January 26, 2012

Siensia iti Grado 1, inikkat ti DepEd

Kas mayayon iti gannuatna a mangpalag-an iti Basic Education Curriculum ken mamagbalin a makaparay-aw para kadagiti ubbing ti panagadalda, inkeddeng ti Department of Education (DepEd) a mangikkat iti “Science” manipud kadagiti grupo dagiti asignatura a gagangay nga al-alaen dagiti sumrek iti Grado I.

Kuna ni Education Secretary Armin Luistro a ti pakabuklan a desinio ti baro a kurikulum a mayam-ammo ken maipakat itoy umay a Hunio para kadagiti estudiante iti Grado 1 ken First Year high school, naibasar iti kapanunotan a masapul a maitag-ay dagiti estudiante iti agpang a rebbengna nga ayanda koman.

Nupay kasta, kuna ni Luistro a ti pannakaikkat ti Science, dina kayat a sawen a saanen a maisubli ti Science kadagiti estudiante iti Grade 1. Mailaoklaok ketdi dagiti topiko (iti Siensia) kadagiti sabali nga asignatura tapno agbalin a naragsak para kadagiti ubbing ti baro a kurikulum malaksid nga ad-adu ti masursuroda.

Impaganetget pay ni Luistro a nupay napagbalin a simple ti kurikulum a K to 12, adu a topiko (iti Siensia) ti maiserrek kadagiti asignatura. Kas pangarigan, no kasta nga agbasa dagiti estudiante, adda dagiti konsepto iti Siensia a mabasa uray no saan a Siensia ti asignatura.

Segun iti desinio ti baro a kurikulum, adtoy asignatura a mayadal iti Grado 1: Mother Tongue (nakayanakan a pagsasao), Filipino, Edukasyon sa Pagpapakatao; Music, Art, Physical Education and Health (MAPEH), Mathematics, Araling Panlipunan, ken ti English (a maisuro iti maikadua a semestre) ken kangrunaan a maiturong iti kinalaing nga agbasa.

Kas asignatura, maisuronto ti Science inton sumrek dagiti estudiante iti Grado 3, ti Edukasyon Pantahanan at Pangkabuhayan inton sumrekda iti Grado 4, ken Technology and Livelihood Education inton sumrekda iti Grado 6.

(Pebrero 6, 2012.)

Ti Makunami -- Pebrero 6, 2012

“It’s More Fun in the Philippines”

Ania man ti makuna ti dadduma, pudno la unay nga “It’s More Fun in the Philippines” nangruna la ket ngaruden no maysaka a Filipino. Saan a mailibak nga uray no manon a tawen ni Filipino nga agnanaed iti sabali a pagilian, adu kadakuada ti agsubli iti nakayanakanda a daga. Di ketdin masansan a mangmangngegtayo kadagitoy a kadaraan nga apaman a makapagretiro wenno makapagurnongda iti pagnanaedan wenno pagtrabtrabahuanda ita a pagilian, umaydanto met laeng agnaed iti sidong dagiti kakabagianda iti Filipinas? Ta apay? “It’s more fun in the Philippines!”

Ket no pagaayat a mismo ti adu a kadaraantayo nga addan iti abroad ti agsubli ken agnaed iti Filipinas, adu met kadagiti ganggannaet nga agnanaed ita iti Filipinas ti makagusto la unay iti pagiliantayo. Pammaneknek ditoy ti pannakapili ti Filipinas nga “8th Friendliest Country in the World” ken No. 1 iti Asia iti Expat Explorer Survey nga inwayat ti Hong Kong and Shanghai Banking Corporation ken rimmuar ti resultana idi Dis. 11, 2011. Itoy a surbey, napili ti “Top 15 Friendliest Countries.” Naammuan ti kapanunotan ditoy ti 3,385 nga expatriate iti 100 a pagilian manipud idi Mayo agingga iti Hulio, 2011. Nasaludsod kadakuada no kasano ti panagbiagda iti pagilian a pagnanaedanda ita, no dida met la marigatan iti gastuenda, no mannakigayyem met laeng dagiti tattao (lokal), no nalaka a maisingedda ti bagida iti komunidad, no nasayaat met la ti panagdakkel dagiti annakda, kdp.

Ita, maawatakon no apay a nagsubli da tatang ken nanangko ditoy Filipinas tapno ag-“for good”-dan kalpasan ti mano a tawenda a nagnaed idiay Hawaii. Wen, “It’s more fun in the Philippines!”

--LUDY ELY F. BRAVO
Pinili, Ilocos Norte

Baro nga Ababa a Nobela

Kalpasan ti mano a kalgaw a panagbaakna, pinagdisson ni Manang Lucreng ti kakaisuna nga uyokan a nailaw-an iti minuyonganna. Ngem kasanon ket kagurgura ni Uliteg Greg nga amana ni Lakay Timot a tatang ni Aldo a kaayan-ayatna gapu iti pagin-innagawanda a daga?

Ket Napanmi Indanon ni Kasinsin Lucreng


Ti adatna, nakasisip gayamen ni Manang Lucreng iti diro, ket mangas-asan ni Uliteg Greg! Ngem bumsog met laengen ni Manang Lucreng, awan pay timmadog a bagi ni Aldo iti paraanganda. Maburiboranen ni Uliteg Greg ta maibabainen ti maestra a balasangna. Ti solusionna…

Ket Napanmi Indanon ni Kasinsin Lucreng

Makaray-aw a nobela ni agdama a Reyna Dagiti Pumapakatawa nga Ilokana ESTELA BISQUERA-GUERRERO.

Mangrugi iti umay a lawas! Padaananyo!

Pebrero 6, 2012


SARITA
6 Maluomen Dagiti Bulong
Manuel S. Diaz

NOBELA
28 El Guapito (54)
Dionisio S. Bulong
32 Dagiti Bituen iti Imatangda (15)
Jose A. Bragado

DANIW
4 Ur-urayenka Uray Agingga iti Panagsabong ti Kawayan
Ariel S. Tabag
14 Ukay-ukay
Narglon C. Utanes
30 No Kasta a Makitanak a Mangmingmingming iti Rupa ti Daniwmo
Joel B. Lopez

SALAYSAY
8 Gapu Ta Daytoy ti Linteg (21)
Hues Joven F. Costales (Ret.)
12 ‘Yan Dagiti Ebidensia?
Neyo Mario E. Valdez
16 Aniat’ Raman ti Lames nga Agpateg iti P5,000 ti Sangakilo?
Virginio B. FariƱas
38 Aw-awisennaka ti Mini-Forest ti Pamilia Onia
D.S. Bulong, Vilmer V. Viloria ken Roy V. Aragon
40 Agannad Kadagitoy a Sakit ken Peste ti Saba
Reynaldo E. Andres

KOMIKS
19 Tres Muchos (37)
22 Bannatiran (56)
24 Miks & Tiks

KOLUM
10 Kas Kuna ni Manang Imee
18 Dear Doc
27 Okeyka, Apong
34 TIPS
37 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
42 Padasem Daytoy, Kailian
44 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
45 Dont’t Drink, Kdp.
46 Showbiz
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku
48 Aggarakgaktayo

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
15 Tao Lugar Pasamak
26 Agap-apakayo ken Manong iti Sango Dagiti Annakyo?
29 Txtm8
31 Ania, Didan Ammo ti Ispeling ti “Again”?
33 Siled ti Kararag
35 Ti Gasatmo Ita a Lawas
36 Ammuem Pay Dagitoy

January 23, 2012

Panagsukisok iti agrikultura, nakiddaw nga ipuonan ti turay

Agpuonan koma ti turay para iti panagsukisok ken pannakapadur-as ti agrikultura tapno maluktan ti ad-adu pay nga oportunidad iti trabaho iti nasao a sektor ken maparegta ti panagdur-as ti ekonomia ti Filipinas.

