Daing a Dekalidad

DAING A DEKALIDAD. Adu ti suki ni Manang Ester Hipolito ti Brgy. Damortis, Sto. Tomas, La Union, iti puestona a paglakuan iti daing a pusit, munamon, pingka (maawagan pay iti espada wenno bulong-unas), ken dadduma pay a daing, iti sango ti pagtaenganda iti krosing nga agpa-Dagupan, gapu ta garantisado a baro ken dekalidad. Iti met malem nga adda magatang a sadiwa ken kakalkalap a laki (pusit), munamon, bisugo, sapsap, pingka ken dadduma pay nga ikan, iti tiendaan ti Damortis nga adda laeng iti igid ti kalsada iti asideg. (Virgilio D. Domaloy)


(Naipablaak iti Bannawag, Disiembre 4, 2017 a bilang.)

Organiko a panagtalon, inggunamgunam ni Villar

Ginutigot ni Sen. Cynthia Villar dagiti mannalon iti pagilian a rugiandan a suroten ti organiko a panagtalon ket gundawayanda ti yaadu dagiti pagilian nga agsapsapul kadagiti taraon a napataud babaen ti organiko a wagas.

Kangrunaan a nagkiddawan ni Villar iti tulong ti National Organic Agriculture Program (NOAP) tapno mapadur-as ti panageksport kadagiti organiko a produkto iti agrikultura ken mapasayaat dagiti produkto dagiti mannalon a para iti merkado iti ASEAN a kas kuna, ‘aglawa’ iti 2.3-trilion a doliar.

Ti NOAP ti maysa kadagiti kangrunaan a mangitantandudo iti organiko a panagtalon iti Filipinas. Sakupen pay daytoy ti pannakailako dagiti apit a napataud babaen ti organiko a panagtalon, ti pannakapaadu ti apit, ken pannakapasayaat ti kabaelan dagiti mannalon iti tay-ak ti organiko a panagtalon.

Kuna ni Villar a lima a porsiento iti kataltalonan ti Filipinas ti target a mapagbalin nga organiko itay napan a tawen ngem agingga ita, adda pay laeng iti tallo a porsiento. Kinunana ketdi nga addan dagiti probinsia a mangipampamuspusan tapno magteng daytoy a tarigagay.

Dinakamat pay daytoy a gapu iti saan a nasayaat a wagas ti panagtalon a kas iti sobra a panagusar kadagiti kemikal, immaboten iti 38 porsiento ti nadidigra kadagiti pagtatalonan.


(Naipablaak iti Bannawag, Disiembre 4, 2017 a bilang.)

Babbai iti pagilian, mabalindan ti mangala iti kontraseptibo iti DOH

Mabalinen a mapan mangala dagiti inna iti kontraseptibo kadagiti health center, local government unit, ken uray kadagiti gunglo sibiko, kas kuna ti Department of Health.

Mainaig daytoy iti kuna ni Health Secretary Francisco Duque III a panangibabawin ti Korte Suprema iti agdua-tawenen a temporary restraining order iti resolusion ti Food and Drug Administration’s (FDA) a nangsertipikar sakbayna iti 51 kontraseptibo a saan a pangregreg iti sikog (non-abortifacients).

Ngarud, kuna ni Duque a mabalinen a maisayangkat a mamimpinsan ti RPRH Law wenno Responsible Parenthood and Reproductive Health Law

Innayon pay daytoy a mabalinen nga inayon ti DOH dagiti agas a kontraseptibo kadagiti programa iti panagplano iti pamilia.


(Naipablaak iti Bannawag, Disiembre 4, 2017 a bilang.)

DISIEMBRE 4, 2017

SARITA
 4 An-annong
    Estela A. Bisquera-Guerrero
12 Bileg
     Rogelio A. Aquino

NOBELA
8 Oplan Maharlika (47)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
10 Yuri (15)
    Virginia A. Duldulao

DANIW
6 Ita a Rabii
   Bayani M. Gabriel
47 Daniw a Para Ubbing
   Marlyn Garcia-Del Rosario

SALAYSAY
14 Isaganam ti Pusom a Pakaipasngayanto ni Apo Jesus
    Fr. Melchor B. Palomares
16 Nasalun-at ti Nalungpo nga Ubing?
    Virginia A. Duldulao, Ph.D.
26 Paksiaten Dagitoy a Sakit ken Peste ti Papaya
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Sweet Jazmine (65)
38 Don Clavio de Ylocos (67)
41 Miks & Tiks

