Gapu iti 'Bassit a Trak'

GAPU ITI ‘BASSIT A TRAK.’ Agmakabulanen a nabara a mapagsasaritaan iti Ilocos Norte ti pannakaidetiner iti Kongreso ti innem nga empleado ti kapitolio probinsial ti Ilocos Norte gapu iti maipagarup a saan a nasayaat a pannakabusbos ti pondo ti tobacco excise tax a naigatang iti ‘bassit a trak’ wenno multicab (sumagmamano kadagitoy ti adda iti ladawan) a naibunong kadagiti barangay. Iti Ilocos Norte, agkaiwara dagiti nakabitin a pakaammo a "Release The Ilocos 6” a kas iti adda iti sango ti kapitolio ken kadagiti malabsan a waiting shed iti national highway tapno mawayawayaan koman dagiti nasao nga empleado nga agparparang a biktima ti susik iti politika dagiti adda iti turay. Daytoy met laeng a susik ti nakaigapuan ti panangideklarar ti Sangguniang Panlalawigan ti Ilocos Norte ken ni Dip. Rodolfo Farinas (1st Dist., Ilocos Norte) a ‘persona non grata’ iti probinsiana gapu iti akemna iti pannakaidetiner dagiti innem nga empleado. (Leilanie G. Adriano)


(Naipablaak iti Bannawag, Hulio 10, 2017 a bilang.)

Korean, maisuro iti hayskul --DepEd

Kuna ti Departamento ti Edukasion (DepEd) a maisuronton ti Korean, ti opisial a lengguahe ti South Korea, kadagiti para publiko a hayskul.

Napirmaan itay nabiit ti kasuratan ti panagkinnaawatan (memorandum of understanding) a para iti nasao a gannuat.

Kas kuna ti pannakangiwat ti DepEd, maisuro ti lengguahe a Korean a kas maikadua a ganggannaet a lengguahe ken elective. Maipadas nga umuna daytoy itoy a tawen iti napili a 10 hayskul iti Kamanilaan.

Kuna ni Ambassador ti Korea iti Filipinas Kim Jae Shin nga ipaay ti pannakasursuro iti lengguahe a Korean ti nasaysayaat nga oportunidad iti trabaho iti Filipinas ken iti sabali a pagilian, ken iti pannakaipaay ti education grant manipud iti Korea kadagiti kualipikado nga estudiante a Filipino.

Kuna pay ni Kim a napateg unay ti lengguahe, isu a ti panagisuro ken panagadal iti ganggannaet a lengguahe kadagiti eskuela, makatulong tapno mapauneg ti panagkinnaaawatan ti dua a nasion.

Malaksid iti Korean, karaman dagitoy a lengguahe a maisuro iti babaen ti Special Program in Foreign Language ti DepEd: Spanish, Nihongo, French, German, ken Mandarin.


(Naipablaak iti Bannawag, Hulio 10, 2017 a bilang.)

Ad-adu a ‘millennial’ ti natakuatan nga addaan iti HIV – DoH

Kuna ti Departamento ti Salun-at (DoH) nga idi Abril itoy a tawen, addan 629 a tao, kaaduan kadagitoy ti millennial (nayanak iti 1980s-2000s), ti natakuatan nga agsagsagaba iti Human Immunodeficiency Virus (HIV).

Nasurok a 80 a porsiento wenno 513 kadagiti natakuatan nga addaan iti nasao a bayrus ti agtawen iti 15 agingga iti 34.

Kadagiti 609 a nakaala iti bayrus babaen ti pannakiseks, 343 wenno nasursurok ngem kagudua ti lallaki a nakiseks iti padada a lallaki.

Kabayatanna, 18 a tao ti naireport a nakaala iti bayrus babaen ti panagusar iti naimpektaran a dagum. Adda met dua a kaso a nayakar manipud iti ina.

Iti daytoy Hunio, 17 a tao ti natay gapu iti komplikasion a mainaig iti HIV. Nagbalin ngaruden a 172 ti natay iti nasao a sakit ita a tawen.

Maibatay ken ni Diputado Neil Abayon ti Aangat Tayo Party-list, nakadadanag dagitoy a numero. Kunana a pammaneknek daytoy a kasapulan ti pagilian ti nasaysayaat a pannakayadal kadagiti agtutubo a Filipino no kasano nga aywananda ti salun-atda mainaig iti pannakiseks.

Atakaren ti HIV ti resistensia (immune system) ti bagi a makatulong a manglaban iti nasao nga impeksion. No saan a maagasan daytoy, dagiti addaan iti bayrus, nalaklaka a kapten ida iti delikado nga impeksion a kas iti kanser.

Iti panagbaybayagna, no nakapsut unayen ti immune system ti bagi, maaddaan ti tao ti Acquired Immuno Deficiency Syndrome wenno AIDS.

Maala ti bayrus babaen ti pannakisinnukat iti likido iti bagi, kas iti dara, kapsit, ken likido iti mabagbagi ti babai. Awan ketdi ti nasao a bayrus iti katay ken ling-et.

