July 29, 2016

Kalpasan ti tallo a tawen: Adda umdas a bagas para iti pagilian, kuna ni Piñol

Mamati ni Department of Agriculture (DA) Secretary Manny Piñol a kalpasan ti tallo a tawen, addan umdas a bagas ken dadduma pay a produkto iti agrikultura para iti pagilian.

Kuna ni Piñol a naidatagen ti plano ken ni Presidente Rodrigo Duterte no kasano a magun-od daytoy.

Segun iti Sekretario, masapul ti 64-bilion a pisos a badyet para iti nasao a plano.

Nupay maibilang ti panagangkat iti bagas kas pangdarasan a solusion iti tiempo ti El Niño ken La Niña, no itultuloy daytoy kadagiti kadawyan a tiempo, maapektaran dagiti mannalon ket mabenepisiaran dagiti negosiante ken kartel.

Kas solusion, panggep ni Piñol a tuladen ti ar-aramidenda idiay Mindoro a dagiti 14,000 a mannalon, pagtitinnulonganda a talonen ti 400 ektaria a daga ket direkta a mabenepisiaranda iti bukodda nga apit.

Inggunamgunamna met a nakasagana ti departamento a mangipabulod iti 1-bilion a pisos nga awanan interes iti tunggal probinsia iti pagilian nga addaan kadagiti nalalawa a di masuksukay a dagdaga a pakaipadasan daytoy a proyekto.


(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 8, 2016 a bilang.)


AGOSTO 8, 2016



SARITA
4 Ni Amy, ni Lanie
   Rhea Rose D. Berroy

NOBELA
8 Baknangtan, Kayong! (9)
   D.S. Bulong
12 Ti Bastardo (19)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.

DANIW
6 Café Bantay
    Ria Rebolledo
47 Daniw a Para Ubbing
    Roselyn C. Campano

SALAYSAY
14 Ti Ili nga Addaan iti Sangapulo ken Walo a Dissuor
      Virginia A. Duldulao, Ph.D.
26 Saantayo a Tagibassiten ti Kalunay
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Kimar (36)
38 Lam-ang (149)
41 Miks & Tiks

KOLUM
10 Saludsodem ken ni Apo Hues
17 Dear Doc
23 Haytek!
24 Padasem Daytoy, Kailian
29 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera
33 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
9 Netizone
16 Biag ni Ilokano
19 Naggapuan Dagiti Kannaway, Inang?
20 Kasano a Sursuruan ti Aso?
21 Siled ti Kararag
22 Wanted: Napasnek a Nagannak
28 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
34 Siguraduen a Natalged ti Taraon nga Idasar iti Pamilia
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop

July 23, 2016

Adda Kuarta iti Water Lily



ADDA KUARTA ITI WATER LILY. Naisem latta dagitoy nga inna iti pagtaengan iti Siudad iti Laoag gapu ta uray nakisang ti pamastrekan no kastoy a matutudo, mapanda agala kadagiti agkaiwara a water lily iti karayan (a mangabbed iti ayus gapu iti kinaalisto dagitoy nga umadu) ket babaen ti maipapaay a panagsanay (skills training), mapagbalinda dagitoy a bag, tsinelas, payabyab ken dadduma pay. Naganar daytoy a pamastrekan gapu ta kaay-ayo dagiti turista a gatangen dagiti nasao a partuat manipud iti water lily. (Leilanie G. Adriano)


(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 1, 2016 a bilang.)

Kissayanyo ti trabahomi, kiniddaw dagiti mannursuro

Kiniddaw ti maysa a grupo dagiti mannursuro ken ni Education Secretary Leonor Briones a maikabassit koma dagiti trabaho a klerikal dagiti mannursuro tapno manayonan ti orasda a mangisuro kadagiti ubbingda.

Kiniddaw ti Teachers Dignity Coalition nga addaan iti 30,000 a kameng a nasken koma a marepaso dagiti agdama a naipaakem a trabaho kadagiti mannursuro aglalo kadagiti adda kadagiti eskuela ti gobierno tapno ad-adu ti orasda a makilangen kadagiti estudianteda.

