OKTUBRE 9, 2017

SARITA

 4 Ni Manong Gunding
    Estela A. Bisquera-Guerrero
12 Ti Kuentas ni Dante
      Reynaldo A. Duque

NOBELA
8 Oplan Maharlika (39)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
10 Yuri (7)
    Virginia A. Duldulao

DANIW
6 Adda Buli a Mangsalbag
   Ariel S. Tabag
47 Daniw a Para Ubbing
    Marlyn Garcia-Del Rosario

SALAYSAY
16 Iti Narvacan, Ilocos Sur: No Umayka Ditoy, Pangipasiarak Kenka?
      Eliseo B. Contillo
26 Dagiti Balud iti ISPJ: Nagbalindan a Pagwadan a Mannalon
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Sweet Jazmine (56)
38 Don Clavio de Ylocos (59)
41 Miks & Tiks

KOLUM
15 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
21 Saludsodem ken ni Apo Hues
24 Padasem Daytoy, Kailian
28 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
14 Biag ni Ilokano
19 Siled ti Kararag
20 Pagannurotan ti Salip iti Sarita ti 20th AMMAFLA
22 Iti Pagadalan: Allukoyen Dagiti Ubbing a Mangipateg iti Musika
23 Ti Tarakenmo ken Sika
29 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
33 Haytek!
34 Panangimaton iti Pagtaengan
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop

Rambutan ti Salcedo

RAMBUTAN TI SALCEDO. Isagsagana da Flor Cudiamat Peralta ken ti kaduana dagiti bunga ti rambutan a nakasagana a mailako. Agdagup iti 150 a kilo, naburas dagitoy iti farm da Nepo T. Benitez, Jr. iti Salcedo, Ilocos Sur. Mailako daytoy iti P55 ti maysa a kilo agbatay iti baraytina. Adu pay dagiti bunga ti rambutan a di naburas iti nasurok a dua nga ektaria a namulaan iti nadumaduma a kayo nga agbunga a kas iti durian, lansones, dragon fruit, mangosteen, kdp. Ni Renato Taqueban, Sr., uliteg ni Nepo ti mangtartaripato iti farm manipud idi pimmusay ni Felipe Taqueban a lelongna idi 2015. Daydi Lelong Felipe ti nangirugi iti nasao a farm. Para kadagiti interesado a mangbisita iti farm, ag-text wenno awagan ti selpon bilang 0918-582-9231.


(Naipablaak iti Bannawag, Oktubre 2, 2017 a bilang.)

Ad-adu koma a babbai ti papili iti eleksion ti barangay-- COMELEC

Iti pannakayeskediul ti panagipila iti Certificates of Candidacy (COCs) mangrugi iti Oktubre 5 agingga iti 11 para iti Eleksion ti Barangay ken Sangguniang Kabataan (SK), ginutigot ti Commission on Elections (COMELEC) dagiti babbai nga ad-adu koma kadakuada ti makipartisipar iti eleksion a maangay inton Oktubre 23, 2017.

Kas kuna ni James Jimenez a pannakangiwat ti COMELEC, karkarna a nupay ad-adu dagiti botante a babbai ngem dagiti lallaii, sumagmamano laeng a babbai ti agkankandidato.

Maibatay iti rekord ti COMELEC Education and Information Department iti Enero 2017, adda 29,155,415 a babbai a botante nga agtawen iti 18 anios agingga ti 60 anios ken natataeng, idinto a 27, 453,928 laeng dagiti botante a lallaki iti isu met laeng a ragup ti edad.

Ngarud, iti umadani nga Eleksion iti Barangay, ginutigot ni Jimenez nga agipila koma iti kandidatura ti ad-adu a babai a mangrugi iti daytoy Oktubre 5.

Innayon ni Jimenez a panawenen ti ad-adda a panangibayog dagiti babbai iti grupoda ket makipartisiparda iti eleksion nangruna iti agpang ti barangay— ti agpang a napateg ti paset dagiti babbai nangruna ta kadagiti barangay a marisrisut ti apa wenno riri dagiti agkakaarruba.