Makaala ti tao iti HIV babaen ti saan a protektado a pannakiseks, panagusar iti impektado a dagum, ken pannakayakar manipud iti ina a mapan iti anakna.

No makastreken ti bayrus iti bagi, agtalinaed daytoyen iti tungpal-biag. Nupay awan pay ti agas a para iti HIV, adda dagiti agas a mangpasardeng iti panagadu ti bayrus-- maawagan daytoy iti antiretroviral drugs (ARVs).


(Naipablaak iti Bannawag, Hulio 10, 2017 a bilang.)

HULIO 10, 2017

SARITA
4 Fina
   Ronelyn B. Ramones
12 Nasaem a Pannakabales
   Benjamin F. Aurelio

NOBELA
8 Oplan Maharlika (26)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
10 Tugot (2)
    Fernando B. Sanchez

DANIW
6 Siak ken Saan a Siak
   N.M.E. Valdez
16 Bomba
   Roy V. Aragon
47 Daniw a Para Ubbing
   Marlyn Garcia-Del Rosario

SALAYSAY
18 “Gatangem Man La ‘Toy Lakok a Natengen, Sir…”
    Niel Ferreras
22 Agmulatayo iti Gayubana
     Reynaldo E. Andres
18 Dimo Kunaen a Salamagi Laeng
     Virginia A. Duldulao, Ph.D.

KOMIKS
35 Sweet Jazmine (43)
38 Don Clavio de Ylocos (45)
41 Miks & Tiks

KOLUM
15 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
17 Saludsodem ken ni Apo Hues
21 Dear Doc
24 Padasem Daytoy, Kailian
28 Okeyka, Apong
30 Ading Kosinera
31 Tips

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
14 Biag ni Ilokano
19 Siled ti Kararag
20 Ti Tarakenmo ken Sika
29 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
33 Haytek!
34 Panangimaton iti Pagtaengan
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas

Panagbasa iti medisina, libre iti 8 nga eskuela ti gobierno

Karaman ti UNP, MMSU ken CSU

Panagbasa iti medisina, libre iti 8 nga eskuela ti gobierno

Mabalinen dagiti kualipikado ken maikari nga estudiante a Filipino a kayatda ti agbalin a doktor ti agbalin nga iskolar kadagiti napili a kolehio ken unibersidad ti gobierno (SUC), kas impakaammo ti Komision ti Nangatngato nga Edukasion (CHED) itay nabiit.

Babaen ti nailatang a 317.1-milion a pisos manipud iti badyet iti 2017 a para iti libre a tuision dagiti estudiante iti medisina kadagiti walo nga SUC para iti tawen-pagadalan 2017-2018, kuna ti CHED a libre amin a bayadan iti tuision dagiti mangala iti kinadoktor.

Dagiti walo nga SUC: University of Northern Philippines, Mariano Marcos State University, Cagayan State University, Bicol University, West Visayas State University, University of the Philippines-Leyte, Mindanao State University ken University of the Philippines-Manila.

Kinuna ni CHED Commissioner ken spokesperson Prospero de Vera a nalpasen ti Departamento ti Badiet ken Panagiwardas (DBM) dagiti annuroten ken pagalagadan iti pannakayimplementar (IRR) ti nasao a pundo a tulong kadagiti estudiante.

Kinuna ni De Vera a dagiti sigud ken baro nga estudiante iti medisina a Filipino iti walo nga SUC, makaalada iti subsidy iti libre a tuision babaen ti programa a Cash Grants to Medical Students Enrolled in State Universities and Colleges (CGMS-SUCs).


(Naipablaak iti Hulio 3, 2017 a bilang ti Bannawag.)

Umawag iti DoH

Kayatmo nga isardeng ti panagsigariliom?

Umawag iti DoH

Inyalnag itay nabiit ti Departamento ti Salun-at (DOH), iti pannakitinnulong ti Sangalubongan nga Organisasion iti Salun-at (WHO), ti serbisio iti pannarabay babaen ti selpon tapno matulongan dagiti Filipino a mangisardeng iti panagsigarilio.

Babaen ti tulong ti bileg ken potensial ti teknolohia iti komunikasion, ididiaya itan ti DoH kadagiti Filipino a kayatda nga isardeng ti agsigarilio ti balakad ken suporta babaen ti selpon wenno telepono nga inawaganda iti ‘quitline.’

Ti numero ti quitline ket –165364 – a mabalin nga awagan dagiti mannigarilio. No agusar met iti selpon, iteks laeng ti 'STOPSMOKE' iti (29290)165364 – marugian metten ti balakad ken tarabay babaen ti text, imbes nga aktual a timek ti makisarita. Magun-od ti serbisio babaen ti Smart, Sun Cellular, ken Globe.

Segun ken ni Sekretario iti Salun-at Paulyn Jean B. Rosell-Ubial, maragsakanda a mangidiaya iti daytoy a serbisio iti publiko.