Sakbay daytoy, kiniddaw ti Alliance of Concerned Teachers (ACT) ti panangibasuran ti DepEd iti Results-based Performance Management System (RPMS) ken ti Learners’ Information System a mangparparigat laeng kadagiti mannursuro.

Agpada dagitoy a programa a nayimplementar iti panawen ni dati a DepEd Secretary Armin Luistro.


(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 1, 2016 a bilang.)

Tagnawa Series 3 ti GUMIL Filipinas, maisagsagana

Maisagsaganan ti maikatlo a libro a paset ti proyekto a panagipablaak ti GUMIL Filipinas, ti Tagnawa Series, nga iwardas ti Editorial Committee ti gunglo. Antolohia daytoy ti ababa a sarita nga editen da Roy V. Aragon, direktor ti GF ken chairman ti nasao a komite, ken Ariel S. Tabag, poetry editor ti Bannawag ken sekretario-heneral ti GF. Manamnama a mairuar ti libro iti 2017.

Pagalagadan iti panagidatag:

1. Dua a sarita ti idatag. Nasaysayaat no di pay naipablaak ti idatag ngem mabalin met no naipablaaken iti magasin, wenno dadduma pay a babasaen wenno iti Internet. No naipablaaken, masapul nga adda notasion iti baba ti sinurat mainaig iti detalye ti pannakaipablaak daytoy. Maysa laeng ketdi a sarita ti maipablaak, ken segun iti pangngeddeng dagiti editor. Karbengan dagiti editor ti di mangipablaak kadagiti maidatag a sarita a di makapatar iti pagrukodanda, ken iti sabsabali pay a makaigapu.

2. Speculative fiction ti idatag a sinurat. Kayatna a sawen, ania man a sarita maipanggep iti pantasia, di nakappapati ngem pudno, magic realism, science fiction, supernatural fiction, superhero fiction, ken alternate history.

3. Mapakuyogan dagiti sinurat iti pakasaritaan ti biag ti autor (saan nga at-atiddog ngem maysa wenno dua a parapo), karaman dagiti contact information (adres, numero ti telepono/selpon, e-mail). Pakuyogan iti kaudian a retrato iti .jpeg a file format.

4. Ipatulod babaen ti e-mail dagiti sinurat iti rvaragon@gmail.com wenno iti asseng.tabag@gmail.com.

5. Masapul a maawat dagiti sinurat iti di naladladaw ngem Oktubre 31, 2016.

6. Agdalan dagiti sinurat iti naiget a panagarisit dagiti editor. Mapakaammuan dagiti autor a mairaman iti libro makabulan kalpasan ti naituding a deadline.

7. Maipablaak dagiti libro iti wagas a tagnawa, wenno panidna, bayadanna. Masuktanto ketdi iti libro a ti bilangna, agbatay iti kaibatogan ti naitagnawa a gatad.

8. Karbengan dagiti editor nga editen dagiti sinurat a naidatag.

9. Para iti dadduma pay a detalye, makiuman kadagiti editor babaen dagiti e-mail address iti ngato.

(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 1, 2016 a bilang.)

July 21, 2016

Relokasion sakbay ti demolision – Duterte

Inkari itay nabiit ni Presidente Rodrigo Duterte kadagiti informal settler iti sibubukel a pagilian nga awan ti iwayat ti gobierno a demolision agingga nga awan ti nakasagana a relokasion kadagiti maapektaran a pamilia.

Kinuna ni Duterte a saan nga umannugot a madadael ti balay ti maysa a pamilia nga awanan iti masnop a papanan.

Kuna ni Duterte nga agbirok pay iti kuarta tapno adda pondo ti relokasion dagiti maawanan iti pagnaedan.

Innayon ni Duterte a masapul a maurnos ti ekonomia ti Filipinas tapno makatulong daytoy kadagiti umili nangruna kadagiti marigrigat.