Iti Eleksion iti Barangay iti 2013, iti 94, 834 a kandidato iti takem a Punong Barangay (wenno Kapitan), 17, 776 laeng wenno 18.74 porsiento ti babbai.

Sakbayna, nayiskediul a mangrugi ti panagidatag iti COC mangrugi iti Septiembre 23 agingga iti 30 ngem nayalud-od daytoy manipud iti Oktubre 5 agingga iti 11 ken nayalud-od met ti panawen ti eleksion (election period) iti Oktubre 1 agingga iti 30 manipud iti orihinal a Septiembre 23 agingga iti 30.


(Naipablaak iti Bannawag, Oktubre 2, 2017 a bilang.)

4-aldaw a panagtrabaho iti kada lawas, okey iti Kamara

Inaprobaran ti Kamara (House of Representatives) itay lawasna iti maikatlo ken maudi a pannakaibasana ti gakat a mangipalubos kadagiti kompania ken empleado a mamagbalin iti regular a a panagtrabaho iti makalawas a di nakurkurang ngem 4 nga aldaw.

Palubosan ti House Bill 6152 dagiti empleado nga agtrabaho iti nasursurok ngem 8 oras ngem iti laeng 4 wenno 5 nga aldaw iti tunggal lawas. Apaman a nasursurok ngem 48 nga oras ti panagtrabaho ti empleado iti kada lawas, rumbeng a mabayadan iti overtime a panagtrabaho.

Saan ketdi nga inkapilitan kadagiti employer daytoy napakessen nga aldaw ti panagtrabaho.

Ti HB 5068 nga orihinal a gakat nga impila ni Diputado ti Baguio City Mark Go, amendaranna dagiti artikulo iti Labor Code maipapan iti normal nga oras ti panagtrabaho, overtime a panagtrabaho, ken aldaw ti panaginana. Iti agdama a Labor Code, innem ti kaaduan nga aldaw ti panagtrabaho iti kada lawas.

Inlawlawag pay ni Go a no kayat ti empleado ti agtrabaho iti 4 nga aldaw iti kada lawas, masapul nga agtrabaho daytoy iti 12 oras iti kada aldaw.

Ibilin pay ti gakat nga adda aldaw ti panaginana a di nababbaba ngem 48 oras agingga iti 72 oras, no bilang maaprobaran ti pannakaikabassit ti aldaw a panagtrabaho.

Segun pay ken ni Go, panggep ti gakat a mapalukay ti oras dagiti employer ken empleado tapno maibagay kadagiti kasapulan ti negosio ken iti balansiado a biag ti empleado a mabingbingay iti orasna iti trabaho ken iti pamilia wenno personal a biagna.

Iti innuman iti prensa, kinuna ni Go a maidatagen ti gakat iti Senado. Kasapulan ti nasao a gakat ti kapadana a gakat a maaprobaran iti Senado tapno agbalin daytoy a linteg.


(Naipablaak iti Bannawag, Oktubre 2, 2017 a bilang.)

Translator’s Prize ti NCCA, silulukat agingga iti Okt. 31

Ipakpakaammo ti National Commission for Culture and the Arts (NCCA) nga agawat pay laeng iti entry a para iti Translator’s Prize agingga iti Oktubre 31, 2017.

Maawagan iti “Gawad Rolando Tinio sa Pagsasalin,” silulukat ti award kadagiti amin a Filipino citizen nga addan iti umno nga edad.

Panggep ti Translator’s Prize ti agummong kadagiti manuskrito dagiti sinurat iti nadumaduma a porma ti literatura a naipatarus iti Filipino, kas sungbat iti panggep ti NCCA a mangpadur-as ken mangisaknap iti programa iti panagipatarus; iti kasta, maikkan dagiti Filipino iti gundaway a makabasa iti gapuanan dagiti mannurat a Filipino ken uray pay dagiti napili a gapuanan dagiti ganggannaet a mannurat.

Para itoy a tawen, silulukat ti panagipatarus iti tallo a kategoria: epiko, ababa a sarita, ken daniw.