Segun iti 2015 Global Adult Tobacco Survey (GATS) iti pagilian, pito iti 10 ti Filipino a mannigarilio ti kayatda ti agsardeng nga agsigarilio. Ngem 4% laeng kadagiti agsigsigarilio iti napalabas a 12 a bulan ti naireport a nagballigi a nangisardeng iti daytoy makapapatay a bisio.


(Naipablaak iti Hulio 3, 2017 a bilang ti Bannawag.)

Sabali Manen a Baliena

SABALI MANEN A BALIENA (Pygmy killer whale) ti nasarakan dagiti mangngalap iti Sitio Dirique, Davila, Pasuquin, Ilocos Norte itay nabiit kabayatan a naisadsad daytoy iti katangriban a paset ti baybay. Pinadas ti rescue team a salbaren ti naubing pay a baliena a maibilang nga endangered marine mammal species (maib-ibusen a nabiag iti baybay) ngem daksanggasat ta nagsatan daytoy kalpasan a maisubli koma iti adalem a paset ti baybay a pangbirokanda koma iti ina daytoy a mabalin a naiwawa met laeng. Segun kadagiti eksperto, mapapati nga agsussuso pay laeng daytoy ket mabalin a nabisinan ti ina daytoy ket napan nagsapul iti makan nga isu met ti pannakaliwayna iti ubing a baliena a naisadsad iti katangriban. (Leilanie G. Adriano)


(Naipablaak iti Hulio 3, 2017 a bilang ti Bannawag.)

Maika-2 a Salip iti Sarita ti Albalos Awards

Maluktan iti daytoy a Hulio ti Maika-2 a Salip iti Sarita ti Mario Abinsay Albalos Foundation Literary Awards para kadagiti amin a mannurat iti Ilokano.

Nabangon ti literary foundation a naipanagan iti daydi Dios-ti-aluadna a mannurat ti Bannawag Mario A. Albalos, tubo iti Cabaroan Daya, Siudad ti Vigan, napadayawan a Pedro Bukaneg awardee ken umuna a Thomas Jefferson awardee iti Estado ti Hawaii a nagnanaedanna agingga iti pimmusay idi Marso 3, 1991 iti edadna a 40.

Isponsoran ni Jenny Alcausin (agnanaed iti California) ti pasalip ti foundation ken agpaay met a mangimaton iti nasao a pasalip da Amado I. Yoro, Jun Abinsay, Priscilla Dela Cruz (agnanaed iti Hawaii) iti pannakitinnulong dagiti kameng ti Bannawag.

Ti kompleto a pagannurotan:

1. Marugian ti salip iti Hulio 1, 2017 ken agpatingga iti Pebrero 15, 2018.

2. Silulukat ti salip kadagiti amin a mannurat iti Ilokano malaksid kadagiti mangimaton ken asideg a kakabagianda, ken kadagiti kameng ti Bannawag.

3. Maysa laeng a sarita ti mabalin nga isalip ti tunggal mannurat a makisalip.

4. Nasken nga orihinal, di pay naipablaak wenno naadaw iti ania man a sinurat ti isalip. Nasken met a saan a naipatarus ti pakisalip manipud iti sabali a lengguahe ken nasken a bukod a putar ti autor ti pakisalipna. Saan met a maawat ti sarita a naisalip idin iti Albalos Awards wenno iti sabsabali pay a salip iti panagsurat iti sarita ken ti sarita a naidatag pay a kas entry iti sabali pay a salip iti panawen a pannakaangay daytoy a pasalip ti Albalos Awards nga agpaut manipud iti pannakalukat daytoy a salip agingga iti pannakapadayaw dagiti mannurat a nangabak iti daytoy a salip.

5. Agatiddog ti pakisalip iti 12-20 a panid iti short bond paper, nai-computer (agusar iti Times New Roman, Font Size 12) iti doble espasio ken addaan iti maysa a pulgada a margin iti amin nga igid ti bondpaper. Masapul met nga agusar iti MS Word format.

6. Ti parbo a nagan ti autor ti agparang a naganna a kas autor ti sarita. Ipatulod ti pakisalip iti uppat a nadalus a kopia ken mapakuyogan iti narikpan a sobre a naglaon iti pudno ken parbo a nagan ti autor, paulo ti pakisalip, kaudian a ladawan ken ababa a pakasaritaan ti biag ti autor, adres ti agdama a pagnaedan, agraman email address ken numero ti selpon wenno telepono a mabalin a pakakontakan iti autor. Iti rabaw ti sobre, isurat ti paulo ti sarita ken parbo a nagan ti autor.

7. Ipatulod ti pakisalip babaen ti koreo wenno personal nga idatag iti daytoy nga adres: 2nd Short Story Writing Contest, Mario Abinsay Albalos Foundation Literary Awards c/o Bannawag, Manila Bulletin Publishing Corp., Muralla corner Recoletos Sts., Intramuros, 1002 Manila. Nasken a maawat ti Bannawag ti pakisalip iti di naladladaw ngem iti Pebrero 15, 2018. Saan a mairaman iti salip ti entry a maawat kalpasan dayta a petsa. Ipatulod met ti soft copy ti sarita iti daytoy nga e-mail address: albalosawards@gmail.com.

