti pagilian.

Maawagan pay ti ILR iti airport train gapu iti partakna nga agbiahe a makainut iti adu nga oras ken mamagsilpo iti Amianan ken Abagatan a Katagalogan.

Nakapempen daytoy a proyekto iti National Economic Development Authority (NEDA), ken mabalin daytoy nga iserrek iti public-private partnership (PPP).

Pagsilpuen ti ILR ti Manila ken La Union, dumalan iti Tarlac, Nueva Ecija ken mabalin nga agingga pay iti Cagayan. Manipud iti Manila, maisilpo met iti Legazpi City a dumalan kadagiti probinsia ti Laguna, Batangas ken Quezon agingga iti Bikol.


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 29, 2014 a bilang.)

Libro ni Alcantara, mayalnag inton Oktubre 4

Kas paset ti pannakarambak ti maika-50 nga anibersario ti GUMIL Ilocos Sur (GIS), mayalnag iti Vigan Convention Center inton Oktubre 4, 2014 ti Daniw: Pangrugian a Mangadal ken Mangipateg, maysa a baro a libro a sinurat daydi premiado a mannurat ti Bannawag Pelagio A. Alcantara.

Maibilang a collector’s item, ipasimudaag ti paulo ti libro ti panangipaayna iti panangiwanwan iti panagputar ken panagbasa iti daniw.

Mabigbig pay a kas premiado a mannaniw iti Ilokano/Iloko ken Ingles, ni Apo Pel, kas nalatlatak nga awagna, ti pundador ti GUMIL Ilocos Sur a nabangon idi Oktubre 4, 1964 iti Vigan ken nagpaayanna a presidente iti uneg ti 12 a tawen.

Tampok ti parambak ti GIS inton Oktubre 4 a pannakapadayaw dagiti liderna (iti las-ud ti lima a dekada) a dakkel ti kaimudinganda iti pakasaritaan ti GUMIL a namunganay iti Ilocos Sur. Mabalangatanto ti “Miss GUMIL Ilocos Sur (Anibersario 50) 2014.” (GUMIL Ilocos Sur)

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 29, 2014 a bilang.)

Filipino a domestic helpers a nagturpos iti edukasion, mabalin nga agbalin a titser—DoLE

Kalpasan ti napaut a panagtrabaho a kas overseas Filipino worker (OFW), sumagmamano a Filipino a household worker (HSW) wenno domestic helper a nagturpos iti kurso nga edukasion, ti agpangpanggep nga agawid iti Filipinas tapno ipakatda ti indalda— ti panagisuro.

Kuna ni Department of Labor and Employment (DoLE) Undersecretary Reydeluz Conferido a daytoy ti rikriknaen ti sumagmamano a kualipikado a HSW a nakapatpatangda iti Hong Kong itay apagtapog ti Septiembre.

Mangiwaywayaten ti DoLE iti pannakaurnos ti nagan (profiling) ken pannakaarisit dagiti HSW iti Hong Kong, United Arab Emirates kdp. a pagilian tapno maammuan dagiti HSW a kualipikado kadagiti bakante a trabaho iti Department of Education (DepEd) nga agsagsagana iti full implementation ti K to 12 program.

Segun iti pagalagadan ti DepEd, masapul a mangala iti refresher course dagiti titser a di nakausar iti propesionda iti napalabas nga innem a tawen wenno nasursurok pay.

Panggep pay ti DoLE a pagadalen dagiti kualipikado nga HSW iti back-to-work scholarship program ti Technical Education and Skills Development Authority (TESDA).

Kadagiti napalabas a tawen, adu a lisensiado a mannursuro ti pimmanaw iti Filipinas tapno agtrabahoda a kas HSW iti sabali a pagilian gapu iti dakdakkel a sueldo.

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 29, 2014 a bilang.)