Adda nailatang a P250,000.00 a maited iti pakaipaayan ti Translator’s Prize a kas tulong iti panagtrabaho ti translator iti uneg ti makatawen.

Ti National Committee on Language and Translation ti NCCA iti babaen ti Subcommission on Cultural Dissemination ti mangimaton iti Translator’s Prize.

Para iti kompleto a pagannurotan, mabalin ti umawag iti Cultural Dissemination Section iti telepono bilang (02) 527-2192 ket sapulen ni Corinnah Anne Olazo.


(Naipablaak iti Oktubre 2, 2017 a bilang.)

Palagip iti Maika-2 a Salip iti Sarita ti Albalos Awards

Maipalagip nga aggibus ti Maika-2 a Salip iti Sarita ti Mario Abinsay Albalos Foundation Literary Awards iti Pebrero 15, 2018.

Naluktan daytoy maika-2 nga edision ti salip idi Hulio.

Nabangon ti literary foundation a naipanagan iti daydi Dios-ti-aluadna a mannurat ti Bannawag Mario A. Albalos, tubo iti Cabaroan Daya, Siudad ti Vigan, napadayawan a Pedro Bukaneg awardee ken umuna a Thomas Jefferson awardee iti Estado ti Hawaii a nagnanaedanna agingga iti pimmusay idi Marso 3, 1991 iti edadna a 40.

Isponsoran ni Jenny Alcausin (agnanaed iti California) ti pasalip ti foundation ken agpaay met a mangimaton iti nasao a pasalip da Amado I. Yoro, Jun Abinsay, Priscilla Dela Cruz (agnanaed iti Hawaii) iti pannakitinnulong dagiti kameng ti Bannawag.

Ti kompleto a pagannurotan:

1. Narugian ti salip idi Hulio 1, 2017 ken agpatingga iti Pebrero 15, 2018.

2. Silulukat ti salip kadagiti amin a mannurat iti Ilokano malaksid kadagiti mangimaton ken asideg a kakabagianda, ken kadagiti kameng ti Bannawag.

3. Maysa laeng a sarita ti mabalin nga isalip ti tunggal mannurat a makisalip.

4. Nasken nga orihinal, di pay naipablaak wenno naadaw iti ania man a sinurat ti isalip. Nasken met a saan a naipatarus ti pakisalip manipud iti sabali a lengguahe ken nasken a bukod a putar ti autor ti pakisalipna. Saan met a maawat ti sarita a naisalip idin iti Albalos Awards wenno iti sabsabali pay a salip iti panagsurat iti sarita ken ti sarita a naidatag pay a kas entry iti sabali pay a salip iti panawen a pannakaangay daytoy a pasalip ti Albalos Awards nga agpaut manipud iti pannakalukat daytoy a salip agingga iti pannakapadayaw dagiti mannurat a nangabak iti daytoy a salip.

5. Agatiddog ti pakisalip iti 12-20 a panid iti short bond paper, nai-computer (agusar iti Times New Roman, Font Size 12) iti doble espasio ken addaan iti maysa a pulgada a margin iti amin nga igid ti bondpaper. Masapul met nga agusar iti MS Word format.

6. Ti parbo a nagan ti autor ti agparang a naganna a kas autor ti sarita. Ipatulod ti pakisalip iti uppat a nadalus a kopia ken mapakuyogan iti narikpan a sobre a naglaon iti pudno ken parbo a nagan ti autor, paulo ti pakisalip, kaudian a ladawan ken ababa a pakasaritaan ti biag ti autor, adres ti agdama a pagnaedan, agraman email address ken numero ti selpon wenno telepono a mabalin a pakakontakan iti autor. Iti rabaw ti sobre, isurat ti paulo ti sarita ken parbo a nagan ti autor.