(Naipablaak iti Bannawag, Agosto 1, 2016 a bilang.)

AGOSTO 1, 2016



SARITA
4 Alimbadaw
   Juan Al. Asuncion
14 Gil-ayab
   Juan S.P. Hidalgo, Jr.

NOBELA
8 Baknangtan, Kayong! (3)
   D.S. Bulong
12 Ti Bastardo (18)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.

DANIW
6 Para Sarapa
   Jake F. Ilac
47 Daniw a Para Ubbing
    Elmer Gamulo

SALAYSAY
26 Saganaantayo ti Umay a La Nina
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Kimar (35)
38 Lam-ang (148)
41 Miks & Tiks

KOLUM
17 Dear Doc
19 Saludsodem ken ni Apo Hues
23 Haytek!
24 Padasem Daytoy, Kailian
29 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera
33 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
10 Netizone
16 Biag ni Ilokano
20 Paan-anawa Dayta Asom?
21 Siled ti Kararag
22 Saan nga Agpada ti Kindergarten ken Grado Uno
28 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
34 Natalged a Panagidulin Kadagiti Tedda a Taraon
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop

July 17, 2016

Taraken a Malaga



TARAKEN A MALAGA. Pakpakanen ni Arnold Miranda iti bulong ti marunggay dagiti tarakenna nga annak ti rabbitfish, wenno am-ammo a malaga iti Amianan a Luzon ken kitong wenno kitang iti Mindanao, a naipupok iti fishcage iti Brgy. Nagtupacan, Pamplona, Cagayan. Mayakarto dagitoy iti dakdakkel a fishcage inton dumadakkeldan. Kas nakunana, mabalin pay kano nga ipakan ti balangeg ken dadduma a nalulukneng a nateng. Inton dumaddadakkel dagiti an-annak, puruakannanto idan iti commercial feeds. Malaksid iti tilapia, adun a residente ti Brgy. Nagtupacan ti agtartaraken iti malaga ta amang a nanginngina daytoy. Basbassit pay ti magastos iti pagpakan ta libre dagiti ipakanda a nateng. Uppat agingga iti lima a bulan sa mabalinen a kalapen dagitoy. Dua a klase ti malaga ti kangrunaan a matartaraken iti pagilian nangruna iti Pangasinan, Davao ken daya a Visayas, ti Siganus guttatus (turikturikan iti naranghado) ken Siganus vermiculatus (turikturikan iti puraw). Nabaybayag a dumakkel ti Siganus guttatus ngem naramraman ti lasag daytoy. (Dexter M. Fabito)


(Naipablaak iti Bannawag, Hulio 25, 2016 a bilang.)

‘Endo,’ kayat ti Dept. of Labor a maisardeng

Kas paset ti addang a mangpaisardeng iti contractual employment iti pagilian, kinuna ni Dept. of Labor and Employment (DOLE) Secretary Silvestre Bello III a binilinnan dagiti rehional a direktor ti DOLE nga ilistada dagiti amin nga aktibidad a mainaig kadagiti kontraktual a mangmangged iti sakupda, nangruna kadagiti illegal a porma daytoy a kas iti ‘endo’ wenno end of contract.

Innayon ni Bello a kalpasan ti nasao nga imbentario, iwayatda ti naiget a pannakaipatungpal dagiti probision ti linteg maipapan iti ‘endo’ ken contractualization.

Iti babaen ti ‘endo,’ maulit-ulit ti empleado a magibusan ti kontratana sa met laeng maawat iti isu met laeng a trabaho iti isu met laeng a kompania, ngem awanan iti posibilidadna nga agbalin a regular.

Kuna ni Bello a saan a mapanuynoyan ti kastoy iti babaen ti panangidaulona. Innayonna nga iti umuna a 100 nga aldaw ti panangidaulona iti departamento, target daytoy a maibaba ti kontraktualisasion iti 50 a porsiento.


(Naipablaak iti Bannawag, Hulio 25, 2016 a bilang.)