Daytoy ti kiniddaw ni Dip. Rodolfo Biazon (pannakabagi ti Muntinlupa City) itay lawasna idinto a kunana a nupay sitatalinaed a pagsadsadagan ti ekonomia ti pagilian ti agrikultura ken maysa a napateg nga industria a mangipapaay iti trabaho iti agarup kagudua ti populasion dagiti mangmangged a Filipino, nasken koma nga ad-adda pay a mapadur-as daytoy a sektor.

Kuna pay ni Biazon nga iti laksid ti panangikagumaanan dagiti ahensia ti gobierno ken institusion ken iti tulong dagiti non-government organization, agtultuloy ti panangsurot dagiti mannalon kadagiti duogan ken tradisional a wagas ti panagtalon imbes a dagiti baro a teknolohia a mangipaay iti ad-adu nga apit ken ganansia kadagiti nadumaduma a negosio iti agrikultura.

Innayon ti diputado a ti nakiddit a panagipuonan iti panagsukisok ken panagpadur-as ken panagkurkurang ti pannakaiwayat dagiti teknolohia para iti agrikultura dagiti kangrunaan a makagapu no a kaaduan kadagiti babassit ken marigrigat a mannalon ti agtaltalinaed a nakurapay.

Kuna ni Biazon a saan a rumbeng nga agtultuloy ti kastoy a kasasaad ti agrikultura iti Filipinas nangruna ket pumarpartak ti idadakkel ti populasion iti pagilian.

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 30, 2012 a bilang.)

January 21, 2012

Patopat Festival




PATOPAT FESTIVAL. Kadua ni Mayor Art Chan (tengnga) dagiti kakailianna a nangipakita iti bukodda a luto a kankanen a patupat iti pannakarambak ti 6th Patopat Festival 2011 iti Pozorrubio,Pangasinan. Mapan a 4,000 a bukel a patupat ti naidasar iti plasa a nagsasanguan dagiti dimmar-ay iti parambak. (Zaldy Comanda)

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 30, 2012 a bilang.)

Machacon, presidente ti GUMIL Pangasinan

Napili ni Mariano T. Machacon ti Binalonan, Pangasinan a baro a presidente ti GUMIL Pangasinan, ti gunglo dagiti mannurat nga Ilokano iti Pangasinan, iti eleksion ti gunglo itay nabiit.

Dati a direktor ti Dept. of Environment and Natural Resources (DENR), nagretiro ni Machacon itay kanikadua a tawen.

Dagiti dadduma nga opisial ti gunglo: Virgilio D. Domaloy, bise-presidente; Reynaldo D. Obra, sekretario; Aureliano dela Cruz, business manager; Billy T. Antonio, tesorero; Eunice Bisquera, PRO; Board of Directors: Servillano P. Regacho, Gexter O. Lacambra, Estela Bisquera-Guerrero, Clarito G. de Francia, Venus Q. Ancheta, ken Julio V. Belmes.

Mamagbaga: Prescillano N. Bermudez, Manuel S. Diaz, Fernando B. Sanchez, Ernesto L. Bisquera, ken Juan S.P. Hidalgo, Jr.

Agpaut ti panagtakem dagitoy manipud iti 2012 agingga iti 2014. (M.Diaz)

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 30, 2012 a bilang.)

Ti Makunami

Makaparay-aw ti El Guapito

Makaparay-aw man ti “El Guapito” a nobela ni Apo Dionisio S. Bulong. Diak a maliwayan ti gumatang iti kopia ti Bannawag ket umuna a basaek ti nobela ni Apo Bulong. Umanay ngamin a pagel-ellekak ti panangpaspasungad ni Macario kada Maris, Michiko, Joy, ken Minnie a sabong dagiti matana iti bigbigat.

Iti sabali a bangir, ti kolum ni Apo Angelo Eloy Padua a “Di Pay Naluto, Naibusen” panagkunak, kilawen ti idasdasar ni Apo Padua ta iw-iwaenna pay laeng ket maibusen.

--EDDIE AYSON
San Esteban, Ilocos Sur

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 30, 2012 a bilang.)

Ti Makunami

Adda iti Pusona ti Bannawag

Idi addaak pay laeng iti elementaria idi kalkalpas ti Maikadua a Gubat, adda store-mi idiay tiendaan ket no simmangpeten ti Bannawag, itarayko a mapan ilako kadagiti bario. Beinte sentimo laeng ti bayadna idi. Adda pay tay “Silaw” a nakaipablaakan dagiti napipintas a nobela a kas iti “Ti Nagbutbutngan iti Sierra Madre,” “Singin ti Sinukuan,” kdp.

Adu ti nasursurok a nababagas a balikas iti kababasak idi iti Bannawag ta ibilangko idi (ken uray ita) ti Bannawag a maysa a pagadalan iti ruar ti eskuelaan.

Ket siak, mano a tawenkon nga agbasbasa ken agsursurat iti saggabassit ta makumikomak met iti trabaho, ngem limtuad ket limtuad latta manen ti riknak nga agikur-it ket kaslaak pay ketdin maysaak nga addict ngem saan nga iti droga no di ket iti panagsurat ta uray addaak iti miting, seminar wenno komperensia, adda latta nga agsalsala ti plumak ket ti agubbog iti murdongna, i-encode-konto kalpasanna iti kompiuter.

No asino ngata ti kalakayan nga agbasbasa ita iti Bannawag, maysaak kadakuadan ta adda ngatan sisenta singko a tawenen nga adda laeng a kanayon iti pusok ti Bannawag!

--Judge JOVEN F. COSTALES (Ret.)
Naguilian, La Union

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 30, 2011 a bilang.)