SEPTIEMBRE 29, 2014

SARITA
6 Emmot: Ti Kuton a Diabetiko
   Noli S. Dumlao
16 Ni Shorty Brown
    Gabriel Tugade

NOBELA
26 Dagiti Kulalanti ti Arapaap (1)
     Juan S.P. Hidalgo, Jr.
30 Bantay a Bato (26)
     Virginia A. Duldulao

DANIW
 9 Pakada iti Agosto
    Abril P. Varilla
15 Naganas ti Agugas iti Lunglongan
    Cles B. Rambaud
33 Septiembre
     Ridel T. Cabulisan
48 Dandaniw a Para Ubbing
     Roselyn C. Campano/Dolores C. Quebral

SALAYSAY
12 Komusta ti Ambision ni Apo Binay?
    Neyo Mario E. Valdez
40 Immadu ti Naganansiana iti Baro a Wagas ti Panagmula iti Pagay
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
19 Gayang ni Lam-ang (52)
22 Aritosan (102)
24 Miks & Tiks

KOLUM
14 Saludsodem ken ni Apo Hues
32 Okeyka Apong
34 TIPS
37 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
38 Kosina Ilokana
42 Padasem Daytoy, Kailian
46 Haytek!

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Sinniriban
47 Sapukas
47 Sudoku
47 Agkatawa ti Mayat

DADDUMA PAY
 2 Ti Makunami
 4  Tao, Lugar, Pasamak
10 Aniat’ Usar ti “Manang Biday”?
18 Bannuar Met da Sir ken Ma’am!
28 Siled ti Kararag
29 Makibarbarkada ti Anakmo?
31 Txtm8
35 Ti Gasatmo Ita a Lawas
36 Ammuem Pay Dagitoy
39 Saanen a Kayat ti Anakmo ti Mapan Agbasa?

Iti Conference Room ti Dakkel a Research Vessel ti BFAR

ITI CONFERENCE ROOM TI DAKKEL A RESEARCH VESSEL TI BUREAU OF FISHERIES AND AQUATIC RESOURCES (BFAR), maysa a sanga ti gobierno babaen ti Department of Agriculture a pakaang-angayan dagiti nadumaduma a panagadal maipapan iti taaw ken iti pannakasaluadna manipud kadagiti agus-usar kadagiti maiparit a pagkalap ken kadagiti pirata nga agisaksaknap iti riribuk. Ket iti panaglawlawlaw daytoy a barko iti nadumaduma a paset ti Filipinas, gundawayan metten dagiti mangimaton ti makisarsarita kadagiti mangngalap iti itutulongda koma iti pannakatagiben ti taaw nga isu ti kangrunaan a pagsapulanda. Iti daytoy a ladawan, kasarsarita ni BFAR Director Asis Perez dagiti mangngalap iti Currimao ken Paoay, Ilocos Norte tapno maimuntar dagiti sumagmamano a payaw a pangawis ken nayon a pagumokan dagiti ikan ket umaduda. Baba: Dagitoy dagiti aw-awaganda iti Payaw nga adda iti uneg ti barko. Babaen iti GPS (Global Positioning System), maitapuak dagitoy iti nadumaduma a paset ti taaw nga ayan dagiti ikan ket arakenda. Daytoy metten ti agbalinto a senial dagiti manggalap no sumalogda. Akimbaba: Agtitinnulong dagitoy a mangngalap a mangibaba ken mangipuesto kadagiti Payaw nga inted ti BFAR kadakuada. (Leilanie G. Adriano)

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 22, 2014 a bilang.)

Iti Cagayan: Pannakaikkat ti historikal a pagtandaan, nalagidaw

Maysa a mabigbig a histo-socio-cultural researcher iti probinsia ti Cagayan ti nanglagidaw iti pannakaikkat ti maysa a napateg  a historikal a pagtandaan (marker) iti Siudad ti Tuguegarao.