8. Dagiti gunggona: Umuna a Gunggona, P15,000.00; Maikadua, P12,00.00; ken Maikatlo, P10,000.00. Maipaayan pay dagiti mangabak iti sertipiko ti pammadayaw malaksid iti medalion a maited iti mangyalat iti Umuna a Gunggona. Adda met karbengan dagiti hurado a mangkissay iti bilang dagiti mangabak no awan ti makapatar iti bukodda a pagbatayan dagiti mangabak. Mabalinda met ti mangparnuay iti nayon wenno sabali a gunggona, no kasapulan.

9. Saan a mabalusingsing ti pangngeddeng dagiti hurado malaksid no maduktalan a nasalungasing ti Pagannurotan Bilang 4. No kasta, mapukawto metten ti karbengan ti autor a makisalip pay kadagiti sumarsaruno a pasalip ti Albalos Awards.

10. Makipagtagikua ti Mario Abinsay Albalos Foundation Literary Awards kadagiti mangabak a sarita nupay adda latta karbengan dagiti autor iti copyright dagitoy. Maaddaan pay ti agpasalip iti karbengan a mangipablaak kadagiti mangabak a sarita iti ania man a wagas a kayatna nga aramaten.

11. Mapakaammuanto dagiti mangabak no kaano ken no sadino a maangay ti seremonia ti pammadayaw.


(Naipablaak iti Hulio 3, 2017 a bilang ti Bannawag.)

HULIO 3, 2017

SARITA
4 Ti Aktibista
   Rhea Rose D. Berroy
12 Rabii Idiay Nagsabaran
    L.B. Ablang

NOBELA
8 Tugot (1)
    Fernando B. Sanchez
10 Oplan Maharlika (25)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.

DANIW
6 Aniat’ Gatangem, Manong?
   Rosalie A. Barnachea
47 Daniw a Para Ubbing
   Anna Liza Madayag Gaspar

SALAYSAY
14 Filipinas Kontra ISIS: Target: Mindanao?
     Neyo Mario E. Valdez
18 Ania ti Ammom Maipanggep iti Uleg?
     Virginia A. Duldulao, Ph.D.
26 Narimat ti Masakbayan ti Pinia
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Sweet Jazmine (42)
38 Don Clavio de Ylocos (44)
41 Miks & Tiks

KOLUM
15 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
21 Saludsodem ken ni Apo Hues
23 Dear Doc
24 Padasem Daytoy, Kailian
28 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
16 Biag ni Ilokano
20 Siled ti Kararag
22 Ti Tarakenmo ken Sika
29 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
33 Haytek!
34 Panangimaton iti Pagtaengan
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Maika-2 a Salip iti Sarita ti Albalos Awards

Makaay-ayat Dagitoy nga Ubbing

MAKAAY-AYAT DAGITOY NGA UBBING nga agpapaayas ken agbatokbatok iti nadalus ken nalamiis nga ayus nga aggapu iti Avis Falls a masarakan iti Barangay Tanap, Burgos, Ilocos Norte. Maysa daytoy nga irrigation canal a paggapuan ti padanum dagiti mannalon ken paglinglingayan dagiti ubbing, agraman dagiti turista no kasta a tiempo ti kalgaw. (Leilanie G. Adriano)


(Naipablaak iti Bannawag, Hunio 26, 2017 a bilang.)

Negosio kadagiti agretiro

Inaprobaran ti komite iti small business and entrepreneurship development iti Kongreso ti gakat a mangipaay iti pagbiagan dagiti agretiro nga empleado iti gobierno.

Pinasingkedan ti komite ni Misamis Oriental 1st District Rep. Peter Unabia ti gakat nga “An Act Promoting the Development Of Entrepreneurship Skills Among Government Employees To Inspire Innovativeness And To Ensure They Are Productive Even Beyond Government Service.”

Dimmar-ay iti panagdengngeg dagiti pannakabagi ti Civil Service Commission (CSC), Department of Trade and Industry (DTI), Land Bank of the Philippines (LBP), Development Bank of the Philippines (DBP), Public Services Labor Independent Confederation, ken Philippine Government Employees Association.


(Naipablaak iti Bannawag, Hunio 26, 2017 a bilang.)

250,000 nga OFW iti Qatar, dida pay kayat ti agawid

Kadagiti nasurok a 250,000 nga overseas Filipino workers (OFW) nga adda ita iti Qatar, normal pay laeng ti situasion iti nasao a pagilian iti laksid ti diplomatic crisis a sangsanguen ti pagilian. Gapu iti daytoy, ad-adda a pilienda ti agtainaed iti Qatar, kas kuna itay nabiit ti Overseas Workers Welfare Administration (OWWA).