January 18, 2012

Enero 30, 2012


SARITA
16 Ti Siuman
Arnold C. Baxa

NOBELA
30 El Guapito (53)
Dionisio S. Bulong
34 Dagiti Bituen iti Imatangda (14)
Jose A. Bragado

DANIW
4 Inabraw
Roy V. Aragon
18 Akusado
Jonathan B. Torricer
20 Busel
Jennifer N. Requilman
32 Liday ti Kandela
Corazon F. Quiamas

SALAYSAY
6 Ket Naparmek ti Kanser a Sakit ti Anakko
Andres D. Malinnag
8 Gapu Ta Daytoy ti Linteg (20)
Hues Joven F. Costales (Ret.)
12 Mapatapuakda Ngata ti Chief Justice?
Neyo Mario E. Valdez
40 Dakkel Met a Panguartaan ti Busel ti Mais
Reynaldo E. Andres

KOMIKS
22 Miks & Tiks
24 Dagiti Bannatiran iti Bantay Maoac-oacar (55)
26 Tres Muchos (36)

KOLUM
10 Kas Kuna ni Manang Imee
14 Dear Judge
19 Dear Doc
33 Okeyka, Apong
36 TIPS
39 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
42 Padasem Daytoy, Kailian
44 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
45 Shcool, Kdp.
46 Showbiz
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku
48 Aggarakgaktayo

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
15 Tao Lugar Pasamak
17 Txtm8
21 Wen, Nakkong, Nadayaw ti Kurso a Bokasional ken Teknikal
29 Adut’ Bengngeg nga Estudiantem?
35 Siled ti Kararag
37 Ti Gasatmo Ita a Lawas
38 Ammuem Pay Dagitoy

January 15, 2012

Maysa Kadagiti Naisangsangayan a Disso ti Nakaparsuaan



MAYSA KADAGITI NAISANGSANGAYAN A DISSO TI NAKAPARSUAAN. Kalpasan a maideklara a maysa kadagiti baro a pito a naisangsangayan a buya ti nakaparsuaan iti lubong ti 8.2 kilomtero nga underground river iti Puerto Princesa City, Palawan, agtultuloy ti panangdayo ti nasao a lugar dagiti ganggannaet ken lokal a turista. (Zaldy Comanda)

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 23, 2012 a bilang.)

Aldaw ni Rizal



ALDAW NI RIZAL. Babaen ti maysa a 're-enactment', nailagip daydi aldaw a pannakasentensia ni Dr. Jose Protacio Rizal babaen ti firing squad bayat ti pannakaiselebrar ti Rizal Day iti Ilocos Sur. Naangay ti simple a programa iti plaza ti Ili a Sto. Domingo, sanguanan a mismo ti monumento ti nailian a banuar. (ladawan:Ricardo Raguini/teksto:Mancielito S. Tacadena)

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 23, 2012 a bilang.)

Diputado nga awan langanna ken managlangan, inlista ti Kamara

Indauluan da Speaker Feliciano Belmonte, Jr. ken Minority Leader Edcel Lagman ti sumagmamano a sabsabali pay a diputado nga awan langanda iti amin a 59 a sesion ti Kamara itay napan a tawen.

Iti listaan nga inruar ti Office of the Secretary General, naammuan met a mairaman ni boksingero a Sarangani Rep. Manny Pacquiao, kadagiti umuna a 10 a managlangan a diputado.

Malaksid kada Belmonte ken Lagman, adtoy dagiti diputado nga addaan iti “perfect attendance”:
1. Dip. Diosdado Arroyo (Camarines Sur)
2. Dip. Pedro Acharon (General Santos)
3. Irvin Alcala (Quezon)
4. Jorge Banal (Quezon City)
5. Leopoldo Bataoil (Pangasinan)
6. Mary Mitzi Cajayon (Caloocan)
7. Winston Castelo (Quezon City)
8. Kimi Cojuangco (Pangasinan)
9. Enrique Cojuangco (Tarlac)
10. Rachel del Mar (Cebu)
11. Salvio Fortuno (Camarines Sur)
12. Roilo Golez (ParaƱaque)
13. Neptali Gonzales II (Mandaluyong)
14. Teodorico Haresco Jr. (Ang Kasangga partylist)
15. David Kho (Senior Citizens partylist)
16. Isidro Lico (Ating Koop partylist)
17. Eleandro Jesus Madrona (Romblon)
18. Florencio Noel (An Waray partylist)
19. Jesus Emmanuel Paras (Bukidnon)
20. Romero Federico Quimbo (Marikina)
21. Pedro Romualdo (Camiguin)
22. Raden Sakaluran (Sultan Kudarat)
23. Baby Aline Vargas-Alfonso (Cagayan); ken
24. Mariano Michael Velarde Jr. (Buhay partylist).

Dagiti “Top 10” a managlangan a diputado bayat ti 59 a sesion a nangrugi idi Enero 17 agingga idi Dis. 14, 2011:
1. Dip. Ruben Ecleo (Dinagat Island)- 41 nga aldaw ti langanna
2. Dip. Anthony del Rosario (Davao del Norte), 34 nga aldaw
3. Dip. Ignacio Arroyo (Negros Occidental), 33 nga aldaw
4. Dip. Emmanuel Pacquiao (Saranggani), 32 nga aldaw
5. Dip. Julio Ledesma IV (Negros Occidental), 30 nga aldaw
6. Dip. Juan “Jack” Enrile (Cagayan), 30 nga aldaw
7. Dip. Ma. Valentina Plaza (Agusan del Sur), 30 nga aldaw
8. Dip. Juan Miguel “Mikey” Arroyo (AGAP Partylist), 26 nga aldaw
9. Dip. Augusto Syjuco (Iloilo), 25 nga aldaw; ken
10. Dip. Gloria Macapagal Arroyo (Pampanga), 25 nga aldaw.

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 23, 2012 a bilang.)

2012 GF convention, mapagsasaritaan iti GF board meeting

Kangrunaan a mapagpapatangan iti umuna a miting iti 2012 dagiti opisial ti GUMIL Filipinas, ti gunglo dagiti mannurat nga Ilokano iti Filipinas ken iti ballasiw-taaw, ti pannakaangay ti GF convention ken literary seminar itoy nga Abril 2012.

Maangay ti miting itoy nga Enero 29 iti pagtaengan da agkaingungot a retirado a Judge Vivencio S. Baclig, presidente ti GF, ken Nenita F. Baclig, iti Bloomfields Subd., Novaliches, Quezon City.

Malaksid kadagiti opisial ken mamagbaga ti gunglo, manamnama pay ti yaatendar dagiti amin a presidente dagiti GF chapter agraman dagiti pangulo ken kameng dagiti komite ti GF. Para iti dadduma pay nga impormasion, ag-text iti 0949-3431766.

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 23, 2012 a bilang.)

Deadline ti 4th Cabie PINILI, Peb. 29

Nayalud-od ti deadline ti 4th Honor Blanco Cabie Premio Iti Naisurat Iti Literatura Ilokana (Cabie PINILI), Salip iti Daniw a Para Ubbing, kas impakaammo ni Maria Rosa A. Cabie, esponsor ti nasao a pasalip, tapno maikkan iti naan-anay a panawen dagiti mannaniw a mangpabileg kadagiti sinuratda.

Adtoy ti kompleto a pagannurotan:

1. Esponsoran daytoy ni Maria Rosa A. Cabie, kaingungot ni Honor Blanco Cabie, premiado a sumasalaysay ken mannaniw, agiwarwarnak, orador ken debatista, ken propesor pay iti Literatura ken Kinaagiwarwarnak iti Metro Manila, ken dagiti annakda. Naluktan daytoy a salip iti panagsurat iti Daniw a Para Kadagiti Ubbing kadagiti amin a mannurat iti Iluko (Ilokano) ditoy Filipinas ken iti ballasiw-taaw.