KOLUM
18 Biag ni Ilokano
19 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
21 Saludsodem ken ni Apo Hues
23 Dear Doc
24 Padasem Daytoy, Kailian
28 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
20 Siled ti Kararag
22 Ti Tarakenmo ken Sika
29 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
33 Haytek!
34 Panangimaton iti Pagtaengan
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop

“It's More Fun in Philippine Farms,” inyalnag ti DOT

Kalpasan ti panangipromotda kadagiti baybay ken dadduma pay a nalalatak a disso, inyalnag itay nabiit ti Department of Tourism, iti pannakitinnulong dagiti dadduma pay nga ahensia ti gobierno, ti “It's More Fun in Philippine Farms.”

Panggep ti programa nga itandudo ti farm tourism, nga aglatlataken kadagiti turista ken biahero.

Indauluan da Tourism Secretary Wanda Teo, AAMBIS-OWA representative Sharon Garin, ken Senador Cynthia Villar ti pannakayalnag ti nasao a programa.

Kuna met ni DOT Undersecretary Frederick Alegre a manipud pay idi un-unana, am-ammon ti Filipinas a kas agrikultura a pagilian. Naruay ti kannawidantayo kadagiti palagip a paset daytoy ti agrikultura, kangrunaanna dagiti klasiko a kanta a kas iti “Bahay Kubo” ken “Magtanim Ay Di Biro.”

Idinto a nadakamat iti “Bahay Kubo” ti kinaragsak iti panagpatanor iti nateng iti arubayan, iladawan met ti “”Magtanim Ay Di Biro” ti kinatuok ti trabaho a panagtalon. Innayon ni Alegre a gapu iti  modernisasion, panawenen tapno masuktan ti ladawan ti panagtalon a kas natuok a trabaho.

Dinakamat met ni Alegre nga addan dagiti disso a para iti farm tourism iti pagilian, ket masapul laeng a maitudo no yan dagitoy. Kuna daytoy a makium-umandan kadagiti katinnulongda para iti pondo ken kapanunotan dagitoy tapno ad-adda pay a mapadur-as daytoy a gannuat.

Kinuna met ni Sen. Cynthia Villar, autor iti Farm Tourism Development Act, a naragsak ta impangag ti DOT ti kalikagum a mairaman dagiti farm a maidiaya a bisitaen dagiti biahero. Maragsakan ti senador nga aglatlataken ti farm tourism ket mangnamnama a magutigot dagiti agtutubo nga agadal iti maipapan iti panag-farm, ken makaidiaya iti ad-adu pay a maganar dagiti mannalon.

Malaksid iti DOT, adda pay ti interim Farm Tourism Development Board a mangpataray iti programa a buklen dagiti pannakabagi ti Department of Agriculture (DA), Department of Trade and Industry (DTI), ken ti pribado a sektor.


(Naipablaak iti Nobiembre 27, 2017 a bilang.)

Pinikpikan

PINIKPIKAN. No makasidsidaka iti pinikpikan a manok wenno pato, maysa a nalatak a luto iti Cordillera Region, saanen a masapul a sika a mismo ti mangpikpik ("killing me softly" kunada ta in-inut a patpatitem iti bassit a bislak wenno ruting ti bagi ti manok, banag a dildillawen ti dadduma nangruna dagiti animal welfare advocates) iti partiem a manok wenno pato. No addaka ti Siudad ti Baguio, adda lako a napikpikan a manok wenno pato iti merkado publiko ti siudad, naparti payen ken nategteg, kas iti tagilako daytoy nagaget a balasitang iti puestoda iti meat section ti tiendaan. Naimas a malauya ti napikpikan a manok wenno pato, nananam ti digona ta nagbalay ti dara iti lasag. Naramraman manen no malaokan iti etag wenno naasinan ken naipalag a karne ti baboy, ken adda pay laokna a bunga ken uggot ti sayote (nateng a nalatak met laeng iti Cordillera). (Roy V. Aragon)


(Naipablaak iti Nobiembre 27, 2017 a bilang.)