Intudo ni Prof. Jim P. Domingo, am-ammo pay a kas  science journalist, iti pananginterbiu kenkuana ti DWPE Radio ng Bayan Tuguegarao, ti napukaw boundary marker iti sungadan ti Barangay Tanza iti nagsulian ti Kalsada Balzain ken Diversion Road  kalpasan ti pannakabangon ti maysa a sanga ti maysa a nalatak a fastfood chain.

Ti boundary marker ket maysa a naikabassit a bersion ti sukog-sara ti nuang a welcome landmark iti nagbedngan ti Cagayan ken Isabela. Nabangon agarup kaguduan ti siglo ti napalabas babaen ti panangilungalong ni Gobernador Teresa J. Dupaya, panggep nga ibunannag ti concrete marker ti Cagayan a kas kaaduan iti nuang iti sibubukel a pagilian kadagiti a tiempo, ken kas pammigbig ken ni mannalon a Cagayano a dakkel ti naitulongna iti panagbalin ti Cagayan a kas primera klase a probinsia.

Kinuna ni Domingo a ti nasao a marker, nupay kasano ti kinasimplena, ket maibilang a maysa a kultural a propriedad a pakakitaan met iti kinaasino dagiti Cagayano.

Innayonna nga ania man a kultural a propriedad, kukua man ti publiko wenno pribado a sektor, antigo man wenno saan, ket nasken a mataginayon para kadagiti sumarsaruno a kaputotan.

Kinunana pay a dagiti element ti kultura ti mamagbalin iti tao a naidumduma a maidilig kadagiti sabsabali a nabiag ket daytoy ti gapuna a rumbeng laeng koma a saluadantayo dagiti tradisional a simbolotayo.

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 22, 2014 a bilang.)

Isagsagana ti National Commission for Culture and the Arts: Dayaw 2014, maangay iti Siudad ti Baguio

Ni mangngabel Cecilia Aweng ti Awichon, Lubuagan, Kalinga. (Ladawan: Pammadayaw ti NCCA)

TALLO a panagtitipon ti isagsagana ita ti National Commission for Culture and the Arts (NCCA) nga idauluan da Chairman Felipe M. De Leon Jr. ken OIC-executive director Adelina M. Suemith para iti pannakarambak ti Dayaw 2014, babaen ti panangbuangay ti Subcommission on Cultural Communities and Traditional Arts (SCCTA) ti NCCA.

Maysa iti Luzon nga iti Baguio ti pakaangayanna, babaen ti pannakitinnulong ti Negros Cultural Foundation, Inc., inton Oktubre  22 ken 23, 2014. Manamnama a tabunuan daytoy dagiti katutubo nga agnanaed iti akin-amianan a paset ti Filipinas a pakairamanan dagiti Gaddang, Isinay, Tinggian, Itneg, Ibanag, Yogad, Itawit, Malaweg, Kasiguran, Ivatan, Itbayat, Bugkalot, Isnag, Kalinga, Ifugao, Ibaloi, Kankanaey, Balangao, Bontok, Applai, Ilokano, Bolinao, Pangasinan, Tagalog, Sambal, Pampango, Ayta, Agta, Mangyan, Palawani, Molbog, Jama Mapun, Tagbanua, Pala’wan, Agutaynen, Bikolano, Batak ken Cuyunon.

Sabali met  ti  panagtitipon idiay Visayas inton Oktubre 27 ken 28, 2014. Maangay daytoy iti Bacolod City babaen ti pannakikammayet ti Negros Cultural Foundation, Inc. met laeng. Tabunuan met daytoy dagiti Ati, Panay Bukidnon, Waray, Abaknon, Hiligaynon, ken Cebuano.

Ti maikatlo, maangay idiay Zamboanga (Mindanao) inton Nobiembre 6 ken 7, 2014. Makitinnulong met ditoy ti Zamboanga City Indigenous Peoples Council of Leaders ken manamnama a tabunuan dagiti katutubo iti akin-abagatan a paset ti Filipinas a kas kadagiti Yakan, Subanen, Manobo, Higaonon, Bagobo, Mandaya, Mansaka, B’laan, Sangir, Ata Manobo, T’boli, Teduray, Arumanen, Mamanwa, Maranao, Magindanao, Iranun ken Tausug.

Sipud pay naipaulog ti Presidential Proclamation 1906 a nangideklara iti Oktubre a kas National Indigenous Peoples’ Month, tinawenen a rambakan ti NCCA daytoy iti nadumaduma a paset ti pagilian.

Buklen ti SCCTA ti National Committee on Northern Cultural Communities nga ipanguluan ni Edwin V. Antonio, ti National Committee on Central Cultural Communities nga ipanguluan ni Alphonsus Tesoro, ken ti National Committee on Southern Cultural Communities nga ipanguluan met ni Al-Anwar Anzar. Ni met Marichu Tellano ti hepe ti Plan/Policy Formulation, and Programming Division ken ni Renee Talavera ti section head ti SCCTA.

Para iti dadduma pay a detalye, kontaken ni Rene Sanchez Napeñas, pangulo ti NCCA Public Affairs and Information Office (PAIO) iti 527-5529 wenno 0928-5081057, ag-email iti ncca.paio@gmail.com wenno bisitaen ti Web site: www.ncca.gov.ph.. (LSF)

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 22, 2014 a bilang.)

General Homecoming ti Paulinians: Disiembre 28

Maangay ti General Homecoming dagiti amin a nagturpos iti St. Paul College of Ilocos Sur Bantay Campus inton Disiembre 28, 2014, babaen ti panangimaton ti host batch, SPCIS HS '89.

Angayen pay dagiti silver jubilarian ti dadduma pay nga aktibidad a mainaig iti reunion-da inton Disiembre 27 ken 29, 2014.

Para iti dadduma pay a detalye, kontaken da Jaime Obispo (0917-6622000) ken Liezl Feliciano-Formoso (0917-6043022) iti Vigan, ken Evelyn Chan-Pabelico (0917-8875697) ken Faye Q. Flores-Melegrito (0917-9954051) iti Metro Manila. (FQFM)

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 22, 2014 a bilang.)

“Panaglaga IV,” maangay iti Marag, Luna, Apayao

Angayen ti GUMIL Cagayan (gunglo dagiti mannurat nga Ilokano iti Cagayan), iti pannakitinnulong dagiti tallo a barangay iti Marag Valley ken ti Marag Valley Agricultural and Trade High School (MVATHS) ti “Pananglaga IV”, maysa a seminar-workshop iti Ortograpia ken Gramatika ti Ilokano ken Literatura a Para Ubbing iti daytoy Septiembre 27-28, 2014 nga iwanwan dagiti kameng ti GUMIL Cagayan.

Panggep ti nasao a seminar-workshop a tulongan dagiti mannursuro iti kindergarten ken umuna a tallo a grado iti elementaria iti pannakausar ti lengguahe nga Ilokano iti panagisuro, ken kadagiti amin nga interesaod nga umili kangrunaan dagiti adda iti akademia.

Paset ti “Panaglaga IV” iti Panaglaga Kadagiti Balikas Lecture Series a proyekto ti GUMIL Cagayan nga idauluan ni Dr. Freddie Pa. Masuli, dekano ti Cagayan State University-Sanchez Mira, iti pannakitinnulong met laeng ti Department of Education, GUMIL Filipinas nga idauluan ni Arthur P. Urata, Sr., ken ti opisina ni 2nd District Board Member Vilmer V. Viloria.

Sakbayna, idi Sept. 14, naangay ti “Panaglaga III” iti Sta. Teresita, Cagayan. (Ronnie E. Aguinaldo)

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 22, 2014 a bilang.)

Miting ti GMM: Septiembre 21

Angayen ti GUMIL Metro Manila, ti gunglo dagiti mannurat nga Ilokano iti Kamanilaan, ti general membership meeting, iti daytoy a Septiembre 21, 2014, 9 A.M. iti panangsangaili ni Aileen B. Serrano, sekretaria ti gunglo, iti pagtaenganda iti P37-16 11th St., Villamor Air Base, Pasay City.

Malaksid kadagiti proyekto ti gunglo ken pakaseknan dagiti amin a kameng, kangrunaan a mapagsasaritaan ti pannakarambak ti maika-48 nga anibersario ti GMM inton Disiembre 14, 2014.

Para iti dadduma pay nga impormasion, umawag wenno ag-text ken ni ABS iti 0927-5617827. (Anna Liza M. Gaspar)

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 22, 2014 a bilang.)

SEPTIEMBRE 22, 2014

SARITA
6 Maya, Maya, Apay a Naladawka?
    Cles B. Rambaud
16 Android
    Leonardo Q. Belen

NOBELA
26 Bantay a Bato (25)
     Virginia A. Duldulao
30 Mission: Black Ops (48)
     Norberto D. Bumanglag, Jr.

DANIW
 9 Panagkallautang
     Roselyn C. Campano
33 Sugal
     Jobert M. Pacnis
48 Dandaniw a Para Ubbing
     Robert R. Alicias/ Allan O. De la Cruz

SALAYSAY
12 Ania ti Nagun-od ti Filipinas iti 2014 FIBA World Cup?
    Neyo Mario E. Valdez
40 Adu Gayam ti Pakausaran ti Water Lily
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
19 Gayang ni Lam-ang (51)
22 Aritosan (101)
24 Miks & Tiks

KOLUM
14 Saludsodem ken ni Apo Hues
18 Dear Doc
32 Okeyka Apong
34 TIPS
37 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
38 Kosina Ilokana
42 Padasem Daytoy, Kailian
46 Haytek!

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Sinniriban
47 Sapukas
47 Sudoku
47 Agkatawa ti Mayat

DADDUMA PAY
 2 Ti Makunami
 4  Tao, Lugar, Pasamak
10 Dayaw 2014, Maangay iti Siudad ti Baguio
15 No Maipanggep iti Kultura: Adu nga Ilokano ti Agsagsagaba iti Amnesia
27 Txtm8
28 Siled ti Kararag
29 Kasano a Mapasardeng ti Sinnutil Dagiti Ubbing?
35 Ti Gasatmo Ita a Lawas
36 Ammuem Pay Dagitoy
39 Ti Kinabileg ti Positibo a Panangidaulo

Dagiti Nasiglat a Pumapana iti Burgos, Ilocos Norte

DAGITI NASIGLAT A PUMAPANA ITI BURGOS, ILOCOS NORTE. Maysa a bunggoy dagiti pumapana iti Barangay Paayas, Burgos, Ilocos Norte a mapan agpana iti ikan. Iti bulan ti Septiembre a kaadu ti maala a kurita ken laki iti baybay iti Burgos. Segun kadagitoy a pumapana, immadu ti makalapanda kalpasan ti pannakaideklara ti agarup 35 nga ektaria a paset ti baybay a kas sanktuario dagiti ikan. Ket iti labes ti buffer zone, nawaya nga agkalapda iti pagbiagda. Arigna dida pay nakataktakdang, addada metten dagiti agur-uray a komersiante a manggatang kadagiti napanaanda a kas itoy ina (baba) a magmagna iti igid ti baybay. (Leilanie G. Adriano)

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 15, 2014 a bilang.)

Tabin, 2014 Gawad Pambansang Alagad ni Balagtas

Tabin.

Impaay ti Unyon ng mga Manunulat sa Pilipinas (UMPIL), ti Gawad Pambansang Alagad ni Balagtas ni Lorenzo G. Tabin para iti Tula at Kathang Ilokano (Daniw ken Piksion nga Ilokano) gapu kadagiti daniw, sarita ken nobelana a maibilang a naisangsangayan a gameng iti agamang ti Literatura dagiti Ilokano, ken iti pagilian.