2. Buklen ti pakisalip ti maysa a set ti lima a daniw a ti tunggal daniw, saan a nababbaba ngem 24 a linia. Naimakinilia wenno naikompiuter iti doble espasio iti 8 1/2 x 11 a papel a coupon bond. Maysa laeng a set dagiti daniw ti mabalin nga isalip ti tunggal mannurat.

3. Masapul a ti parbo a nagan ti maikabil iti manuskrito a pakisalip. No ipatulod babaen ti e-mail: dua nga MS Word document files ti idatag. Umuna, ti set dagiti daniw a pakisalip. Maikadua, ti parbo ken pudno a nagan ken pakasaritaan ti biag ti autor. No ipatulod babaen ti koreo: uppat a kopia ti idatag ken pakuyogan ti entry iti narikpan a sobre a nakailanadan ti paulo ti sarita, parbo ken pudno a nagan ken kabibiag ti autor. No iti e-mail, iturong iti cabiepinili.secretariat@yahoo.com. No iti koreo, ipatulod iti Cabie PINILI Secretariat, c/o Bannawag, Manila Bulletin Publishing Corporation, Muralla corner Recoletos Sts., Intramuros, 1002 Manila.

4. Makaammo ti makisalip a mangpili ti tema ti daniwna, ngem masapul a mainaig iti kultura ni Samtoy.

5. Rumbeng nga orihinal, di pay naipablaak, di naadaw iti ania man a naipablaaken a sinurat, saan a naipatarus manipud iti sabali a lengguahe, bukod a putar ti autor, ken di pay nangabak iti ania man a salip iti panagsurat dagiti daniw nga isalip.

6. Agbalin a kukua ti esponsor dagiti mangabak a daniw. Maikkan pay iti karbengan a mangedit, mangatur ken mangipablaak iti libro, magasin wenno periodikal a pilina nga awan sungsungbatanna iti autor. Ngem agtalinaed ketdi ti copyright iti autor.

7. Saan a mabalbaliwan ti pangngeddeng dagiti hurado— malaksid no maduktalan kalpasanna a linabsing ti mannurat ti Alagaden Bilang 5. Iti dayta a panaglabsing, maibabawi ti gunggona ket saanton a mapalubosan pay ti autor a makisalip iti ania man a salip nga esponsoran ti Cabie PINILI.

8. Dagiti gunggona: Umuna, P3,000; Maikadua, P2,000; ken Maikatlo, P1,500. Maikkatto ti 10 a porsiento iti tunggal premio ket maipan daytoy iti pundo ti GUMIL Metro Manila.

9. Mayawat dagiti premio inton Kalgaw 2012 bayat ti Maika-44 a Kombension Nasional ti GUMIL Filipinas.

10. Nasken a maawat ti pakisalip iti e-mail wenno iti koreo iti saan a naladladaw ngem 11:59 p.m. iti Pebrero 29, 2012.

11. Saan a mapalubosan a makisalip dagiti kakabagian ni HBC ken dagiti esponsor iti likub ti 4th civil degree of consanguinity ken affinity. MapawilSan pay dagiti kameng ti Bannawag a makisalip.

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 23, 2012 a bilang.)

January 13, 2012

Enero 23, 2012



SARITA
16 Ti Mision ni Asiong
Ariel S. Tabag

NOBELA
6 El Guapito (52)
Dionisio S. Bulong
32 Dagiti Bituen iti Imatangda (13)
Jose A. Bragado

DANIW
4 Pananglipat
Daniel L. Nesperos
18 Sangalawi a Balikas
Benedict C. Tadena

SALAYSAY
8 Gapu Ta Daytoy ti Linteg (19)
Hues Joven F. Costales (Ret.)
12 Nagangganas Kadi Ditoy Filipinas?
Neyo Mario E. Valdez
20 Kastoy Gayam ti Malaysia!
Cristina A. Gervacio-Gallato
38 Pakasapulam iti Kaimasan a Diket iti Amianan?
Vincent Berroy
40 Ukis ti Itlog ti Pagpasabongna iti Papaya
Reynaldo E. Andres

KOMIKS
24 Miks & Tiks
26 Dagiti Bannatiran iti Bantay Maoac-oacar (54)
28 Tres Muchos (35)

KOLUM
10 Kas Kuna ni Manang Imee
14 Dear Judge
19 Dear Doc
31 Okeyka, Apong
34 TIPS
37 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
42 Padasem Daytoy, Kailian
44 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
45 Stiff Slope, Kdp.
46 Showbiz
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku
48 Aggarakgaktayo

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
15 Tao Lugar Pasamak
17 Txtm8
23 Ania Man nga Eksamen Daytan, Kunam, Manang?
33 Siled ti Kararag
35 Ti Gasatmo Ita a Lawas
36 Ammuem Pay Dagitoy

January 10, 2012

Salip iti Sarita ti 14th AMMAFLA, aggibus iti Enero 31

Maipalagip kadagiti agpangpanggep a makisalip iti Salip iti Sarita ti Maika-14 nga AMMA Foundation Literary Awards nga aggibus ti salip iti Enero 31, 2012.

Imatonan daytoy da Alfredo ken Cherry Quibol, Francisco ken Aurora Ponce, ken da Amado ken Gloria Yoro, kas iti sigud, agpaay ti pasalip kadagiti agdadamo a mannurat iti Iluko a “kas pangaron iti reggetda a mangpatadem pay iti plumada.”

Agdagup met iti P25,500.00 ti premio a pagbibingayan dagiti mangabak.

Adtoy ti kompleto a pagannurotan:

1. Mangrugi ti salip iti Mayo 23, 2011 ket aggibus daytoy iti Enero 31, 2012.

2. Agpaay laeng ti salip kadagiti agdadamo a mannurat iti Iluko. Itoy a pasalip, maibilang nga agdadamo ti mannurat no awan pay ti naipablaak a saritana iti Bannawag. No adda man, di koma nasursurok ngem tallo ti naipablaakna agingga iti Mayo 16, 2011 a bilang ti nasao a magasin.

3. Siwawayawaya ti autor a mangpili iti topiko ti isalipna a sarita.

4. Agatiddog ti sarita iti 10-15 a panid iti short bond paper, naimakinilia, wenno saan, naikompiuter iti doble espasio (Times Roman Medium 12 pts. iti computer), ken adda espasio wenno margin a maysa a pulgada iti amin nga igid ti papel.

5. Maysa laeng a sarita ti mabalin nga isalip ti tunggal autor.

6. Nasken nga orihinal, di pay naipablaak wenno naadaw iti ania man a sinurat ti isalip. Nasken met a saan a naipatarus ti pakisalip manipud iti sabali a lengguahe ken nasken a bukod a putar ti autor ti pakisalipna.

7. Ti parbo a nagan ti autor ti agparang a naganna a kas autor ti sarita. Ipatulod ti pakisalip iti uppat a nadalus a kopia ken pakuyogan iti narikpan a sobre a naglaon iti pudno ken parbo a nagan ti autor, paulo ti pakisalip, kaudian a ladawan ken ababa a pakasaritaan ti biag ti autor, adres ti agdama a pagnaedan, agraman e-mail address ken numero ti selpon wenno telepono a mabalin a pakakontakan iti autor. Iti rabaw ti sobre, isurat ti paulo ti sarita ken parbo a nagan ti autor.