Agpuonan iti Overseas Filipino Bank, kuna ti DOLE

Ginutigot ti Department of Labor and Employment (DOLE) dagiti  overseas Filipino workers (OFWs) nga agpuonanda iti Overseas Filipino Bank (OFB) ken gundawayanda dagiti serbisio nga ididiayada gapu ta makipagtagikuada met iti nasao a banko.

Nabukel ti OFB babaen ti Executive Order (EO) No. 44 a pinirmaan ni Presidente Rodrigo Duterte itay nabiit. 

Kuna ni DOLE Secretary Silvestre Bello III a kas sekretario ti nasao a departamento ken kas sagudayen ti bilin ehekutibo, mabalin daytoy ti manginominar iti agtugaw iti hunta direktiba ti banko— maysa a mangibagi iti DOLE, maysa pay a mangibagi iti OWWA, ken maysa pay a mangibagi kadagiti Filipino a nakabase iti abrod. Mabalin met a manayonan ti pannakabagi dagiti OFWs babaen ti panaggatang iti ad-adu a shares a mangipalubos kadakuada a mangiggem iti dua wenno tallo a puesto iti hunta direktiba.

Gapu iti nasao a banko, kuna ni Bello a mapalag-an ti kasasaad dagiti minilion a Filipino nga agtrabtrabaho iti abrod babaen ti naurnos, natalged ken nalaka a serbisio iti panagremit malaksid nga adda pay managansiada.

Innayon ni Bello a napatung-edda ni Land Bank President Alex Buenaventura a ti interes laeng dagiti utang (loan) ket mapan a 2.5 a porsiento iti tinawen. Dakkel a banag daytoy no idilig kadagiti sabsabali a banko.

Kuna ni Bello a maipasdek dagiti sanga ti OFB kadagiti amin nga opisina ti Philippine Overseas Labor Administration.

Saan laeng a para kadagiti OFW ti banko ta agserbi pay daytoy a mangipaay kadagiti produkto ken serbisio iti pinansial nga umisu kadagiti kasapulan dagiti amin a Filipino iti abrod, ken ipangrunana ti mangipaay iti dekalidad ken naurnos a serbisio iti panagremit wenno panagipatulod dagiti OFW iti kuarta kadagiti ipatpategda iti Filipinas.

Babaen ti nadakamat nga EO, pagbalinen ti Land Bank of the Philippines (LBP) ti Philippine Postal Savings Bank (PPSB) a kas OFB.


(Naipablaak iti Nobiembre 27, 2017 a bilang.)

Aggibus iti Enero 15, 2018: Salip iti Sarita ti 20th AMMAFLA

Ipalagip ti Secretariat ti AMMA Foundation Literary Awards (AMMAFLA) nga agingga laeng iti Enero 15, 2018 ti panagawatna kadagiti entry para iti Salip iti Sarita ti Maika-20 nga AMMAFLA.

Nairanta ti pasalip ti AMMAFLA kadagiti agdadamo a mannurat iti Ilokano a “kas pangaron iti reggetda a mangpatadem pay iti plumada.”

Kas kadagiti sarita a nangabaken iti pasalip ti AMMAFLA, mairamanto met a mailibro dagiti sarita a mangabak iti daytoy nga edision ti AMMAFLA, kas kinuna dagiti mangimaton iti AMMAFLA a da Amado ken Gloria Yoro, Francisco ken Aurora Ponce, ken Alfredo ken Cherry Quibol (agpapada nga agindegen iti Hawaii).

Inruar ti AMMAFLA ti librona a Dagiti Premiado a Sarita (1997-2014) iti kombension ti GUMIL Filipinas, ti gunglo dagiti mannurat nga Ilokano iti Filipinas ken iti ballasiw-taaw, idi 2015. Naipalaon iti nasao nga antolohia dagiti nangabak a sarita iti AMMAFLA sipud narugian ti salip idi 1997 agingga iti 2014.

Dagiti pagannurotan ti maika-20 nga edision ti salip.

1. Aggibus ti salip iti Enero 15, 2018.

2. Agpaay laeng ti salip kadagiti agdadamo a mannurat iti Ilokano. Iti daytoy a salip, maibilang nga agdadamo ti mannurat no awan pay ti naipablaak a saritana iti Bannawag. No adda man, di koma nasursurok ngem tallo ti naipablaakna agingga iti Mayo 15, 2016 a bilang ti nasao a magasin.