GUMIL Filipinas, agawaten iti manuskrito para iti Pasnaan 7

Agawaten ti GUMIL Filipinas (GF), ti gunglo dagiti mannurat nga Ilokano iti Filipinas ken iti ballasiw-taaw kadagiti aplikante a fellow iti 7th Pasnaan Ilokano Writers’ Workshop (Pasnaan 7) a manamnama a maangay inton Nobiembre iti maysa a pagadalan iti Pangasinan.

Masapul a mangidatag ti tunggal aplikante babaen ti e-mail iti portfolio ti ania man kadagiti sumaganad: (a) uppat a daniw; (b) dua nga ababa a sarita, (c) uppat a daniw a para ubbing, (d) dua a sarita a para ubbing, (e) dua a personal a salaysay, (f) storyline para iti nobela ken dua a chapter daytoy. Masapul a nakasurat iti Ilokano dagiti nadakamat a sinurat ken addaan iti title page a nakailanadan ti nagan iti pluma ken linaonna (table of contents). Masapul a nakasurat ti nasao a portfolio iti Word format.

Malukonan dagiti manuskrito iti sabali a Word file a naglaon iti pudno a nagan ti autor, adres, pakakontakan a numero, e-mail address, ababa a pakasaritaan ti biag (bionote) ken kabaruan nga ID picture, ken may-e-mail iti gumil.filipinas@gmail.com; usaren ti paulo (subject) a “Pasnaan 7.”

Sangapulo a fellow ti mapili a maipaayanto iti libre nga akomodasion.

Aggibus ti panagidatag iti aplikasion inton Septiembre 15, 2016. Para iti ad-adu pay nga impormasion, umawag wenno ag-text iti 0921-602-1938 (AST) wenno ag-e-mail iti gumil.filipinas@gmail.com. (Pasnaan 7 Secretariat)


(Naipablaak iti Bannawag, Hulio 25, 2016 a bilang.)

July 14, 2016

HULIO 25, 2016



SARITA
4 Maria Clara
   Rhea Rose D. Berroy

NOBELA
8 Ti Bastardo (17)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
12 Baknangtan, Kayong! (2)
     D.S. Bulong

DANIW
6 Mangga
    Roy V. Aragon
47 Daniw a Para Ubbing
    Levita B. Baclig

SALAYSAY
14 Uray Ditana No Mapakawanka, Kunam?
      Virginia A. Duldulao, Ph.D.
26 Nasustansia ti Azolla a Kanen ti Dingo
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Kimar (34)
38 Lam-ang (147)
41 Miks & Tiks

KOLUM
10 Saludsodem ken ni Apo Hues
17 Dear Doc
23 Haytek!
24 Padasem Daytoy, Kailian
29 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera
33 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
9 Netizone
16 Biag ni Ilokano
18 Siled ti Kararag
19 Ania, Agitaray iti Tsinelas ‘Ta Asom?
21 Napateg ti Kindergarten
22 Ipakattayo Man ti “Anus Dungngo”
28 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
34 Naibotelia a Danum?
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop

July 11, 2016

Iti Rigat ken Nam-ay



ITI RIGAT KEN NAM-AY. Mapan agpakat iti sigay iti baybay ditoy Taggat Norte, Claveria, Cagayan dagitoy nagaget nga agassawa a mangngalap. Panagkalap ti kangrunaan a panggedan dagiti agindeg itoy a  paset ti ili a Claveria. Bassit ti lima (5) kilo nga ikan a masangatanda no kastoy a kalinakna. Agbatay met ti presio iti klase ti ikan a maalada a kadawyan a di bumaba iti sangagasut (P100.00) a pisos ti kada kilo. (Raquelito B. Cenal)

(Naipablaak iti Bannawag, Hulio 18, 2016 a bilang.)

Gobierno, makainut iti P5B no maigiddan ti eleksion ti barangay ken SK iti ConCon

Lima a bilion agingga iti innem a bilion.