8. Ipatulod ti pakisalip babaen ti koreo wenno personal nga idatag ti pakisalip itoy nga adres: Short Story Writing Contest, 14th AMMAFLA, c/o Bannawag, Manila Bulletin Publishing Corp., Muralla corner Recoletos Sts., Intramuros, 1002 Manila. Nasken a maawat ti Bannawag ti pakisalip iti di naladladaw ngem iti Enero 31, 2012. Saan a mairaman iti salip ti entry a maawat kalpasan dayta a petsa.

9. Dagiti gunggona: Umuna a Gunggona, P10,000.00; Maikadua, P8,500.00; ken Maikatlo, P7,000.00. Maipaayan pay dagiti mangabak iti sertipiko ti pammadayaw. Adda met karbengan dagiti hurado a mangkissay iti bilang dagiti mangabak no awan ti makapatar iti bukodda a pagbatayan dagiti mangabak. Mabalinda met ti mangparnuay iti sabali a gunggona, no kasapulan.

10. Mapakaammuanto dagiti mangabak no kaano ken sadino ti pakapadayawanda. No met matakuatan a sinalungasing ti mangabak ti Pagannurotan Blng. 2 ken/wenno 6, maibabawi ti premiona ken mapawilanton a makisalip iti ania man a pasalip ti AMMAFLA.

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 16, 2012.)

January 8, 2012

Yo, ‘Bagis, T Max in da Haws!

DI PAY NALUTO, NAIBUSEN
Ni ANGELO 'ELOY' PADUA




Ni T Max a nangipampannakkel iti kamisetana a namarkaan iti kina-Ilokanona.


NAKANGNGEGKAN iti Ilokano a rap, ‘bagis? Wen, daytay kasla Andrew E. wenno Francis M.

Wen, a, addan Ilokano rap.

Apay, kapuy?

* * *

Ket maysa kadagiti aglatlatak nga Ilokano a rapper ita ni T Max.

No taga-Solano, Nueva Vizcaya a lugar ni T Max ti pagsaludsodam, ay, i-rap-da kenka dagiti kantana nga “Ilokano ‘Atoy,” “Mangantayon,” ken “Danog ni Ilokano.”

* * *

Kinapudnona, nakabase iti London ni T Max, ‘bagis. Ngem sipud pay idi 2001 a panangiruarna iti damo nga album-na, masansan nga agawid iti ilina tapno agkonsierto.

Ken mangangay iti rap contest. Ta saan laeng a rapper isuna.

DJ, promoter wenno manedier, ken prodiuser pay kadagiti ubbing nga Ilocano a rapper.

* * *

Kuna ni T Max, ‘bagis, a 16 aniosna laeng idi nangrugi nga ag-rap. Wadanna kano met ti grupo dagiti rapper a taga-New York a managan iti Gangstarr , ken ti Death Threat a grupo dagiti Pinoy a rapper.

* * *

Itoy a tawen, panggep ni T Max nga iruar ti maikalima nga albumna a kaaduan kadagitoy ti Ilokano a rap.

Adda met latta laokna a Tagalog, a, tapno maipatarna met ti bagbagina kadagiti Tagalog a rapper.

Apay, isuda laengen ti makapag-rap iti Tagalog? Laklakaen ni Ilokano, a.

Saan, T Max?

* * *

Iti saludsod no apay nga Ilokano nga ag-rap, kunana a tapno maitandudo ti lengguahetayo. Ken ti kinaandur ken kinalaing ni Ilokano iti tay-ak ti sangalubongan a musika wenno rap.

Kunana a kayatna nga iparammag ti kinasiglat dagiti Ilokano.

Kunana man ngarud iti kantana nga “Mangantayon”: Nagimasen ti mangan no adu ti sida/ P(in)akbet ni Ilokano, naimas a talaga.”

* * *

Ania, ‘bagis, magagarankan a makangngeg ken ni T Max?
Ket siripemon, a, ‘tay YouTube channel-na a Mhar12.
Ket siguraoak, ‘bagis, pasurotamto ti panag-rap ni T Max iti “Ilokano ‘atoy, saan a kapuykapuy!”--O

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 16, 2012.)

January 5, 2012

Nana, Nana nga Agbangbangka



NANA, NANA NGA AGBANGBANGKA. Malaksid a maysa kadagiti kangrunaan a karayan a pagkalkalapan dagiti taga-Sta. Teresita, Cagayan, maar-aramat pay laeng agingga ita ti Karayan Namunit a kas "kalsada" dagiti agudong wenno makidapon iti sentro ti ili nga aggapu kadagiti away iti surong ken baba ti karayan, a kas kadagitoy nga agina a naggapu iti baba. (Roy V. Aragon)

(Naipablaak iti Bannawag 23, 2012 a bilang.)

Baro a “toll roads” iti NL, malpas iti uneg ti 10 a tawen—RDC

Sumurok-kumurang a 10 a tawen pay ti palabsen sakbay a maiwakas amin a baro a toll roads iti Amianan a Luzon, kas impakaammo ti Regional Development Council (RDC) iti Region 3.

Dagiti nadakamat a baro a toll roads: ti 88.58 a kilometro a Tarlac-Pangasinan-La Union Expressway (TPLEX), ken ti 63.9 a kilometro a Central Luzon Link Expressway (CLLEX).

Kuna ti RDC-3 a manamnama a maluktan ti aggatad iti P11.594 bilion a TPLEX itoy a Marso 2012 para iti Tarlac-Carmen section, itoy nga Abril 2012 para iti Carmen-Urdaneta section, ken inton Oktubre 2014 para iti Urdaneta-Rosario section.

Manamnama met a malpas ti 28 a kilometro a Tarlac City-Cabanatuan City section ken ti 35.9 a kilometro a Cabanuatuan City-San Jose City intn 2017 ken 2021 kas panagsaganadda.

Iti pannakalukat dagitoy baro a kalsada, manamnama ti naan-annayaston a biahe iti Cordillera, Cagayan Valley, Nueva Ecija ken Aurora nga am-ammo a kas “food baskets” ti pagilian ken iti Ilocos Region ken Zambales nga ayan dagiti napipintas nga aplaya ken lugar nga ar-araken dagiti turista, kas kuna ti RDC-3.

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 16, 2012 a bilang.)

'Maykayon Ta Aginudotayo!



‘MAYKAYON TA AGINUDOTAYO! Kasla simutsimot nga inarak dagiti lokal a turista ken dadduma pay nga agpalpallailang iti Siudad ti Baguio ti maysa a temtem a nairanta a paginuduan ditoy gapu iti nalamiis ita a klima iti siudad. (Zaldy Comanda)

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 16, 2012 a bilang.)

Tungpal-biag a pannakaibalud dagiti illegal logger, OK iti Kamara

Inaprobaran ti Kamara iti maikatlo ken maudi a pannakaibasana ti gakat a mangyetnag iti tungpal-biag a pannakaibalud dagiti mainaig iti illegal logging iti pagilian.