3. Siwawayawaya ti autor a mangpili iti topiko ti isalipna a sarita.

4. Agatiddog ti sarita iti 10-15 a panid iti short bond paper, naimakinilia, wenno saan, naikompiuter iti doble espasio (Times Roman Medium 12 pts. iti computer), ken adda espasio wenno margin a maysa a pulgada iti amin nga igid ti papel.

5. Maysa laeng a sarita ti mabalin nga isalip ti tunggal autor.

6. Nasken nga orihinal, di pay naipablaak wenno naadaw iti ania man a sinurat ti isalip. Nasken met a saan a naipatarus ti pakisalip manipud iti sabali a lengguahe ken nasken a bukod a putar ti autor ti pakisalipna. Saan met a maawat ti sarita a naisalip idin iti AMMAFLA wenno iti sabsabali pay a salip iti panagsurat iti sarita ken ti sarita a naidatag pay a kas entry iti sabali pay a salip iti panawen a pannakaangay daytoy a salip ti AMMAFLA nga agpaut manipud iti pannakalukat daytoy a salip agingga iti pannakapadayaw dagiti mannurat a nangabak iti daytoy a salip.

7. Ti parbo a nagan ti autor ti agparang a naganna a kas autor ti sarita. Ipatulod ti pakisalip iti uppat a nadalus a kopia ken pakuyogan iti narikpan a sobre a naglaon iti pudno ken parbo a nagan ti autor, paulo ti pakisalip, kaudian a ladawan ken ababa a pakasaritaan ti biag ti autor, adres ti agdama a pagnaedan, agraman email address ken numero ti selpon wenno telepono a mabalin a pakakontakan iti autor. Iti rabaw ti sobre, isurat ti paulo ti sarita ken parbo a nagan ti autor.

8. Ipatulod ti pakisalip babaen ti koreo wenno personal nga idatag iti daytoy nga adres: Short Story Writing Contest, 20th AMMAFLA, c/o Bannawag, Manila Bulletin Publishing Corp., Muralla corner Recoletos Sts., Intramuros, 1002 Manila. Nasken a maawat ti Bannawag ti pakisalip iti di naladladaw ngem iti Enero 15, 2018. Saan a mairaman iti salip ti entry a maawat kalpasan dayta a petsa.

9. Dagiti gunggona: Umuna a Gunggona, P10,000.00; Maikadua, P8,500.00; ken Maikatlo, P7,000.00. Maipaayan pay dagiti mangabak iti sertipiko ti pammadayaw. Adda met karbengan dagiti hurado a mangkissay iti bilang dagiti mangabak no awan ti makapatar iti bukodda a pagbatayan dagiti mangabak. Mabalinda met ti mangparnuay iti sabali wenno nayon a gunggona, no kasapulan.

10. Mapakaammuanto dagiti mangabak no kaano ken sadino ti pakapadayawanda. No met matakuatan a sinalungasing ti mangabak ti Pagannurotan Blng. 2 wenno ti Blng. 6, maibabawi ti premiona ken mapawilanton a makisalip iti ania man a pasalip ti AMMAFLA.


(Naipablaak iti Nobiembre 27, 2017 a bilang.)

NOBIEMBRE 27, 2017

SARITA
 4 Agabroden ni Baket
    Cecilio T. Teñoso
12 Ina
     Eden L. Cachola

NOBELA
8 Oplan Maharlika (46)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
10 Yuri (14)
    Virginia A. Duldulao

DANIW
6 Panagkabsat
   Junley L. Lazaga
20 Padaya ken Ragragsak
   Jaime M. Agpalo, Jr.
34 2 a Soneto
    Honor Blanco Cabie
47 Daniw a Para Ubbing
     Diana Sagario-Macalos

SALAYSAY
14 Komustan ti Marcos Vs. Robredo?
     Neyo Mario E. Valdez
16 Intayon Idiay Tubajon!
      Remedios S. Tabelisma-Aguillon
19 Ni Lolo Artemio ti “Tali King” ti Ilokandia
      Leilanie G. Adriano
26 Naganar Met a Pamastrekan ti Kalamansi
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Sweet Jazmine (63)
38 Don Clavio de Ylocos (66)
41 Miks & Tiks