Daytoy ti mapattapatta a gatad a mainut ti gobierno no maiggidan ti eleksion ti barangay ken Sangguniang Kabataan iti pannakapili dagiti kameng ti Constitutional Convention (Con-Con), segun ken ni Commission on Elections (Comelec) Chairman Andres Bautista.

No adda eleksion iti Oktubre itoy a tawen a para iti barangay ken SK sa addanto manen eleksion iti Enero a para kadagiti kameng ti Con-Con, kuna ni Bautista nga ababa unay ti nagbaetan dagitoy.

Nupay kasta, kuna ketdi ni Bautista a bukodna laeng a kapanunotan daytoy.


(Naipablaak iti Bannawag, Hulio 18, 2016 a bilang.)

July 6, 2016

HULIO 18, 2016



SARITA
4 Pagtaengan
   Jobert M. Pacnis

NOBELA
8 Baknangtan, Kayong! (1)
     D.S. Bulong
12 Ti Bastardo (16)
     Norberto D. Bumanglag, Jr.

DANIW
6 Panagur-uray
   Freddie Pa. Masuli
47 Daniw a Para Ubbing
    Marlene F. Diculen


SALAYSAY
14 Umayen ti Panagbalbaliw!
      Neyo Mario E. Valdez
26 Nasamay ti Sesbania a “Green Manure” ti Pagay ken Mais
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Lam-ang
38 Kimar
41 Miks & Tiks

KOLUM
19 Saludsodem ken ni Apo Hues
21 Dear Doc
23 Haytek!
24 Padasem Daytoy, Kailian
29 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera
33 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
9 Netizone
10 Tao Lugar Pasamak
18 Biag ni Ilokano
20 Siled ti Kararag
22 Sadiwa Wenno Naluto?
32 Ammuem Pay Dagitoy
34 Dadduma Pay a Pakasarakan iti Mikrobio
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop

July 3, 2016

Nagimaskan, Pinia!



NAGIMASKAN, PINIA! Panagpipinia manen ket maay-ayatan ni Lilibeth Ustare Andres iti yan ti bunton dagiti nalabon nga apitda a pinia iti Brgy. Maburil (Cabanabaan area), Ballesteros, Cagayan. Kangrunaan a mula dagiti bumarangay kadagiti bakras ti bantay itoy a deppaar ti pinia a mailaklako ti tallo iti sangagasut a pisos iti kas iti nailadawan. Nasam-it ken natubbog dagiti pinia nga agtaud ditoy. Pagaayat nga angkaten dagiti biahero. (Jobert M. Pacnis)

(Naipablaak iti Bannawag, Hulio 11, 2016 a bilang.)

July 2, 2016

Addan sueldo ken benepisio dagiti mangngalap – DoLE

Kas iti maysa a regular a mangmangged, umawat itan dagiti trabahador dagiti komersial a pagkalap iti minimum a sueldo ken dadduma pay a benepisio, kalpasan a nangiruar ti Department of Labor and Employment (DoLE) iti maysa a baro a Department Order.

Impakaammo ni DoLE Secretary Rosalinda Baldoz a narugian a naipakat itay napalabas a bulan ti D.O. No. 156-16 Series of 2016 nga agkuna nga amin nga agtrabtrabaho kadagiti komersial a bilog wenno lugan iti taaw a pagkalap, nasken nga umawat kadagiti benepisio a kas iti aw-awaten dagiti padada a mangmangged iti takdang.

Kuna ni Baldoz a dakkel a pagnam-ayan daytoy dagiti mangngalap iti industria ti komersial a panagkalap gapu ta sagudayen ti nasao a department order dagiti istandard iti panagtegged, kas iti minimum a sueldo, holiday ken premium pay, overtime pay, night shift differential pay, paid service incentive leave, ken 13th month pay.

Malaksid kadagiti benepisio, masapul a siguraduen pay dagiti kompania ti komersial a panagkalap a dagiti mangngalapda ket agtawen iti 18 agpangato ken nakapasada kadagiti kasapulan a medical screening.


(Naipablaak iti Bannawag, Hulio 11, 2016 a bilang.)