Iti House Bill ni Dip. Rufus Rodriguez ti Segunda Distrito ti Cagayan de Oro City, panggep ti gakat nga ipaayan iti proteksion, rehabilitasion ken agtultuloy a pannakabantay dagiti bakir iti Filipinas.

Segun iti naidiaya a Sustainable Forest Management Act of 2011 iti Kamara, ti panagala, panagurnong kadagiti troso ken dadduma pay a produkto iti bakir nga addaan iti gatad a nangatngato ngem P500,000 ken awanan permiso manipud iti Department of Environment and Natural Resources (DENR), maideklara nga illegal ken addaan iti dusa a tungpal-biag a pannakaibalud.

Kuna ni Rodriguez nga asino man a gumatang iti troso ken tabla manipud kadagiti illegal logger ken economic saboteur, ken mausar kadagiti proyekto nga impraestruktura ti gobierno, madusa met iti tungpal-biag a pannakaibalud.

Kuan ni Rodriguez a mapukpukawan ti pagilian iti rekursos naturales iti aggatad iti P48.6 bilion iti tinawen gapu iti panagtroso ken illegal a panagpukan kadagiti kayo iti bakir.

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 16, 2012 a bilang.)

January 4, 2012

Enero 16, 2012




SARITA
16 Inka Agbasan, Dadi!
Efren A. Inocencio

NOBELA
6 El Guapito (51)
Dionisio S. Bulong
32 Dagiti Bituen iti Imatangda (12)
Jose A. Bragado

DANIW
4 No Makitanak a Magmagna Idiay Igid ti Karayan
Don Pacis
18 Maysa a Sardam
Rosalie A. Barnachea
22 Di Mapetpetan
Jake F. Ilac

SALAYSAY
8 Gapu Ta Daytoy ti Linteg (18)
Hues Joven F. Costales (Ret.)
12 Ania, Maudin a Baro a Tawentayo?
Neyo Mario E. Valdez
38 Kayatmo ti Makaraman iti Gamet?
Leilanie G. Adriano
40 Pagwadan ti Wagas Daytoy a Mannalon
Reynaldo E. Andres

KOMIKS
24 Miks & Tiks
26 Dagiti Bannatiran iti Bantay Maoac-oacar (53)
28 Tres Muchos (34)

KOLUM
10 Kas Kuna ni Manang Imee
14 Dear Judge
19 Dear Doc
31 Okeyka, Apong
34 TIPS
37 Kastoy, Kapid, Ditoy Hawaii
42 Padasem Daytoy, Kailian
44 Ading Kosinera

PAGLINGLINGAYAN
45 Tagaytay is for Dependavility
46 Showbiz
48 Sinniriban
48 Sapukas
48 Sudoku
48 Aggarakgaktayo

DADDUMA PAY
2 Ti Makunami
15 Tao Lugar Pasamak
17 Txtm8
21 Agbiag ti Radio!
23 Saan Laeng a Pagatep, Makaagas Pay
33 Siled ti Kararag
35 Ti Gasatmo Ita a Lawas
36 Ammuem Pay Dagitoy

January 2, 2012

“Geohazard maps,” makaisalakan—DENR

Tapno maliklikan ti pannakaibuis dagiti biag no adda kalamidad, kiniddaw ti Dept. of Environment and Natural Resources (DENR) kadagiti opisial dagiti amin a local government unit (LGU) nga ikkanda koma iti naan-anay nga atension dagiti geohazard map dagiti bukodda a siudad, probinsia ken ili agingga iti agpang ti barangay.

“Malaksid a mausar dagitoy iti panagplano, makaisalakan pay iti biag dagitoy a mapa,” kinuna ni DENR Secretary Ramon J.P. Paje mainaig kadagiti geohazard map a kunana a naibunongen iti 1,600 nga ili ken siudad ken iti agarup 4,000 a barangay iti sibubukel a pagilian.

Nailanad kadagiti geohazard map dagiti lugar a dakkel ti posibilidadna a malayus, agreggaay, wenno mabalin a madidigra no kasta a dumteng ti ginggined.

“Kiddawek ngarud kadagiti pangulo dagiti gobierno lokal a dida koma ipapaigid dagitoy a mapa nga intedmi kadakuada nangruna kadagiti makasakup kadagiti lugar a naitudo a nalaka a madidigra tapno maipakatda dagiti nasken nga addang, sakbay, bayat, ken kalpasan ti kalamidad,” innayon ni Sekretario Paje.

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 9, 2012 a bilang.)

Sabang



SABANG, CABUGAO, ILOCOS SUR. Ibangbangkag dagitoy a mangngalap manipud iti Barangay Sabang ti bilog nga inusarda kalpasan a naitakdangda ti impakatda nga iket. Sigud a paggugusto a pagbungbongan dagiti mangngalap, maysa itan a “protected area” ti Sabang gapu iti panaglatak ti Kido's Point ditoy a kas surfing destination iti Ilocos Sur. (Ladawan: Ricardo Raguini/ Teksto: Mancielito S. Tacadena)

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 9, 2012 a bilang.)

5,000 a trabaho para kadagiti Pinoy, agur-uray iti Nigeria

Inrekomenda ti Department of Foreign Affairs (DFA) ti pannakaibabawi ti deployment ban kadagiti overseas Filipino worker (OFW) iti Nigeria nga agepektibo itoy Enero 1, 2012 gapu iti panagsayaat ti situasion ti seguridad iti Niger Delta.

Nailanad iti surat ni DFA Secretary Albert F. del Rosario ken ni Labor and Employment Secretary Rosalinda D. Baldoz a maibatay iti panagadal ti departamento iti kasasaad ti seguridad iti Nigeria ken Niger Delta, maibilang a naurnos ken natalinaayen ti situasion iti nasao a pagilian iti Africa.

Segun pay iti DFA, awan metten dagiti insidente ti panagdukot wenno panagkidnap iti Nigeria, ken maisaksaknap metten ti demokrasia para iti pagsayaatan ti ekonomia daytoy.

Kuna pay ni del Rosario a segun iti naawatna a report manipud ken ni Philippine Ambassador to Nigeria Nestor Padalhi, adda 5,000 a trabaho nga agur-uray kadagiti skilled OFW kadagiti industria ti langis, petrolio ken kontruksion iti Nigeria.

Maipalagip nga impaulog ti gobierno ti Filipinas ti deployment ban iti Nigeria, gapu iti nagsasaruno a panagkidnap, a nakabiktimaan ti sumagmamano a tripulante a Filipino idi 2006 agingga iti 2009.

Naammuan nga adda 7,240 a Filipino ti adda iti Nigeria iti agdama.

Rambakan itoy a tawen ti Filipinas ken Nigeria ti maika-50 nga anibersario ti diplomatiko a relasion dagiti dua a pagilian.

Iti sabali a bangir, dinawat ti DFA iti aganay a 5,000 nga OFW iti Syria a tungpalenda koma ti naiget a bilin ti gobierno a mandatory repatriation wenno ipapanawdan iti Syria gapu iti kumarkaro situasion ti seguridad iti nasao a pagilian.