KOLUM
21 Saludsodem ken ni Apo Hues
23 Dear Doc
24 Padasem Daytoy, Kailian
28 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
18 Siled ti Kararag
22 Dagiti Pagannurotan ti AMMAFLA 2018
29 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
33 Haytek!
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop

Palagip iti Maika-7 a Salip iti Sarita ti ALVIYA

Ipalagip ti Secretariat ti ALVIYA Literary Foundation nga agpatingga ti Maikapito a Pasalip ALVIYA (2017-2018) iti Enero 31, 2018. Tinawen nga is-isponsoran daytoy ni Alex V. Yadao, maysa a patron ti Literatura Ilokana a tubo iti Libertad, Abulug, Cagayan ngem agdama nga agnanaed iti Siudad ti New York iti Estados Unidos. Imatonan met daytoy ni Dr. Freddie Pa. Masuli ti Cagayan State University ken iti pannakitinnulong ti GUMIL Cagayan.

Dagiti pagalagadan:

1. Agpatingga ti panagawat ti Secretariat kadagiti maisalip a sarita iti Enero 31, 2018.

2. Silulukat ti salip kadagiti amin nga agsursurat iti sarita nga Ilokano.

3. Nawaya ti makisalip a mangpili iti tema a kayatna a suraten.

4. Agatiddog ti pakisalip iti 15-25 a panid iti short bond paper, nai-computer (agusar iti Times New Roman, Font Size 12) iti doble espasio ken addaan iti maysa a pulgada a margin iti amin nga igid ti bondpaper.

5. Maysa laeng a sarita ti maipalubos nga isalip ti tunggal makisalip a mannurat.

6. Nasken a bukod a putar ti autor ti maisalip, saan pay a naipablaak iti ania man a magasin, ken saan a patarus manipud iti ania man a lengguahe.

7. Ti laeng parbo a nagan ti autor ti agparang iti manuskrito a maisalip. Mapakuyogan ketdi ti opisial nga entry iti maysa pay a dokumento a nakailanadan dagitoy: paulo ti sarita, parbo ken pudno a nagan ken kabibiag ti autor agraman numero a pakakontakan kenkuana.

8. Ipatulod dagiti dua a dokumento (sarita ken ti impormasion maipanggep iti autor) babaen ti electroniko a wagas (email) iti daytoy nga email account: freddie.padua.masuli@gmail.com.   Saanen a masapul pay ti nakaprinta a kopia.

9. Nasken a maipatulod iti Secretariat dagiti dua a dokumento iti saan a naladladaw ngem alas-11:59 ti Enero 31, 2018 (oras iti Filipinas).

10. Saan a mabaliwan ti pangngeddeng dagiti hurado malaksid no maduktalan a nasalungasing ti Pagannurotan Bilang 6. Dinto metten mapalubosan ti autor a makisalip pay kadagiti sumarsaruno a pasalip ti ALVIYA.

11. Makipagtagikua ti ALVIYA Literary Foundation kadagiti mangabak a sarita nupay adda karbengan ti autor iti copyright daytoy. Maaddaan pay ti agpasalip iti karbengan a mangipablaak kadagitoy mangabak a sarita iti ania man a wagas a kayatna karamanen iti elektroniko ken tradisional a wagas ti panagipablaak.

12. Dagiti Gungona : First Prize: P15,000.00; Second Prize: P10,000.00, Third Prize: P5,000.00; ken dua a panglinglingay a premio a sag-P2,000.00. Maipaayanto met dagiti mangabak iti sertipiko ti pammigbig.

13. Maiwaragawag dagiti mangabak a sarita iti di naladladaw ngem iti umuna a lawas ti Abril 2018 ken mayawatto dagiti premio bayat ti tinawen a Nailian a Kombension ti GUMIL Filipinas.


(Naipablaak iti Bannawag, Nobiembre 20, 2017 a bilang.)