Tubo iti Ilocos Sur, agnaeden ni Tabin iti Utah, USA. Nakaipablaaken iti 15 a nobela ken 62 nga ababa a sarita a kaaduan kadagitoy ti naipablaak iti Bannawag. Nagpaay pay a presidente ti GUMIL Metro Manila.

Kakadua ni Tabin a naipaayan iti 2014 Gawad Balagtas da Lamberto G. Ceballos (Tula at Kathang Cebuano), Querubin D. Fernandez, Jr. (Tulang Kapampangan), Steven Patrick Fernandez (Dula sa Filipino), Luis Francia (Essay in English), Eulalio R. Guieb III (Kathang Filipino), Nilo P. Pamonag (Tula at Kathang Hiligaynon), ken Jose Victor Peñaranda (Poetry in English).

Naited met ti Gawad Paz Marquez Benitez para iti naisangsangayan a mangisursuro iti literatura ken ni Regina Garcia Groyon, idinto a nayawat ti Gawad Pedro Bucaneg para iti naisangsangayan a gunglo iti literatura iti Sumakwelan Iloilo.

Naangay ti seremonia ti pammadayaw idi Agosto 30, 2014 iti University of the Philippines College of Mass Communication Auditorium (UP CMC) kas tampok nga aktibidad iti agtallo-aldaw a 2014 UMPIL Pambansang Kumperensiya nga addaan iti tema nga “Ang Rehiyonal na Panitikan Bilang Pambansang Panitikan” a nagtitinnulongan nga inwayat ti Komisyon sa Wikang Filipino, Department of Education, Commission on Higher Education, National Commission for Culture and the Arts, Philippine Soong Ching Ling Foundation, Federation of Filipino-Chinese Chambers of Commerce and Industry, Inc., ken UP CMC. (AST)

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 15, 2014 a bilang.)

Ramones, Aragon, nangabak iti salip iti sarita iti Ilokano iti Palanca 2014

Da Ronelyn B. Ramones ken Roy 

V. Aragon bayat ti seremonia 

ti pammadayaw ti 64th Palanca Awards.

Inyalat da Ronelyn B. Ramones ken Roy V. Aragon ti maikadua ken maikatlo a gunggona, kas panagsaganadda, iti Salip iti Sarita iti Ilokano iti Regional Division ti 64th Carlos Palanca Memorial Awards for Literature.

Pinangabak ni Ramones, tubo iti Bacarra, Ilocos Norte ken fellow iti Pasnaan 3, ti saritana a napauluan iti “Gapu Ken ni Angelica” idinto nga impangabak met ni Aragon, premiado a mannaniw ken piksionista a tubo iti Dupax del Norte, Nueva Vizcaya, ti saritana a “Mennamenna ti Maysa a Mannurat iti Ipupusayna, iti Maysa a Nadagaang a Malem.”

Awan ti nangabak iti umuna a gunggona, kas inkeddeng dagiti hurado a da Adelaida F. Lucero, Leonardo Q. Belen ken Aurelio S. Agcaoili.

Kas kadagiti nangabak kadagiti sabsabali pay a 19 a kategoria ti pasalip, inawat da Ramones ken Aragon ti sertipiko ken kuarta a premioda iti seremonia ti pammadayaw a naangay itay Septiembre 1, 2014 iti The Manila Peninsula, Makati City.

Ti Palanca Awards ti maibilang a kangrunaan a salip iti panagsuratan iti pagilian. (AST)

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 15, 2014 a bilang.)