Kuna ni DFA spokesman Raul Hernandez a saan koma a mapasamak ti nagpasaran idi iti Libya nga adu a Filipino ti nagpaibati ken di nagawid iti Filipinas.

Imbalakad ni Hernandez kadagiti Filipino a mapanda iti embahada ti Syria tapno naparpartak ti pannakaproseso ti panagsublida iti Filipinas.

Sakbay daytoy, inyetnag ti DFA ti level 4 ti crisis alert iti Syria, gapu iti agtultuloy a riribuk iti nasao a pagilian. No Alert Level 4, ibaklay ti gobierno ti amin a gastos iti panagawid dagiti OFW.

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 9, 2012 a bilang.)

18 a pagipempenan iti lasona, mabangon

Kas tulong kadagiti mannalon, 18 a pasilidad a pagipempenan iti lasona ti panggep ti Department of Agriculture (DA) a bangonen iti lima a probinsia iti pagilian.

Segun ken ni Philippine Center for Postharvest Development and Mechaniztion Executive Director Ricardo Cahuela, mabangon ti onion storage facility iti Nueva Ecija, Mindoro Oriental, Mindoro Occidental, Ilocos Norte ken Ilocos Sur.

No mapagtalinaed ti umno a temperatura dagiti lasona iti pagipempenan, mabalin nga agpaut daytoy iti innem agingga iti walo a bulan.

Iti listaan ti DA, 15 agingga iti 25 a porsiento ti produksion ti lasona ti madaddadael gapu iti kinaawan iti umno a pagipempenan kadagitoy.

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 9, 2012 a bilang.)

Angco, nailayon a pangulo ti GIS

Nailayon ni Dr. Ed H. Angco a presidente ti GUMIL Ilocos Sur (GIS) iti eleksion ti gunglo a nakapilian met ni Danilo Antalan a bise-presidente iti umuna a gundaway.

Naangay ti eleksion idi Dis. 17 iti maysa a beach resort iti Brgy. Puerto, Santo Domingo, Ilocos Sur kas paset ti “Rambak Paskua ti Pamilia GIS.” Ni Arsenio Cortez, presidente ken akinkukua ti Iloko Heritage Channel, ti nagakem a chairman ti komite ti eleksion.

Dagiti dadduma a nailayon: Mercedes T. Llanes, tesorera; Aurelia T. Tadena, kabadangna a tesorera; Rodolfo Tabaco, auditor; Romeo Basuel, business manager ken Mancielito Tacadena, P.R.O. Ni Jerry B. A. Malamion ti baro a sekretario.

Nagtalinaed met a direktor da Charlie Pinto, Rudy Taan, Edward Antonio, ken Marcelino Soria. Kappili (a direktor) da Solomon Benitez, Virgilio Naungayan, Edwin Ruiz, Yolanda Ablang, Lydia Liclican ken Rizalde del Rosario.

Nagtalinaed met a mamalbalakad da Arsenio Cortez, Benjamin Pacris, Crisostomo Ilustre ken Fiscal Dedicacion Banua-Duldulao.

Agtakem dagiti baro a lider ti GIS iti tallo a tawen (2012- 2014).

(Naipablaak iti Bannawag, Enero 9, 2012 a bilang.)

Kasano ti Agsingir iti Bayad Dagiti Sinurat iti Bannawag?




Pakaammo ti MB Treasury Dept. Maipanggep iti Bayad Dagiti Sinurat


Maipakaammo kadagiti amin a mannurat iti Bannawag (malaksid kadagiti contributor iti “Ti Makunami”, “Tao, Lugar, Pasamak”, “Txtm8”, “Ammuem Pay Dagitoy” ken dagiti maipadigo iti "TIPS") a mabalin a masingir dagiti bayad ti sinurat babaen itoy tallo a wagas:

Umuna, personal nga umay alaen iti Treasury Dept., 3rd Floor, Manila Bulletin Bldg. (sapulen ni Ms. Alice Aldana, Assistant Treasurer). Mangitugot iti I.D. card. Palagip: sakbay ti panagsingir, tawagan nga umuna ti nasao nga opisina iti (02) 527-8121 local 209. Kadagiti laeng met aldaw ti Martes ken Biernes ti panagsingir.

Maikadua, mangbaon iti mangsingir iti sinurat. Nasken nga ikkan iti surat-pammalubos (letter of authorization) ti tao a baonen. Manen, tawagan nga umuna ti opisina ni Ms. Aldana.

Maikatlo, patulodan iti surat-pammalubos ni Ms. Flordemay C. Ugsimar, Treasury Staff, tapno kolektaenna ti bayad ti sinuratmo. Iturong ti surat ken ni Ms. Alice Aldana, Asst. Treasurer, Treasury Dept., Manila Bulletin Publishing Corp. a mangibagbaga nga ikkam iti pammalubos ni Ms. Ugsimar a mangkolekta iti bayad ti sinuratmo. Ilanad met iti surat ti TIN ken SSS/GSIS number, no adda. Ipatulodto ni Ms. Ugsimar ti/dagiti bayad ti sinurat iti Landbank Account-mo. Ngarud, ilanad met iti authorization letter ti Account Number, ken Branch ti Banko, malaksid iti na-scan nga I.D. card-mo. No awan Landbank Account, manglukat iti kasta nga account. No saan a posible, ibaga daytoy ken ni Ms. Ugsimar; iti kasta, ipatulodna ti tseke babaen ti koreo. Ngarud, ipatulod ti kompleto a mailing address, tel. number/cell number, ken e-mail address-mo no adda tapno adda pangkontakan ni Ms. Ugsimar kenka.

Ipatulod ti authorization letter (agraman ti na-scan nga I.D.) ken ni Ms. Ugsimar itoy nga e-mail address: mm_angel2007@yahoo.com (i-cc ti bannawag.mb@gmail.com para iti rekord ti Editorial) wenno ipatulod ti authorization letter babaen ti koreo, karaman ti photo copy ti I.D. itoy nga adres: Ms. Flordemay C. Ugsimar, Treasury Dept., Manila Bulletin Publishing Corp., Muralla cor. Recoletos Sts., Intramuros, 1002 Manila.

Amin a saludsod maipanggep iti pannakaipatulod ti bayad ti sinurat, kontaken ni Ms. Ugsimar iti CP 0932-6791076 wenno ag-e-mail iti: mm_angel2007@yahoo.com.
--Treasury Dept.

(Saan koma nga e-mailan wenno teksan ni Apo Ugsimar ti mainaig iti panagidatag iti manuskrito ta malaksid a saan nga Ilokano, para iti Editorial dayta a banag. Ag-e-mail ketdi iti bannawagmagazine.mb@gmail.com no agidatag iti sinurat wenno iti proposal maipanggep iti plano a suraten a salaysay, sarita wenno nobela. No daniw, damdamag, ladawan (para iti "Tao, Lugar, Pasamak") ti idatag, i-attention daytoy numo, Ariel S. Tabag; no nobela ken sarita, i-attention ni Apo Literary Editor Juan Al. Asuncion; idinto a no salaysay ken dadduma pay a pakaseknan ti Editorial, i-attention ni Apo Editor Cles B. Rambaud. No kayat nga amaden ti banag ti indatag ta mabalin a kayat nga usaren wenno idatag iti sabali a pablaakan, aguray iti sumagmamano a lawas kalpasan ti panagidatag sa ag-e-mail iti Editorial. Dios ti agngina.)