Miracle Fruit

MIRACLE FRUIT. Naayatan a nangiggem iti bunga ti Miracle Tree ni Jenny Vi Irorita, maysa a mannursuro iti Gonzaga South Central School, idi makitana daytoy iti ilalabasda iti kalsada iti Lal-lo, Cagayan. Calabash Tree wenno Crescentia cujete ti awag iti daytoy a kayo ngem ad-adda nga am-ammo ditoy Filipinas a kas Miracle Tree. Adu ti mangibagbaga nga adu ti maagasan ti bunga daytoy karaman ti kanser. Maragadi ti bunga ti Miracle Tree gapu ta natangken ti ukisna sa makarus ti nagunegna. Kalpasanna, maipaburek, masagat, sa maipainum. Iti Central ken South America ti pakasarakan iti adu a Calabash Tree ta sadiay ti nagtaudan daytoy a kayo. Idiay Mexico, maus-usar sadiay a paginuman wenno malukong ti sabut daytoy. (Roselyn C. Campano)

(Naipablaak iti Bannawag, Nobiembre 20, 2017 a bilang.)

Agrikultura iti PH, maparang-ay koma tapno di pumanaw dagiti mannalon

Ginutigot ti Food and Agriculture Organization (FAO) ti United Nations ti gobierno ti Filipinas a parang-ayenna koma ti agrikulturana babaen ti pannakaipaay ti umdas a puonan ken dadduma pay a kasapulan dagiti agnaed kadagiti away; iti kasta, malapdan ti ipapanaw dagiti mannalon a mapan mangged iti ballasiw-taaw.

Kinuna ni José Luis Fernández, pannakabagi ti FAO iti Filipinas, a ti ipapanaw dagiti mannalon ti maysa kadagiti isyu a rumbeng koma a risuten ti gobierno ti Filipinas nangruna kadagiti lugar a pagrarairaan ti kinakurapay ken gubat.

Iti pannakarambak ti World Food Week itay nabiit, kinuna ni Fernandez nga iti nabayagen a tiempo, maipangpangrunan iti panagtintinnulong ti Department of Agriculture (DA) ken ti FAO maipapan iti panagpuonan para iti pannakapadur-as dagiti away ken iti pannakaipanamnama ti kaadda ti umdas a suplay ti taraon.

Kunana a karaman ditoy ti pannakapaadu ti apit kadagiti talon, pannakaisubli ti pagbiagan kalpasan ti didigra, pannakatarabay dagiti tattao a maaddaan iti kabaelan (skills) malaksid iti panagtalon tapno manayonan ti pagbiaganda, pannakaisuro kadagiti mannalon iti kabaelan nga agnegosio, ken pannakaipasdek dagiti sistema tapno maidanonda iti merkado dagiti produktoda. 

Ngem kuna daytoy nga adu pay ti nasken a maaramid tapno maparnuay ti oportunidad para kadagiti pamilia kadagiti away tapno agtalinaedda iti away ken dumur-asda iti mismo nga awayda.

Mangnamnama ketdi ti FAO a kabaelan ti gobierno ti Filipinas nga ipakat dagiti nasken a maaramid tapno mapaadu ti apit.

Maibatay iti panagadal a naipablaak itay nabiit, kuna ti FAO nga iti laksid ti kaadda ti rebelion ken dadduma a problema iti urnos ken talna iti Filipinas iti dua a napalabas a dekada, nabaelan ti Filipinas nga inkabassit ti bilang dagiti malnourished nga ubbing iti pakabuklan ti populasionna.


(Naipablaak iti Nobiembre 20, 2017 a bilang.)

Sultip kontra droga ken pannakarames

Nangirusat ti Council for the Welfare of Children (CWC) iti kampania nga agpanggep a mangyadayo kadagiti ubbing iti droga ken dadduma pay a kita ti kinaranggas.

Iti pannakayalnag ti maika-25 a tinawen a pannakarambak ti National Children’s Month (NCM) itay Nobiembre 6, kiniddaw ti CWC ken dagiti katinnulong daytoy ti pannakipartisipar ti publiko iti proyekto daytoy a “Pito, Bata, Pito! A Call 4 Help” (C4H). Ti tema ti National Children's Month para itoy a tawen: “Bata: Iligtas sa Droga!”

Kuna ni CWC Executive Director Mitzi Cajayon-Uy a ti nasayaat iti sultip (pito iti Tagalog), mausar ti biktima ta di makapagpatulong ti umel kas pagarigan marames. Agserbi ti sultip a kas pagilasinan iti agkasapulan iti tulong ta no adda agsasaruno a sultip, mabalin nga adda karkarna a mapaspasamak.