Lektiur iti ortograpia, literatura a para ubbing, maangay iti Santa Teresita

Angayen ti GUMIL Cagayan (gunglo dagiti mannurat nga Ilokano iti Cagayan), iti pannakitinnulong ti Department of Education-Masi Elementary School, nga idauluan ti head teacher daytoy a ni Agatha Simonei C. Sotelo, ti “Pananglaga III”, maysa a seminar-workshop iti Ortograpia ken Gramatika ti Ilokano ken Literatura a Para Ubbing iti daytoy a Septiembre 14, 2014, iti Masi Gymnasium, Masi, Santa Teresita, Cagayan.

Mairaman kadagiti agsarita da Bannawag Editor Cles B. Rambaud, Bannawag Poetry Editor Ariel S. Tabag, ken Johmar R. Alvarez. Tamingento met ni dati a Bannawag Editor Dionisio S. Bulong a tubo iti nasao nga ili, ti lengguahe nga Ilokano a kas lengguahe ti pannakaammo.

Panggep ti nasao a seminar-workshop a tulongan dagiti mannursuro iti kindergarten ken umuna a tallo a grado iti elementaria iti  pannakausar ti lengguahe nga Ilokano iti panagisuro. Manamnama nga atendaran dagiti mannursuro kadagiti nasao a tukad iti  Sta. Teresita District, Gonzaga West and East, Buguey North & South Educational Zone.

Paset ti “Panaglaga III” iti Panaglaga Kadagiti Balikas Lecture Series a proyekto ti GUMIL Cagayan nga idauluan ni Dr. Freddie Pa. Masuli, dekano ti Cagayan State University-Sanchez Mira iti pannakitinnulong ti Department of Education, GUMIL Filipinas nga idauluan ni Arthur P. Urata, Sr., ken ti opisina ni 2nd District Board Member Vilmer V. Viloria.

Maysa daytoy a programa a pakatamingan-pakaisuruan ti lengguahe nga Ilokano a kas behikulo ti panagisuro kadagiti ubbing ken panagsursuro nga agsurat kadagiti amin nga interesado. (Ronnie E. Aguinaldo)


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 15, 2014 a bilang.)

SEPTIEMBRE 15, 2014

SARITA
6 Ti Nasursuro ni Caleb
    Roselyn C. Campano
16 “Pet-pet-petakkk!”
    Crisostomo M. Ilustre

NOBELA
26 Bantay a Bato (24)
     Virginia A. Duldulao
30 Mission: Black Ops (47)
     Norberto D. Bumanglag, Jr.

DANIW
 9 Ket Nadigoska iti Uyaw
     Linda T. Lingbaoan
33 Panaginana
     Marichel E. Suguitan
48 Dandaniw a Para Ubbing
     Ronnie E. Aguinaldo/ Ryan A. Dulig

SALAYSAY
12 Buis a Buisit?
    Neyo Mario E. Valdez
40 Tapno Mapaksiat ti Barrairong Kadagiti Kaniogan
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
19 Gayang ni Lam-ang (50)
22 Aritosan (100)
24 Miks & Tiks

KOLUM
14 Saludsodem ken ni Apo Hues
18 Dear Doc
32 Okeyka Apong
34 TIPS
37 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
38 Kosina Ilokana
42 Padasem Daytoy, Kailian
46 Haytek!

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Sinniriban
47 Sapukas
47 Sudoku
47 Agkatawa ti Mayat

DADDUMA PAY
 2 Ti Makunami
 4  Tao, Lugar, Pasamak
10 “Dinak Kadi Pay La Riribuken…”
15 Nakapsutka iti Klase, Nakkong?
27 Txtm8
28 Siled ti Kararag
29 Nakiriri ti Anakmo Idiay Eskuelada?
35 Ti Gasatmo Ita a Lawas
36 Ammuem Pay Dagitoy
39 Ammom Met Laeng ti Dumngeg iti Klase?

Benepisio ti senior citizen, ipamaysa ti Kongreso

Maysa kadagiti ipangpangruna nga asikasuen ita ti Kongreso ti pannakaanamong ti gakat a mangited iti libre a seguro iti salun-at manipud iti PhilHealth (Philippine Health Insurance Corporation) para kadagiti amin a senior citizen iti pagilian nga agdagupen iti mapan a 6.1 a riwriw.

Kinuna ni Speaker Feliciano Belmonte, Jr. nga inaprobaranen ti Kamara iti umuna a session ti 16th Congress ti gakat (House Bill 4592) nga agpanggep a mangipaay iti nayon a benepisio dagiti senior citizen

Ur-urayen ita ti Kamara ti pananganamong ti Senado iti bukodda a bersion.

Iti agdama a linteg (RA 9994 wenno ti Expanded Senior Citizens Act of 2010 a sinurat kangrunaanna ni dati a Manila Rep. Benny Abante), dagiti laeng nakurapay wenno ‘indigent’ a senior citizen ti maipaayan iti seguro iti salun-at manipud iti PhilHealth.

Kinuna ni Abante a babaen ti gakat nga agpanggep a mangamendar iti RA 9994, maipaayan iti PhilHealth coverage amin a senior citizen iti pagilian ania man ti kasasaadda iti biag.

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 15, 2014 a bilang.)

Uong! Uong!

UONG! UONG! Siaanus daytoy nga ina iti Brgy. Ammubuan, Ballesteros, Cagayan a mangitumtumbalay kadagiti tagilakona nga uong tapno laeng adda mainayonna a gastuen dagiti annakna iti elementaria ken igatangna iti apuyen. Mapan a P60 agingga P80 ti sangaubon a mapan a walo agingga iti sangapulo kapuon nga uong, depende iti kadakkelda. Dumanon pay no kua iti nasurok a P100 ti sangaubon no kasta a damo nga agruar dagitoy iti bulan ti Hulio. Kadawyan nga agtubo dagitoy iti igid dagiti alad ken sirok dagiti kayo agingga iti bulan ti Septiembre a no dadduma, abotenna pay ti Oktubre. Naimas ti uong nga ilaok iti dinengdeng wenno iti ania man a ginisar a nateng. Nasustansia pay, mayannatup kadagiti ubbing nga agbasbasa. (Jobert M. Pacnis)

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 15, 2014 a bilang.)

Mabalin a lumakanton ti pandesal

Manamnama a makapataudton ti pagilian iti 2,000 tonelada metrika nga arina iti inaldaw a manamnama met a mangibunga iti ilalaka ti arina gapu iti iseserrek dagiti baro a ‘flour miller’ iti pagilian.

Kinuna ni Walter Co, presidente ti maysa kadagiti kangrunaan a pagaramidan iti tinapay iti pagilian, ti C. Walter Co., Inc. nga iti agdama, 90 porsiento iti arina a maparpartuat iti pagilian ti aggapu kadagiti dati a ‘flour miller.’

Kinuna ni Co nga iti iseserrek dagiti baro a flour miller, manamnama a nalaklakanton ti arina ta kabaelan dagiti baro a flour miller ti aglako iti nalaklaka nga arina ngem dagiti dati a flour miller.

Kinunana a maysa a pagarigan ti dua a baro a flour miller, ti Atlantic, a mangilako iti sag-25 kilogramo a sako nga arina iti P850, ti Asian Grains, P820; idinto a ti Morning Star brand ti SMC Flour, mailaklako iti P920 ti tunggal sako.

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 15, 2014 a bilang.)

1.8-M a sumrek iti kinder, sagsaganaan ti DepEd

Sagsaganaan ti Department of Education (DepEd) ti panagenrol ti 1.8-milion nga ubbing iti kindergarten.

Kinuna ni Education Secretary Armin Luistro a karaman pay a maipatpatakderan iti siled-pagadalan ti 1.2-milion a senior high school tapno maidur-as ti implementasion ti sibubukel a programa ti K to 12 inton 2016.

(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 15, 2014 a bilang.)