January 1, 2012

BANNAWAG, BANNAWAGKAYO DITA!




Aglinawas a maipablaak, magatang ti Bannawag kadagiti kangrunaan a tiendaan iti Kailokuan-- Amianan a Luzon, Hawaii ken Mindanao. Magatang pay daytoy kadagiti sumaganad a tiendaan iti Kamanilaan ken kabangibang a probinsia dagiti Tagalog:

NBS BOOK EXPRESS
A9 Paco Magre Comm. Ctr., 1515 Paz St., Paco, Manila

Bajik Newstand
2996 V. Mapa St., Sta. Mesa Manila

Cordero Magazine Stand
A. Mabini St., infront of Central Bank, Manila

ENRIQUEZ, Luzviminda
Ukay Ukay Padre Faura St., Ermita Manila

GOTCHA MINI MART
Unit C G/F Oriental Gardens Makati Chino Roces Ave., Makati

Glory and Joe Store
GC.055a 01 Cor Guadalupe Comm'l Complex, Makati City

Merriam&Webster-Pasay
Brgy 59 Zone 7 P. Burgos St., Pasay City

Merriam & Webster-Berkeley
Unit 01B, UGF Commonwealth Ave near T. Sora, Brgy. Old Balara, Quezon City

Merriam & Webster-Novaliches
1003 Quirino Hiway Novaliches Proper, Quezon City

NBS BOOK EXPRESS-A1 Retiro
373 Retiro St., Sta. Mesa Heights, Amoranto, Quezon City

NBS BOOK EXPRESS-A3 Anonas
2 Molave St. cor Anonas St., Project 3, Quezon City

JAMAICAN PATTIE SHOP
3/L Annex II Bldg., National Kidney Inst., Quezon City

St. Lukes (inside)
281 St. Lukes Medical Cmpnd. E. Rodriguez Sr. Ave., Quezon City

NCA BOOKS AND MAGS
Hi-Top Supermarket Aurora Ave., Cubao, Quezon City

PCMC Multi Purpose Coop
Agham Rd. cor. Quezon Ave., Quezon City

BAUTISTA, RODRIGO L.
246 Visayas Ave. Tandang Sora (Beside Eunilane Foodmart), Quezon City

LOYOLA SCHOOLS BOOKSTORE
Basement, MVPCSL Bldg. Ateneo de Manila University, Katipunan,

PLC CONVENIENCE STORE
230-A 15th Avenue corner Aurora Blvd., Cubao, Quezon City

NBS BOOK EXPRESS-A6 Caloocan
AJ Bldg., 353 A. Mabini St., Caloocan City

Icons Marketing
Block 9 Lot 138 Phase 3C, Kaunlaran Village, Caloocan City

SAMYA OFFICE & SCH. SUPPLIES
2F Market Place Mall Gen. Kalentong, Mandaluyong City

SSVM's Convenience Store
290 Santolan Road cor 5th West Crame, San Juan City

Merriam & Webster-Pasig
Dr. Sixto Ave., Downtown, Pasig City

NBS BOOK EXPRESS-A4 Pasig
4 Plaza Col. Flores, San Nicolas, Pasig

Merriam & Webster-Angono
1st & 2nd floor Villaluz Bldg., San Roque, Angono, Rizal

Merriam & Webster-Antipolo
Mr. M. Santos cor ML Quezon, Poblacion, Antipolo

NBS BOOK EXPRESS-A2 Marikina
C & PS Mall Sitio Palmera, Bayan-Bayanan, Marikina Heights, Marikina

OFFICE SCHOOL SUPPLIES STORE 29
President Ave., Tahanan Village, ParaƱaque City

NBS BOOK EXPRESS-Imus
Unit 106 G/F Lotus Central Mall Buenop Ave. Tanzang Luma, Cavite


PAGGATANGAN SEGUN KADAGITI SUKI:


Monumento (sango ti BPI ken igid ti 7'11 - agpada iti EDSA)

Welcome Rotonda itI sirok ti overpass (igid ti 7'11)

(Madawat kadagiti reader a mabalinda nga ipakaammo ti ammoda nga adres ti paggatgatanganda tapno iti kasta, maipakaammotayo met kadagiti pada nga Ilokano a managayat iti Bannawag. Dios ti agngina.)

Ti Makunami: Enero 9, 2012

Makaparay-aw ti El Guapito

Makaparay-aw man ti “El Guapito” a nobela ni Apo Dionisio Bulong. Diak a maliwayan ti gumatang iti kopia ti Bannawag ket umuna a basaek ti nobela ni Apo Bulong. Umanay ngamin a pagel-ellekak ti panangpaspasungad ni Macario kada Maris, Michiko, Joy, ken Minnie a sabong dagiti matana iti bigbigat. Ngem malagipko nga adda idi nabasak a nobela ni Apo Bulong a nangan ni Macario iti San Esteban Bug (bukbok ti mais) idi aktibo pay laeng iti boksing ket itan ta isu ti manager no ngata met pakanenna ni Mandy iti bukbok ti mais, bareng no rumasok ket maikkat ti kinabaklana?

Iti sabali a bangir, iti kolum ni Apo Angelo Eloy Padua “Di Pay Naluto, Naibusen” panagkunak, kilawen ti idasdasar ni Apo Padua ta iw-iwaenna pay laeng ket maibusen.

--EDDIE AYSON
San Esteban, Ilocos Sur

Ti Makunami: Enero 9, 2012

Bio-N

Nayonak man ti impormasion iti sinurat ni Apo Reynaldo E. Andres mainaig iti Bio-N (Bannawag, Dis. 19, 2011). Bakteria ti Azospirillum lipoferum ken Azospirillum brasilense a naggapu iti ramut ti ledda. Natakuatan dagitoy a bakteria a kabaelanda a baliwan ti porma ti nitroheno iti law-ang tapno kabaelan nga agsepen ti mula. Saan pay natakuatan dagiti sientista no kabaelan dagitoy a bakteria a baliwan met ti porma dagiti sabali pay nga elemnto a kasapulan ti mula.

Patien dagiti dadduma a sientista a nasamay ti Bio-N iti pagmulaan a saan nga agtalinaed ti danum. Kunada a ti Bio-N maysa nga “aerobic” (kasapulanna ti angin tapno agbiag). Gapu iti daytoy a pammati adda panagdudua no nasamay met laeng ti Bio-N kadagiti talon a kasapulan a mapagtalinaed iti danum.

Iti agdama, adda sumagmamano a sientista a mangisaysayangkat iti panagsukisok tapno maammuan no nasamay met laeng ti Bio-N iti talon nga agtalinaed ti danumna.

--Fidel R Cabantac