Paset ti kampania ti pannakaur-or ti donasion nga igatang iti maysa a milion a sultip a maited kadagiti ubbing iti sibubukel a pagilian bayat ti tiempo ti Paskua.

Innayon ni Cajayon-Uy nga ikalkalikagumda met a maisubli dagiti child protection unit iti tunggal barangay tapno maipanamnama a maammuan dagiti ubbing dagiti karbenganda iti baet dagiti operasion dagiti autoridad kontra iti droga.


(Naipablaak iti Nobiembre 20, 2017 a bilang.)

Dua nga antolohia, isagsagana ti GMM

Dua a libro ti isagsagana ita ti GUMIL Metro Manila, maysa nga antolohia dagiti sarita a para ubbing, ken maysa nga antolohia dagiti daniw iti Ingles.

Da Cles B. Rambaud, editor ti Bannawag, ken Ariel S. Tabag, Poetry Editor ti Bannawag, ti agpaay nga editor ti umuna nga antolohia; ni met Bucaneg Awardee Honor Blanco Cabie ti editor ti maikadua a libro. Manamnama a mairuar dagitoy a libro iti 2018.

Dagiti kameng ti GUMIL Metro Manila, aktibo wenno saan, ken uray dagiti dati a kameng no la ketdi regularda a kameng ti GUMIL Filipinas, ti maawis a mangidatag kadagiti sinuratda.

Iti sarita a para ubbing, maysa agingga iti dua ti idatag. Iti daniw, tallo agingga iti lima. Mabalin ti agidatag iti daniw a nasurat iti Ilokano (maipatarusto). No naipablaaken ti sinurat, ilanad ti nakaipablaakanna ken petsa ti pannakaipablaakna.

Mapakuyogan dagiti sinurat iti pakasaritaan ti biag ti autor (saan nga at-atiddog ngem maysa wenno dua a parapo) ken pakuyogan iti kaudian a retrato iti 'jpeg' a file format.

Ipatulod babaen ti email dagiti sinurat a sarita iti clesrambaud@gmail.com wenno asseng.tabag@gmail.com, ken daniw iti poetn.peasant@yahoo.com. Masapul a maawat dagiti sinurat iti di naladladaw ngem Enero 31, 2018. Para iti detalye, makiuman kadagiti editor babaen dagiti email address iti ngato.

(Naipablaak iti Nobiembre 20, 2017 a bilang.)

NOBIEMBRE 20, 2017

SARITA
  4 Nenita
    Arnold C. Baxa
12 Sangapirgis a Dungngo
    Prudencio C. Andrion


NOBELA
8 Oplan Maharlika (45)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
10 Yuri (13)
    Virginia A. Duldulao

DANIW
6 Agpinnaludipta Latta
   Leonardo Tejano
47 Daniw a Para Ubbing
    Adoracion B. Madarang

SALAYSAY
14 “‘Lo-Diyes! ‘Lo-Diyes!”
     Rene B. Ragunton
26 Agtarakenka iti “Ariwawa”
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Sweet Jazmine (61)
38 Don Clavio de Ylocos (64)
41 Miks & Tiks

KOLUM
16 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
19 Saludsodem ken ni Apo Hues
21 Dear Doc
24 Padasem Daytoy, Kailian
28 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
17 Siled ti Kararag
18 Dagiti Agad-adal nga Ubbing ken ti Bannawag
20 ‘Tay Kurso a Bokasional ti Alaem, Nakkong!
22 Dagiti Pagannurotan ti ALVIYA 2018
23 Ti Tarakenmo ken Sika
29 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
33 Haytek!
34 Panangimaton iti Pagtaengan
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop

Ukay-ukay iti Night Market

UKAY-UKAY ITI NIGHT MARKET. Naragsak dagitoy a tindera ti ukay-ukay a mangpadpadaan kadagiti kustomerda iti puestoda iti sigud a nakaipasdekan ti Bayanihan Hotel iti Siudad ti Baguio nga adda laeng iti asideg ti Burnham Park.  Am-ammo ti Siudad ti Saleng a kas Ukay-ukay Capital of the Philippines. Daydaywen dagiti aggatang ti rinabii a night market iti Harrison Road a pakagatangan kadagiti napipintas ken nalaka nga aruaten. (VIRGILIO D. DOMALOY)


(Naipablaak iti Bannawag, Nobiembre 13, 2017 a bilang.)