7. Ipatulod ti pakisalip babaen ti koreo wenno personal nga idatag iti daytoy nga adres: 2nd Short Story Writing Contest, Mario Abinsay Albalos Foundation Literary Awards c/o Bannawag, Manila Bulletin Publishing Corp., Muralla corner Recoletos Sts., Intramuros, 1002 Manila. Nasken a maawat ti Bannawag ti pakisalip iti di naladladaw ngem iti Pebrero 15, 2018. Saan a mairaman iti salip ti entry a maawat kalpasan dayta a petsa. Ipatulod met ti soft copy ti sarita iti daytoy nga e-mail address: albalosawards@gmail.com.

8. Dagiti gunggona: Umuna a Gunggona, P15,000.00; Maikadua, P12,00.00; ken Maikatlo, P10,000.00. Maipaayan pay dagiti mangabak iti sertipiko ti pammadayaw malaksid iti medalion a maited iti mangyalat iti Umuna a Gunggona. Adda met karbengan dagiti hurado a mangkissay iti bilang dagiti mangabak no awan ti makapatar iti bukodda a pagbatayan dagiti mangabak. Mabalinda met ti mangparnuay iti nayon wenno sabali a gunggona, no kasapulan.

9. Saan a mabalusingsing ti pangngeddeng dagiti hurado malaksid no maduktalan a nasalungasing ti Pagannurotan Bilang 4. No kasta, mapukawto metten ti karbengan ti autor a makisalip pay kadagiti sumarsaruno a pasalip ti Albalos Awards.

10. Makipagtagikua ti Mario Abinsay Albalos Foundation Literary Awards kadagiti mangabak a sarita nupay adda latta karbengan dagiti autor iti copyright dagitoy. Maaddaan pay ti agpasalip iti karbengan a mangipablaak kadagiti mangabak a sarita iti ania man a wagas a kayatna nga aramaten.

11. Mapakaammuanto dagiti mangabak no kaano ken no sadino a maangay ti seremonia ti pammadayaw.


(Naipablaak iti Oktubre 2, 2017 a bilang ti Bannawag.)

Diak Met Mabasa, Apo!

Adda kadi reklamom iti ginatangmo a kopia ti Bannawag? Saan a napintas ti pannakagettengna? Adu ti milatna? Wenno ania pay a rason a pakaigapuan nga adda dimo mabasa a pasetna a kas koma ti paboritom pay met a kolum, nobela wenno komiks?

Isublim ti ginatangmo a kopia iti aglaklako iti Bannawag ket kiddawem kenkuana nga ag-text wenno awaganna ti Circulation Department tapno masuktan dayta kopiam. Maipatulodto ti kopiam iti nanggatangam ket maitedto kenka.

Wenno no kayatmo, mabalin payen a sika ti agtext/umawag iti Circulation Department bayat ti kaaddam iti puesto ti nanggatangam iti kopiam.

Para iti ania man a reklamo a mainaig iti pisikal a langa ti magasin, awagan wenno patulodan iti text ni Apo Boy Balanag ti Circulation Dept. (Ilokano a tubo iti Abra) iti selpon bilang 0925-678-7870 wenno asino man a kameng ti Circulation Dept., tel. 02-5278121 (kiddawen iti Operator nga ikonektarnakayo iti Circulation Dept.).

OKTUBRE 2, 2017

SARITA
 4 Ti Kabusor
    Rosito D. Pimentero
12 Bigat
     Donel B. Pacis

NOBELA
8 Oplan Maharlika (38)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
10 Yuri (6)
    Virginia A. Duldulao

DANIW
9 2 a Soneto
   Honor Blanco Cabie
20 Dagiti Maakup a Tugot
   Prodie Gar. Padios
47 Daniw a Para Ubbing
    Ronnie E. Aguinaldo

SALAYSAY
16 Nagliway ti Commission on Human Rights?
      Neyo Mario E. Valdez
26 Bagas ti Golden Kuhol a Kas Laok ti Kanen ti Baboy
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Sweet Jazmine (55)
38 Don Clavio de Ylocos (58)
41 Miks & Tiks

KOLUM
15 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
24 Padasem Daytoy, Kailian
28 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
6 Pagannurotan ti Salip iti Sarita ti 2nd Albalos Awards
11 Netizone
14 Biag ni Ilokano
19 Siled ti Kararag
21 Ti Afi Festival ti Siudad ti Tuguegarao
22 Halili-Cruz School of Ballet, Kampeon Idiay Malaysia
23 Ti Tarakenmo ken Sika
29 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
33 Haytek!
34 Panangimaton iti Pagtaengan
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop

Caroan, Gonzaga, Cagayan

CAROAN, GONZAGA, CAGAYAN. No naugot ti karayan, adda dagitoy agassawa iti iti karayan nga agala iti unnok (Delillia sp. wenno ginukan kadagiti Tagalog) tapno adda nayon ti gastuenda a sangapamilia. Iti tunggal ipapanda, makaalada iti maysa wenno dua a kilo nga ilaklakoda ti P60 ti tunggal kilo kadagiti komprador iti lugarda. Saan ketdi a kankanayon nga adda unnok. Maminsan laeng iti makatawen ti tiempo daytoy— kadagiti bulan ti Agosto ken Septiembre. (Roselyn Carillo Campano)


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 25, 2017 a bilang.)

Agas kontra TB, iggem koma ti DoH

Tapno maammuan no kasano ti kaadu dagiti Filipino nga agsagsagaba iti sarut wenno tuberculosis (TB) ken tapno mapaksiat met laengen ti nasao a sakit, manamnama a matudingan ti Department of Health (DoH) a kas kakaisuna nga ahensia a mapalubosan a mangiwaras iti agas kontra iti TB iti pagilian.

Kas kuna ni Health Secretary Paulyn Ubial, inkari ni Presidente Rodrigo Duterte a mangpirma iti executive order (EO) a mangipalubos a ti laeng DoH ti mangipaay iti agas kontra TB kadagiti pasiente.

Segun ken ni Ubial, kalikagumda a babaen ti EO, masigurado nga awan ti agas nga idiaya ti pribado a sektor ket ti laeng DoH ti makaipaay iti daytoy tapno manamnama a makita ti kaadu dagiti agsagsagaba iti daytoy ket masigurado a maipaayan amin dagitoy iti umno a pannakaagas.

Innayon ni Ubial a daytoy a wagas, a ti laeng gobierno ti makaipaay iti agas, ket impakat met ti DoH iti kukutel wenno pungpong (leprosy).

Kas iti agas kontra iti kukutel, libre met a maipaay ti agas kontra iti TB.

Ti EO ti maysa kadagiti sungbat ti administrasion ni Duterte iti resulta ti 2016 National Tuberculosis Prevalence Survey a nakaduktalan nga adda 554 a baro a kaso ti TB iti tunggal 100,000  a residente, a nangatngato ngem iti pattapatta ti World Health Organization (WHO) a kaadda ti 322 a baro a kaso iti tunggal 100,000 a residente idi 2015.

Kayat a sawen daytoy, kas kuna ni Ubial, a mapan a maysa a milion a Filipino ti addaan iti TB ket kaaduan kadagitoy ti di makaammo nga addaanda iti TB.


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 25, 2017 a bilang.)

Japan, agkasapulan iti 100,000 nga OFW

Nakasagana ti Japan nga agawat iti di nababbaba ngem 100,000 nga overseas Filipino workers (OFW) tapno masupusopan ti panagkurkurangna iti mangmangged ken ti tumataeng a populasionna.

Kas kuna dagiti dadaulo ti Philippine Overseas Employment Administration (POEA), nakiumandan kadagiti pannakabagi ti Ministry of Japan para iti pannakapirma ti baro a Memorandum of Understanding (MOU) iti daytoy Nobiembre a mangipalubos iti iseserrek ti ad-adu nga OFW iti Japan.

Maisupadi iti maipakpakat a Philippine-Japan Economic Partnership Agreement (PJEPA) a para laeng kadagiti Filipino a nursde ken caregiver, ti baro a MOU ti mangipalubos kadagiti Filipino nga adda iti sabsabali a propesion nga ‘skilled’ ken ‘semi-skilled’ nga agtrabaho iti Japan.

Kinuna ni Bernard Olalia, Labor undersecretary ken POEA officer-in-charge, ti MOU ket saanen a babaen ti katulagan iti nagbaetan ti dua a gobierno; ketdi, mapalubosan ti pannakiraman dagiti ahensia iti panagrekrut iti Filipinas. Kayatna a sawen a saan laeng a ti gobierno ti agawat kadagiti trabahador a mapan iti Japan no di pay ket dagiti pribado a kompania.


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 25, 2017 a bilang.)

SEPTIEMBRE 25, 2017

SARITA
 4 Ti Ari a Kabsat ni Nanang
     Leah D. Manzano
12 Dagiti Nayaw-awan
     Benjamin M. Pascual

NOBELA
8 Oplan Maharlika (37)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
10 Yuri (5)
    Virginia A. Duldulao

DANIW
9 Maysa a Malem Idiay Poro Point
   Crispin D. Dannug, Jr.
21 Diyon Pug-awan iti Biag
    Elizabeth B. Madarang-Raquel
47 Daniw a Para Ubbing
     Marlyn Garcia-Del Rosario

SALAYSAY
14 Diary ni FM: Ti Pudno Maipanggep iti Martial Law
      Ric Agnes
18 Apay nga Adda Agpakamatay?
    Virginia A. Duldulao, Ph.D.
26 Agaramiddan iti Bio-Ethanol Manipud iti Nipa
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Sweet Jazmine (54)
38 Don Clavio de Ylocos (57)
41 Miks & Tiks

KOLUM
 6 Saludsodem ken ni Apo Hues
17 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
24 Padasem Daytoy, Kailian
28 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
16 Biag ni Ilokano
20 Siled ti Kararag
23 Ti Tarakenmo ken Sika
29 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
33 Haytek!
34 Panangimaton iti Pagtaengan
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop

Pannakaikkat iti trabaho, maiparit nga ipablaak

Maipariten ti pannakaipablaak iti diario ti pannakaikkat ti maysa a tao iti trabahona, kas iti mapaspasamak iti napalabas nga ar-aramiden dagiti agpatpatrabaho tapno “maballaagan ti publiko nga awanen iti kompaniada ti nasao a tao.”

Pinatalgedan ti Kongreso iti maikatlo ken pinal a pannakaibasana ti House Bill 5818 a naikailanadan ti pannakasalaknib dagiti mangmangged kontra iti kinaabusado dagiti employerda.


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 18, 2017 a bilang.)

Agannadkayo!

AGANNADKAYO! Kas paset ti naiget a panangikamkampania ti gobierno probinsial ti Ilocos Norte iti kanayon a panagsagsagana dagiti umili iti idadateng ti kalamidad, nakaplastaren dagiti marker/signage a kas iti adda iti ladawan kadagiti nagduduma a paset ti probinsia tapno mapakdaaran dagiti lumugar ket mayadayoda iti peggad. Naala daytoy a ladawan iti igid ti baybay iti ili ti Burgos. (Leilanie G. Adriano)


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 18, 2017 a bilang.)

Bakuna iti encephalitis, kayat nga ipaay ti DOH

Kayat ti Department of Health a mainayon ti bakuna a para iti makapatay a Japanese encephalitis disease kadagiti ipaay ti gobierno a bakuna iti umay a tawen.

Kas kuna ni Health Sec. Paulyn Ubial, planoda nga irekomendar ti bakuna a para iti daytoy a sakit a maala iti lamok a mairaman iti nailian a panagbakuna inton 2018.

Kuna ni Ubial a paset daytoy ti gannuatda a mangyadal iti publiko maipapan iti sakit, a nupay saan a kas iti kakaro ti panagwarasna a kas kadagiti dadduma pay a sakit nga ipaay ti lamok, nadeldelikado wenno dakdakkel ti tiansana a makapapatay daytoy.

Iti agdama, awan pay ti agas ti Japanese encephalitis a dagiti sintomana, mairamat ti sakit ti ulo, gurigor, panagsarua, ken panagpakarigat nga aggunay.

Kinuna ni Ubial a bassit pay laeng ti suplay a bakuna ti encephalitis iti pagilian ken nangina ta mapan a manipud P3,500 agingga iti P5,000 ti maysa.


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 18, 2017 a bilang.)

Pannakapadur-as ti ammo dagiti ubbing babaen ti kompiuter, tumulong ti Microsoft

Kuna ti Microsoft itay nabiit a nakasaganada a tumulong iti Department of Education (DepEd) para iti ‘digital evolution’ wenno iti ad-adda pay a pannakapadur-as ti ammo dagiti ubbing babaen ti ilalaingda met nga agusar iti kompiuter.

Babaen ken ni Bertrand Launay, managing director ti Microsoft Philippines, ginutigot ti nasao a kompania ti DepEd nga agtinnulongda, babaen ti bileg ti teknolohia, tapno maipaayan amin nga istudiante, agraman dagiti addaan iti espesial a kasapulan, iti gundaway a mangpadur-as ti ammoda. Iti agdama, addaan ti DepEd iti nasurok a 25-milion nga istudiante iti babaen ti K-12 a kurikulum.

Maibatay iti kaudian a panagadal a napauluan iti “Microsoft Asia Digital Transformation Study,” 87 a porsiento kadagiti lider iti negosio iti pagilian ti mamati a masapul nga agturongen dagiti institusion ti edukasion iti ‘digital’ a wagas tapno masigurado a masungbatan dagiti kasapulan iti masakbayan.


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 18, 2017 a bilang.)

SEPTIEMBRE 18, 2017

SARITA
4 Maysa Pay a Pinggan
   Roselyn C. Campano
12 Puso ti Billit
     Bernardo D. Tabbada

NOBELA
8 Oplan Maharlika (36)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
10 Yuri (4)
    Virginia A. Duldulao

DANIW
9 Nangalisan
   Roy V. Aragon
19 Bales
   Leonardo Tejano
47 Daniw a Para Ubbing
     Jimmy R. Agustin

SALAYSAY
16 “Apay, ‘Mari, Agpayso, Aya, Dayta Tamay?”
      Virginia A. Duldulao, Ph.D.
22 Yakon, ti Makaagas a Taraon
    Remedios S. Tabelisma-Aguillon
26 Maikabassitmo Met ti Sabidong ti Kahoy
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Sweet Jazmine (53)
38 Don Clavio de Ylocos (56)
41 Miks & Tiks

KOLUM
 6 Saludsodem ken ni Apo Hues
15 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
24 Padasem Daytoy, Kailian
28 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
14 Biag ni Ilokano
18 Siled ti Kararag
20 Awan Makaiparit nga Agsigarilioka
23 Ti Tarakenmo ken Sika
29 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
33 Haytek!
34 Panangimaton iti Pagtaengan
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop

Hardin ni Manang Dina

HARDIN NI MANANG DINA. Nadumaduma a mula (ornamental plants) ti masarakan iti minuyongan da Manang Dina Afaga (kameng ti Sangguniang Bayan ti Bacarra, Ilocos Norte) iti Brgy. Corocor ti nasao nga ili. Idi damo, kasla paglinglingayan laeng ti pamiliana ti agmulamula. Ngem nagbalinen a negosio ket agawatda payen iti landscaping services kadagiti nadumaduma a lugar iti probinsia. (Leilanie G. Adriano)


(Naipablaak iti Septiembre 11, 2017 a bilang.)

Kuna ti DTI: Umad-adu ti produksion iti sektor ti panagpartuat

Kuna ni Department of Trade and Industry (DTI) Secretary Ramon Lopez a mangnamnama ti Filipinas nga umadu ti produksionna iti manufacturing sector, ket ngarud, adda daytoy iti umno nga addang tapno magun-odna ti panggepna nga agbalin nga industrialisado.

Kas kuna ni Lopez, kadagiti immuna nga uppat a bulan ti tawen, ngimmato iti 7 a porsiento ti nasao a sektor, idinto a mapan a 1 agingga iti  3 a porsiento laeng ti dinur-asanna kadagiti napalabas a tawen.

Innayon ni Lopez a napasamak ti nasao a panagdur-as iti manufacturing sector gapu iti pannakaipamaysa dagiti gannuat iti pannakaipasdek dagiti industria a nangparnuay met kadagiti trabaho ken ad-adu pay nga oportunidad iti negosio.

Malaksid iti panagdur-as ti nasao nga industria, bimmales met ti sektor ti agrikultura babaen ti 6.9 a porsiento nga idudur-as manipud iti negatibo itay napan a tawen.

Innayon pay ni Lopez a ti 40 porsiento a panagdur-as iti Enero agingga iti Hulio 2017 kadagiti proyekto a nairehistro iti Board of Investments, yanninawna ti agtultuloy a panagtalek ti sektor ti negosio iti programa iti ekonomia ti administrasion ni Presidente Duterte.

Dinakamat pay ni Lopez a nakiumanen kadagiti grupo nga agpangpanggep a mangipatakder kadagiti planta ti yero ken landok babaen ti pannakaaramat dagiti baro a teknolohia. No agballigi daytoy, mabukel ti industria ti landok ket maimontar daytoy a a kas duri ti industrialisasion.

Mainaig iti daytoy, makitintinnulong metten ti DTI iti akademia a kas iti Commission on Higher Education (CHED) ken iti Philippine Association of State Universities and Colleges (PASUC) tapno mayataday ti kurikulum kadagiti kasapulan ti industria.


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 11, 2017 a bilang.)

Manipud iti DOH: 6 a tips tapno maliklikan ti bird flu

Iti panagraira itay nabiit ti avian influenza wenno bird flu kadagiti ili ti Pampanga ken Nueva Ecija, ginutigot ti gobierno ti panagtalinaed a kalmado ti publiko.

Kas kuna da Secretary Paulyn Ubial ken spokesperson Eric Tayag ti Department of Health (DOH), awan met ti naireport a kaso ti bird flu kadagiti tattao.

Nupay kasta, nangyetnag ti nasao a departamento kadagiti tarabay iti panangliklik iti panagrairar ti bird flu, a manamnama a mangapektar iti sektor ti agrikultura iti maikatlo a quarter ti tawen.

Adtoy dagiti tips ti DOH kontra iti bird flu:

1. Liklikan ti umasideg kadagiti naimpektaran a fowl (manok, pato, ken kapadada). Dagiti fowl ti kangrunaan a paggapuan ti avian influenza isu a masapul a liklikan.

2. Kanayon nga agbuggo iti ima. Napateg ti umno a panagbuggo iti ima tapno maliklikan ti ania man a kita ti impeksion a pakairamanan ti bird flu.

3. Lutuen a nasayaat ti karne ti manok. Natalged latta ti agsida iti karne ti manok ken dadduma pay a produkto manipud iti poltri. Ngem masapul laeng a maluto dagitoy a nasayaat.

4. Masapul nga umno ti aruaten dagiti tumulong iti panangidalimanek kadagiti naimpektaran. Masapul met nga ammuen ti ania man a pagilasinan iti sakit kas iti gurigor, panagpaparaw, wenno uyek. No bilang ta masakit, takkuban ti agong ken ngiwat iti face mask, sa mapan agpakita iti klinika wenno ospital.

5. Dalusan dagiti personal a ramit a pangsalaknib iti bagi. Gapu iti panaglalaok dagiti tattao, masapul a dalusan dagiti bukod a ramit. Nalaka laeng met ti mangaramid iti pagdalus: paglaoken laeng ti maysa a paset ti bleach (Chlorox) ken 99 a paset ti danum, kas koma 1 a kutsara a bleach a mainawnaw iti 99 a kutsara a danum. Masapul met a saan a mairuar iti farm dagiti ramit.

6. Ireport dagiti saan a kadawyan nga ipapatay dagiti taraken iti pagtaraknan iti manok. Nasken daytoy tapno iti kasta, marugian ti Department of Agriculture (DA) ti proseso ti panangkontrol ken pananglapped iti mabalin a panagraira ti sakit.


(Naipablaak iti Bannawag, Septiembre 11, 2017 a bilang.)