Kinuna ni OWWA Administrator Hans Leo Cacdac kalpasan ti pannakiuman ti opisinana iti Filipino community iti Qatar nga awan pay ti OFW a mangipaspasimudaag iti kalikagumna nga agawid iti Filipinas kalpasan a pinuted ti sumagmamano a pagilian iti Middle East ti pannakigayyemda iti Qatar gapu iti maatap a panangsuportar ti Qatar iti terorismo.


(Naipablaak iti Bannawag, Hunio 26, 2017 a bilang.)

CR iti terminal, masapul a libre

Pinasingkedan ti Kongreso iti maikatlo ken pinal a pannakaibasana ti gakat a mangiparit iti panagsingir kadagiti agusar iti comfort room kadagiti terminal ti bus wenno dyip, estasion, ken kadagiti lugar a paginanaan ken pagsardengan dagiti para pasahero a lugan.

Ni Mountain Province Rep. Maximo Dalog ti autor ti nasao a gakat (House Bill 725) a mangipetteng a masapul a libre ti kasilia a para kadagiti pasahero.

Iti gakat, bilbilinen ti gobierno dagiti akinkukua, operator, ken administrador dagiti nadakamat a terminal, estasion ken kapadada a mangipaay ken mangmantenerda iti umisu ken nadalus a pasilidad, a libre a para kadagiti pasahero.

Masapul laeng nga ipakita ti pasahero ti nabayadannan a tiket ti paglugananna tapno mausarna a libre kadagiti nadakamat a pasilidad.


(Naipablaak iti Bannawag, Hunio 26, 2017 a bilang.)

Errado a libro iti MTB-MLE, tamingen ti DepEd-Region 1

Manamnama a tamingen ti Departamento ti Edukasion, Regional Office I dagiti errado a libro iti MTB-MLE-Ilokano.

Daytoy ti napagkaykaysaan iti pannakiuman dagiti pannakabagi dagiti maseknan iti pagsasao nga Ilokano ken ni DepEd-Region I Regional Director Alma Ruby C. Torio iti opisina daytoy idi Hunio 14.

Napagsasaritaan iti nasao a pannakipatang ti pannakaitandudo ti Tarabay iti Ortograpia ti Pagsasao nga Ilokano nga inruar ti KWF nga agserbi a kas reperensia iti panagaramid kadagiti textbook.

Napagnunumuan a maaramid ti pannakaparepaso ken pannakaatur dagiti libro babaen dagiti eksperto iti asignatura ken dagiti eksperto iti pagsasao nga Ilokano.

Nagkiddaw ni Direktor Torio iti listaan dagiti eksperto iti lengguahe nga Ilokano tapno agserbinto a kas language reviewers ken editors.

Inkari met Direktor Torio ti pannakipatangna kadagiti eksperto kadagiti asignatura ken kadagiti dadduma pay a maseknan iti Rehion tapno maayaban dagiti eksperto a mangtingiting iti kinaumisu dagiti linaon dagiti libro.

Imbatad ni Torio nga inikkanen ni Usec Dina Ocampo ti DepEd iti berbal a pammalubos tapno risutenna dagiti parikut a pinarnuay dagiti addaan riro a libro iti Ilokano.

Imbagian da Eugene Carmelo Cabanilla-Pedro, graduado iti UP-College of Law, ken Joel B. Manuel, presidente ti GUMIL Ilocos Norte ken agpapaay pay nga School Principal IV iti Bangui National High School dagiti stakeholder iti pagsasao nga Ilokano a nakipatang ken ni Direktor Torio.

Sakbay daytoy, nagwaras iti Facebook ti maipapan kadagiti errado a libro a nangibunga iti pormal a surat ti NAKEM Philippines, GUMIL Ilocos Norte, GUMIL Filipinas, TMI Philippines ken dadduma pay a gunglo dagiti Ilokano ken ni Sek. Leonor Briones, USec Dina Ocampo ken RD Torio.

Inyusuat met ti GUMIL Ilocos Norte ti maysa nga online petition iti change.org a mangkidkiddaw iti pannakakayumkom ken pannakaatur dagiti adda kamalina a libro.

Indanon ni Dr. Aurelio S. Agcaoili, convenor ti NAKEM International, dagiti surat ken isu metten ti nangurnos iti taripnong.


(Naipablaak iti Bannawag, Hunio 26, 2017 a bilang.)

HUNIO 26, 2017

SARITA
4 Hawaii Ditoyen, Mikiong!
   Arnold P. Jose
12 Danog ti Kayumanggi
    J. Ben Quimba

NOBELA
8 Oplan Maharlika (24)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
10 Kalinawa (26)
     Linda T. Lingbaoan

DANIW
6 Ayat
   Roy V. Aragon
18 Pagtignayek Dagiti Balikas
   Johmar R. Alvarez
47 Daniw a Para Ubbing
     Jimmy R. Agustin

SALAYSAY
16 Dios ti Agngina, Perlita
     Remedios S. Tabelisma-Aguillon
22 Nakired Dagitoy Dua a Baro a Barayti ti Pagay iti Bacterial Leaf Blight
     Villamor C. Visaya, Jr.
26 Saan La Koma a Para Padawat ti Bunga ti Atis
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Sweet Jazmine (41)
38 Don Clavio de Ylocos (43)
41 Miks & Tiks

KOLUM
15 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
19 Saludsodem ken ni Apo Hues
21 Dear Doc
24 Padasem Daytoy, Kailian
28 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
14 Biag ni Ilokano
20 Siled ti Kararag
23 Ti Tarakenmo ken Sika
29 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
33 Haytek!
34 Panangimaton iti Pagtaengan
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop

Agmulatayo iti Parakad

AGMULATAYO ITI PARAKAD. Agtultuloy latta ti panagmula dagiti taga-Ilocos Norte iti parakad wenno gulabban (bakawan iti Tagalog) iti igid ti baybay nga agarup 155 a kilometro ti kaatiddogna manipud iti Badoc agingga iti Pagudpud, Ilocos Norte. Ti pannakapaadu dagiti parakad ti kangrunaan ita nga itantandudo dagiti pannakabagi ti Department of Environment and Natural Resources (DENR) ta saan laeng a salaknib daytoy dagiti agnaed iti igid ti baybay no adda aluyo (storm surge), ayuyang pay daytoy dagiti pasayan ken dadduma pay a nabiag iti baybay no kasta nga agpaaduda. (Leilanie G. Adriano)

(Naipablaak iti Bannawag, Hunio 19, 2017 a bilang.)

Pagalagadan iti pannakaiparit ti panagsigarilio iti publiko a lugar, mairuar iti daytoy a Hulio

Manamnama a mairuar dagiti pagalagadan iti pannakaipakat (IRR) ti Executive Order No. 26 a mangiparit iti panagsigarilio kadagiti publiko a lugar sakbay ti State of the Nation Address (SONA) ni Presidente Duterte, kas kuna ni Health Secretary Paulyn Ubial bayat ti presscon iti pannakarambak ti World No Tobacco Day 2017.

Kuna ni Ubial a saan ketdi a nasken nga urayen dagiti lokal a yunit ti gobierno daytoy IRR ta mabalindan ti mangipaulog kadagiti ordinansa a mangkontrol iti pannakausar ti sigarilio.

Innayon ni Ubial nga adda dagiti LGU a nais-istrikto pay dagiti ordinansada ngem ti EO no mainaig iti panangkontrol iti panagsigarilio ti pagsasaritaan.

Iti biang met dagiti awanan pay iti ordinansa, kinuna ni Ubial a mapilitandan a mangipaulog iti ordinansada gapu iti daytoy nga EO.

Kinuna ni Ubial a mabalin nga agbasar dagiti LGU iti Framework Convention on Tobacco Control (FCTC) para iti masangal nga ordinansa.

Ti nasao a Framework Convention on Tobacco Control ti internasional a katulagan maipanggep iti pannakakontrol ti panagsigarilio a nagpirmaan ti Filipinas. Daytoy met laeng FCTC ti nagbasaran dagiti dadduma nga LGU iti panangpandayda iti ordinansa kontra iti panagsigarilio.

Maipalagip a pinirmaan ni Presidente Duterte idi Mayo 16 iti daytoy a tawen ti EO No. 26 a mangipawil iti panagsigarilio kadagiti publiko a lugar iti sibubukel a pagilian.

Sagudayen ti EO, maiparit ti agsigarilio kadagiti eskuela, pagtrabahuan, pasilidad ti gobierno, establisimiento a mangididiaya iti makan ken mainum, akomodasion wenno pagdagusan, propesional a serbisio, dagiti lugar kas iti pagay-ayaman, sports center, arubayan ti simbaan, ospital, terminal ti transportasion, tiendaan, parke, resort, pagurayan a disso, pagnaan, elebeytor, lugar a nalaka a mauram, ken para iti publiko a transportasion.


(Naipablaak iti Bannawag, Hunio 19, 2017 a bilang.)

Rambaud, indauluanna dagiti nangabak iti Salip iti Sarita ti 15th RFAAFIL

Ni Aileen R. Rambaud ti Pinili, Ilocos Norte ti nangyalat iti Umuna a Gunggona iti Salip iti Sarita a Para Ubbing ti 15th Reynald F. Antonio Awards for Iluko Literature (RFAAFIL 2016-2017) babaen ti saritana a “Ngiaw! Ngiaw! Ngiaw!” Agdama a Prinsipal iti Puritac-Dalayap Elementary School, Pinili, Ilocos Norte, nangrugi ni ARR a nagsurat iti sarita idi 1993. Nasuroken nga uppat a pulo a sarita ken salaysay ti naipablaakna iti Bannawag. Adda librona a napauluan iti Gulgol, koleksion dagiti ababa a saritana.

Dagiti dadduma pay a nangabak:

Maika-2, Sherma E. Benosa ti Bambang, Nueva Vizcaya babaen ti saritana a "Ti Baro a Kuting." Agtrabaho a kas Communication Officer ti Asia Pacific iti Global Alliance for Incinerator Alternatives. Nasuratna ti sarita gapu iti ayatna iti pusa. Maysa a rescuer iti pusa.

Maika-3, Ronelyn B. Ramones ti Bacarra, Ilocos Norte babaen ti saritana a “Ti Bestida ni KatKat." Nangab-abaken kadagiti salip iti panagsurat a pakaibilangan ti RFAAFIL. Naipaay ti 13th RFAAFIL Readers Choice Award iti saritana a para ubbing a “Dagiti Papa ni Hannah.” Maysa a Registered Midwife.

Maika-4, Anna Liza M. Gaspar ti Piddig, Ilocos Norte babaen ti saritana a “Ni Karmay ken ni Karabasa." Nagadal iti University of the Philippines ken De La Salle University. Maysa a CPA ngem kaykayatna ti agsursurat iti sarita ken daníw a para ubbing. Librona ti Anna in the Town of Partas-Gasto nga impablaak ti Vibal.

Maika-5, Mighty C. Rasing ti San Manuel, Isabela babaen ti saritana a “Dagiti Baro a Kaarruba ni Renz." Agnaed, kaduana ti pamiliana, iti Nashville, Tennessee, USA. Agserserbi a kas Program Development Director-Central Conferences ti Young People’s Ministries ti United Methodist Church.

Tallopulo ket maysa dagiti naisalip a sarita. Dagiti naghurado: Juan Al. Asuncion, pangulo; kameng da Ariel S. Tabag ken Roselyn C. Campano.

Mayawat dagiti pammadayaw kadagiti nangabak iti “Selebrasion ti RFAAFIL@15” iti Shangri-La Restaurant, #4 Times St., West Triangle, Quezon City iti daytoy Hunio 17, 2017 iti 5:30 ti malem. Mayawatto pay dagiti gunggona ken sertipiko dagiti nangabak iti 14th RFAAFIL ken Reader’s Choice Award.

Maidasar dagiti nangabak a sarita kadagiti agbasbasa nga ubbing tapno pilienda ti pakaipaayan ti 15th RFAAFIL Reader’s Choice Award.


(Naipablaak iti Bannawag, Hunio 19, 2017 a bilang.)

HUNIO 19, 2017

SARITA
4 Everly
   Arnold C. Baxa
12 Agsapa
   Horencio Ma. Hernando

NOBELA
8 Oplan Maharlika (23)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
10 Kalinawa (25)
     Linda T. Lingbaoan

DANIW
6 Ti Babai a Mannaniw
    Mikael R. Gallego
47 Daniw a Para Ubbing
     Marlyn Garcia-Del Rosario

SALAYSAY
14 Ania ti Pudno iti HIV/AIDS?
     Virginia A. Duldulao, Ph.D.
18 Kanser ti Bara ti Gunggona ti Agsigsigarilio
    Jemma Patrice A. Dela Cruz
26 Nasustansia a Pagpakan iti Ayup ti Madre de Agua
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Sweet Jazmine (40)
38 Don Clavio de Ylocos (42)
41 Miks & Tiks

KOLUM
17 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
21 Saludsodem ken ni Apo Hues
22 Dear Doc
24 Padasem Daytoy, Kailian
28 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
16 Biag ni Ilokano
20 Siled ti Kararag
23 Ti Tarakenmo ken Sika
29 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
33 Haytek!
34 Panangimaton iti Pagtaengan
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop

Maipalpalawa Daytoy a Kalsada

MAIPALPALAWA DAYTOY A KALSADA iti Barangay 5, Nalasin, Paoay, Ilocos Norte ket kas ken ni lilong a nakatraysikel, dinton marigatan dagiti lumugar, nangruna dagiti mannalon, a mangipan kadagiti produktoda iti merkado publiko ta agarup 67.3 a milion a pisos ti pinaruk-atan ti World Bank malaksid iti pannakibinnulig ti Departamento iti Agrikultura ken ti gobierno munisipal ti Paoay tapno maipasdek daytoy a kalsada (farm-to-market road) nga agatiddog iti 4.9 a kilometro a sakupen ti Nalasin, Sungadan ken Langiden. Narugian idi Marso 27, 2017, manamnama a malpas daytoy iti masungad a Nobiembre 27, 2017 babaen ti naiget a panangmonitor dagiti pannakabagi iti World Bank a napan bimmisita itay nabiit iti nasao a barangay a kanayon a malaylayus no kasta a matutudo. (Leilanie G. Adriano)


(Naipablaak iti Bannawag, Hunio 12, 2017 a bilang.)

Libre a panagadal iti kolehio, OK iti bicam

Magawgaw-aten ti libre a panagadal iti kolehio kadagiti state universities and college (SUC) kalpasan nga inaprobaran ti bicameral conference ti gakat a para iti daytoy.

Kinuna ni Senator Bam Aquino, autor ti Universal Access to Quality Tertiary Education Act, mangipaay daytoy iti gundaway iti ad-adu a Filipino a makalpas iti kolehio ken makabirok iti nasayaat a trabaho.

No aprobaran dagiti dua a sanga ti Kongreso, maipatulod ti gakat iti Malakanyang tapno agbalin a naan-anay a linteg babaen ti panangpirma ni Presidente Rodrigo Duterte.


(Naipablaak iti Bannawag, Hunio 5, 2016 a bilang.)

Guillermo, Umuna a Gunggona iti Salip iti Daniw ti 15th RFAAFIL

Ni Rogelio B. Guillermo ti Honolulu, Hawaii ti nangabak iti Umuna a Gunggona iti Salip iti Daniw a Para Ubbing ti 15th Reynald F. Antonio Awards for Iluko Literature (RFAAFIL 2016-2017) babaen ti daniwna a "Tukak." Tubo iti Libertad, Abulug, Cagayan ngem tallopulo a tawenen nga agindeg iti Hawaii. Imatonanna ti maysa nga online grocery store ken drayber ti Uber ken Lyft.

Dagiti dadduma pay a nangabak:

Maika-2, Alma C. Dela Cruz ti Riyadh, Saudi Arabia babaen ti daniwna nga "Igges." Nayanak iti Allacapan, Cagayan ngem dimmakkel iti Piddig, Ilocos Norte. Maysa nga OFW.

Maika-3, Jimmy R. Agustin ti Abulug, Cagayan babaen ti daniwna a "Ti Ubing a Nasalun-at." Nagturpos iti Theology ken Edukasion. Nalpasna ti Masteral Studies. Mangisursuro iti Araling Panlipunan ken Values Education iti Ballesteros National High School - Ballesteros, Cagayan.

Maika-4, Edna C. Nagtalon ti Vintar, Ilocos Norte babaen ti daniwna nga "Idi Nagpasiarak Idiay Bantay." Mannursuro iti Mariano Marcos State University - College of Teacher Education iti Laoag City.

Maika-5, Mario T. Tejada ti Piddig, Ilocos Norte babaen ti daniwna nga "Idi Napan Hong Kong ni Nanang." Bise-Presidente ti GUMIL Ilocos Norte. Agdama a sekretario ti Sangguniang Bayan ti Piddig, Ilocos Norte.

Limapulo ket lima dagiti naisalip a daniw. Dagiti naghurado: Ariel S. Tabag, pangulo; kameng da Cles B. Rambaud ken Mighty C. Rasing.

Mayawat dagiti pammadayaw kadagiti nangabak iti “Selebrasion ti RFAAFIL@15” iti Shangri-La Restaurant, #4 Times St., West Triangle, Quezon City inton Hunio 17, 2017 iti 5:30 ti malem. Mayawatto pay dagiti gunggona ken sertipiko dagiti nangabak iti 14th RFAAFIL ken Reader’s Choice Award.

Maidasarto dagiti nangabak a daniw kadagiti agbasbasa nga ubbing tapno pilienda ti pakaipaayan ti 15th RFAAFIL Reader’s Choice Award.


(Naipablaak iti Bannawag, Hunio 12, 2017 a bilang.)

HUNIO 12, 2017

SARITA
4 Aldrey
   Reynald F. Antonio
12 Naispal
    B. A. Gray

NOBELA
8 Oplan Maharlika (22)
    Norberto D. Bumanglag, Jr.
10 Kalinawa (24)
     Linda T. Lingbaoan

DANIW
6 Tagidpuan
    Ria Rebolledo
22 20
     Pearl Lovedyn A. Dacuag
47 Daniw a Para Ubbing
     Roselyn C. Campano

SALAYSAY
14 Iti Mindanao: Kayatmi ti Martial Law!
     Remedios S. Tabelisma-Aguillon
18 Maysan nga Abogado ni Sir Dave
     Oswald A. Valente
26 Narimat ti Masakbayan ti Nangisit a Bawang
     Reynaldo E. Andres

KOMIKS
35 Sweet Jazmine (39)
38 Don Clavio de Ylocos (41)
41 Miks & Tiks

KOLUM
17 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
21 Saludsodem ken ni Apo Hues
24 Padasem Daytoy, Kailian
28 Okeyka, Apong
30 Tips
31 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
44 Showbiz
47 Agkatawa ti Mayat
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
3 Tao, Lugar, Pasamak
11 Netizone
16 Biag ni Ilokano
20 Siled ti Kararag
23 Ti Tarakenmo ken Sika
29 Idi Un-unana a Panawen
32 Ammuem Pay Dagitoy
33 Haytek!
34 Panangimaton iti Pagtaengan
43 Ti Gasatmo Ita a Lawas
46 Dagiti Pabula ni Aesop