Mannursuro, nasken nga ammoda ti umno a panagiggem iti kuarta

Sakbay pay a mangrugida nga agtrabaho kalpasan a makastrekda iti trabaho, guyugoyenen dagiti agpapautang iti kuarta dagiti titser kadagiti para publiko a pagadalan agingga a maruamda ken mailumlomda iti utang.

Daytoy ti rason a kuna ni Department of Education (DepEd) Secretary Leonor Briones a masapul a masursuruan dagiti titser maipapan iti umno a panagiggem iti kuarta.

Dinakamat ni Briones nga iti agdama, agdagup ti utang dagiti titser manipud kadagiti lehitimo nga agpapautang iti mapan a P170-bilion.

Kinuna ni Briones nga idi mangrugi iti trabahona iti DepEd idi 2016, mapan a P120-bilion ti dagup ti utang dagiti titser. Kalpasan ti makatawen, ngimmato iti 42 a porsiento ti utang dagitoy.

Mainaig itoy, kinuna ni Briones nga indiaya ti Prudence Foundation, malaksid pay dagiti sabsabali nga institusion, ti tulongna kadagiti titser tapno masursuruan dagitoy iti umno a panangimatonda iti sueldoda.

Innayon ni Briones nga addan naiwayat a panagadal maipapan iti panagutang ken pannagasto dagiti titser tapno maitudo ti ramut ti problema iti kuarta dagiti titser.


(Naipablaak iti Bannawag, Nobiembre 13, 2017 a bilang.)

Agannad iti trabaho iti ‘third country,’ kuna ti POEA

Binalakadan ti Philippine Overseas Employment Administration (POEA) dagiti mangmangged a Filipino nga adda iti sabali a pagilian nga agannadda koma iti panagawatda iti diaya a trabaho.

Mainaig daytoy kadagiti naawat a report ti POEA nga adda dagiti Filipino a household service workers (HSWs) iti Hong Kong, Singapore ken Cyprus a maaw-awis nga umakar kadagiti sabali a pagilian kas iti Dubai, Mongolia, Turkey ken Russia ngem naduktalanda a saan unay a nasayaat ti kasasaad ti panagtrabaho ket wenno nakarkaro pay gapu ta peke dagiti dadduma a maididiaya a trabaho.

Kaaduanna a ganggannaet dagiti recruiter manipud kadagiti third country nga addaan kadagiti kakadua a Filipino.

Kas proteksion, masapul a siguraduen ti aplikante nga addaan iti umisu a working permit, visa ken kontrata nga aprobado ti Philippine Overseas Labor Office (POLO) ken naproseso iti POEA, sakbay a pumanawda a mapan iti third country.

Maibilang a third country ti papanan ti Filipino no rummuar daytoy manipud iti pagilian a nairanta a pagtrabahuanna (second country) idi pimmanaw iti Filipinas.


(Naipablaak iti Bannawag, Nobiembre 13, 2017 a bilang.)

NOBIEMBRE 13, 2017

SARITA
 4 Ni Rapit, ti Mannanakaw
    Rolando A. Seguro, Jr.
14 Iti Sakaanan ti Tanem
      Leonardo Q. Belen

NOBELA
10 Oplan Maharlika (44)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
12 Yuri (12)
    Virginia A. Duldulao

DANIW
6 Am-ammonakanto Latta
   Corazon F. Quiamas
47 Daniw a Para Ubbing
     Marlyn Garcia-Del Rosario

SALAYSAY
26 Nabunga Dagitoy a Pipino
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Sweet Jazmine (61)
38 Don Clavio de Ylocos (64)
41 Miks & Tiks

KOLUM
17 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
21 Saludsodem ken ni Apo Hues
22 Dear Doc
24 Padasem Daytoy, Kailian
28 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
8 Komusta ti Mulayo a ”Bannawag @ 80 Commemorative Tree”?
11 Netizone
16 Biag ni Ilokano
18 Ti Bannawag ken Siak
19 Siled ti Kararag
20 Pasiarenyo Met ti Baler!
23 Ti Tarakenmo ken Sika
29 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
33 Haytek!
34 Panangimaton iti Pagtaengan
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop